ATA karneleri, uluslararası ATA Sözleşmesi (İstanbul Sözleşmesi) ve eşyanın yurt dışına çıkarı lma amacına göre farklılık  gösteren Ek Sözleşmeler kapsamında, taraf ülkeler arasında, başka herhangi bir belgeye gerek duyulmaksızın, eşyanın geçici olarak ithalat ve ihracatını sağlayan gümrük belgeleridir. Bir başka ifade ile milletlerarası ticari ve kültürel faaliyetlerin arttırılması için eşyaların geçici olarak vergiden muaf ithal edilmesi amacıyla düzenlenen karnedir.

ATA KARNESİ NEDİR?
ATA karneleri, uluslararası ATA Sözleşmesi (İstanbulSözleşmesi) ve eşyanın yurt dışına çıkarılma amacına göre farklılık gösteren Ek Sözleşmelerkapsamında, taraf ülkeler arasında, başka herhangi bir belgeye gerek duyulmaksızın, eşyanın geçici olarak ithalat ve ihracatını sağlayan gümrük belgeleridir. Bir başka ifade ile milletlerarası ticari ve kültürel faaliyetlerin arttırılması için eşyaların geçici olarak vergiden muaf ithal edilmesi amacıyla düzenlenen karnedir.

 

ATA KARNESİ’NİN ÖZELLİKLERİ VE İŞLEVİ NELERDİR?

ATA Sistemi ICC (Milletlerarası Ticaret Odası) bünyesinde bulunan Dünya Odalar Federasyonu (WCF) ve Dünya ATA Karnesi Konseyi (WATAC)' nin koordinasyonu altında, kendi ülkelerinde resmi olarak görevlendirildiği beyan edilen kefil kuruluşlar aracılığı ile yürütülmektedir. Ülkemizde, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Kefil Kuruluş sıfatıyla, formatı ICC-WCF tarafından tespit edilen, kendi vereceği ATA karnelerini basma, belirlediği Odalar vasıtasıyla dağıtım ve takip işlemlerini yapma ve sistemin işlemesini sağlama görevini üslenmiştir. Uluslararası ATA Sistemi, gümrük makamları, kişiler, kuruluş ve teşekküller gibi geçici ithalat işlemlerini gerçekleştiren taraflara yarar sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. Uluslararası teminat altında bulunan bir ATA karnesi ile gelen tüm eşya için ithalat işlemi sırasında, ne gümrüklerce ne de ithalatçı tarafından başka bir işlem yapılmasına gerek yoktur. Basit ve karne hamili tarafından kolaylıkla tanzim edilebilen ATA karneleri gümrüklerce de kolaylıkla kontrol edilebilir. Tüm bu faktörler, ATA karnesi ile gelen eşyanın gerek ithalatında, gerekse yeniden ihracında gümrüklerden geçiş süresinin kısaltılmasına yardım eder. Bunların yanı sıra, sistem ATA karnesi hamillerine, ATA karnesinin geçerlilik süresi içinde olmak kaydıyla ( bu süre karnenin düzenlendiği tarihten itibaren bir yıldır), bir ATA karnesi ile birden fazla akit taraf ülkesine, birden fazla geçici ithalat yapma olanağı sunar. İstanbul Sözleşmesi Ek.A' da yer alan hükümler çerçevesinde düzenlenen ATA karneleri diğer eklerde yer alan amaçlarla kullanılır. Bu ekler şunlardır:

1- Sergi, Fuar, Toplantı ve Benzeri Etkinliklerde Teşhir Edilecek veya Kullanılacak Eşyaya İlişkin Ek

2- Mesleki Malzemeye İlişkin Ek

3- Konteynerler, Paletler, Ambalajlar, Numuneler ve Ticari Bir İşlemle İlgili Olarak İthal Edilen Diğer Eşyaya İlişkin Ek

4- İmalat Amacıyla İthal Edilen Eşyaya İlişkin Ek

5- Eğitsel, Bilimsel veya Kültürel Amaçlarla İthal Edilen Eşya İle İlgili Ek

6- Yolcu Zati Eşyası ve Sportif Amaçlarla İthal Edilen Eşyaya İlişkin Ek

7- Turistik Tanıtım Malzemelerine İlişkin Ek

8- Sınır Ticareti Kapsamında İthal Edilen Eşyaya İlişkin Ek

9- İnsani Amaçlarla İthal Edilen Eşyaya İlişkin Ek

10- Hayvanlara İlişkin Ek

Söz konusu Ekler kapsamında getirilebilecek eşya listesi ve bu eşyanın taşıması gereken şartlar ayrıca açıklanmıştır.

 

ATA KARNESİ NASIL ALINIR?

1- Başvuru Her hangi bir kişi veya kuruluşun ATA karnesi kullanabilmesi için önceden kabulü gerekmemektedir. ATA karnesi kullanmak isteyen her kişi veya kuruluş, yurt dışına götürülecek eşyanın niteliği, varsa markası ve numaraları, ağırlığı, adeti ve değerini gösteren bir çeki listesini eklediği dilekçesi ile birlikte, karne dağıtımı konusunda yetkili Odalardan birisine müracaat ederek, ATA karnesi ile taşınacak eşya için gereken uygun bir teminatı Odaya vermesi halinde, kendisine ATA karnesi verilebilmektedir.

2- Teminat ATA karnelerine karşılık teminat olarak; nakit (Türk Lirası veya Döviz), Banka Teminat Mektubu (Türk Lirası veya döviz olabilir. Teminat mektubunun konusuna "ATA Karnesi Kapsamı Eşya" ibaresinin konulması zorunludur.), Devlet Tahvili (Kar Payı Pulu ile birlikte), Hazine Bonosu (Kar Payı Pulu ile birlikte) kabul edilir. Teminat döviz bazında verildiği takdirde, karne kapsamı eşyanı n toplam değeri kadar alınır. Teminat TL olarak verildiği takdirde karne kapsamı eşyanın toplam değerinin yüzde 50 fazlası oranında alınmaktadır.ABD, Avustralya, Çek Cumhuriyeti, İsviçre, Japonya, Kanada, Kore ve Avrupa Birliği ülkelerine götürülecek, GTİP 71.13, 71.08 ve 71.06 olan eşya için döviz bazında verildiği takdirde, karne kapsamı eşyanın toplam değerinin yüzde 40'ı oranında teminat alınmaktadır.

 ÖZETLE ATAKARNESİ

1- ATA karnesi ile gelen tüm eşya için ithalat işlemi sırasında, ne gümrüklerce ne de ithalatçı tarafından başka bir işlem yapılması gerekmemektedir.

2-ATA karnesi ile gelen eşyanın gerek ithalatında, gerekse yeniden ihracında gümrüklerden geçiş süresinin kısaltılması sağlanmaktadır.

3-ATA karnesinin geçerlilik süresi bir yıldır.

4-ATA karnesi kullanmak isteyen kişi veya kuruluşların, yurtdışına götürülecek eşyanın çeki listesini eklediği dilekçesi ile birlikte, karne dağıtımı konusunda yetkili odalara müracaat etmeleri gerekmektedir.

5-ATA karnesi kullanmak isteyen kişi veya kuruluşlar, taşınacak eşya için gereken teminatı odaya vermesi durumunda ATA karnesini alabilmektedir.