Bazı icatlar sosyal ve ekonomik yaşamda köklü değişimler yaşanmasını sağladı. Sosyal yaşamı etkileyen en önemli icatlardan biri şüphesiz televizyondu.Şişme lastik, klima ve fotokopi makinesinin icadı da...

BAZI İCATLAR SOSYAL VE EKONOMİK YAŞAMDA KÖKLÜ DEĞİŞİMLER YAŞANMASINI SAĞLADI. SOSYAL YAŞAMI ETKİLEYEN EN ÖNEMLİ İCATLARDAN BİRİ ŞÜPHESİZ TELEVİZYONDU. ŞİŞME LASTİK, KLİMA VE FOTOKOPİ MAKİNESİNİN İCADI DA İNSANOĞLUNUN YAŞAMINDA ÖNEMLİ KİLOMETRE TAŞLARINDAN BİRİ OLDU.  

TELEVİZYON
Televizyonun mucidi aynı zamanda ilk video kaydedicinin de mucididir: 1826'da John Logie Baird gramafonla aynı ilkeyi kullanarak 25 cm. çapındaki balmumu bir diskin üzerine görüntü kaydedebilen bir aygıtın patentini aldı. Philips Electronics firması Philips La- zervision ile diskin üzerine görüntü kaydetme fikrini 46 yıl sonra yeniden icat etti; 1972'de tanıtımını yaptıkları bu aygıt ABD'de 1980'de, Avrupa'da 1982'de piyasaya sürüldü. Ayrıca Phi- lips ile Sony firmalarının ortak olarak CD'yi piyasaya sürdükleri tarihtir. (1982) Lazer okuyuculu videodisk ve CD, Ja- mes T. Russell'ın icadı olan optik disk- ten türemiştir. Russell, vinil plakların pikap iğnesi yüzünden aşınıp yıpran- masından bıkmış ve 1965'te bilgiyi la- zerle okunacak şekilde bir disk üzerine kaydetme fikrinin patentini almıştı. Phi- lips firması, Russell'ın fikrini video gö- rüntülerini kaydedecek şekilde geniş- letti ve 1969'da Klaas Compaan ve Piet Kramer, video uzunçalarını geliştirdi: 30 cm'lik video diskin ilk tanıtımı 1972'de yapıldı ve 1980'de Lazervision adıyla piyasaya sürüldü. Bu arada, 1975'te Philips'in ses üzerine sürdürü- len AR-GE çalışmalarını yürüten mü- hendislerden Lou Ottens, sesi küçük bir optik disk üzerine kaydetmek için çalışmalar yapıyordu: Sony ile ortak ge- liştirme çalışmasından sonra, 1982'de yaygın olarak kullanılan 4,8 inçlik (12 cm) kompakt diskler piyasaya çıktı; bu buluş daha sonra da CD-ROM olarak bilgisayarlara uyarlandı.

FOTOKOPİ MAKİNESİ
Chester F. Carlson 1906 yılında doğdu- ğunda karbon Kağıdı ya da ozalit gibi çeşitli çoğaltma yöntemleri icat edilmiş- ti. 1903'te George C. Beidler Rektigraf adlı ilk fotokopi makinesini icat etti, ama bu işlem aslında belgelerin baskı- sını yapmaktan ibaretti ve tutulmadı. 1938'de Carlson Elektron fotoğrafçılığı adını verdiği yöntemi bulana dek bel- geler Elektrostatik olarak çoğaltılamı- yordu. Carlson Amerika'da yaşanan büyük bu- nalımdan sonra işini kaybedinceye dek, Bell Telephone Labratories'te araştır- macı Mühendis olarak çalışıyordu. Bu- nun ardından, önce Patent avukatlığı yaptı, sonra da New York'taki Elektro- nik firması P.R. Mallory & Co.'nun pa- tent departmanında işe girdi. Buraday- ken dikkatini patent işlerini hızlandır- mak için bir kopya makinesi icat etme- ye yoğunlaştırdı. New York Halk Kütüphanesi'nde araş- tırma yaparken Paul Selenyi'nin çeşitli maddelerin elektrik iletkenliğinin ışığa bağlı olarak değiştiğine dair ilkesini keşfetti. Selenyi'nin ilkesini, kopyala- maya uyarladı ve bu değişken iletkenli- ği, kopya edilecek belgenin sabit bir gölgesine dönüştürmek üzerine deney- ler yaptı. 8 Eylül 1938'de elektron fo- toğrafçılığı için patent başvurusunu yaptı ve ertesi ay bu süreci başarıyla uygulayarak yaptığı deneyin tarihini ve yerini cam bir levhadan mumlu kağıdın üzerine geçirdi: "10-22-39 Astoria" Carlson, 20 şirketin kapısını çaldıysa da buluşuyla ilgilenen çıkmadı ama 1944'te Columbus'taki Battelle Memorial Ensti- tüsü, bir telif hakkı sözleşmesi altında, fikri geliştirmek için çalışmasını kabul etti. Ronald M Schaffert bu süreci ge- liştirdi ve sonunda üretim hakları Halo- id Corporation'a satıldı. Bu şirket, Carl- son’ın buluşunun adını Xerography olarak değiştirdi. Haloid şirketi, zerog- rafi ilkesiyle çalışan ilk fotokopi maki- nesini 1959'da üretti makine öylesine tutuldu ki, şirket daha sonra adını Xe- rox Corporation olarak değiştirdi.

İLK KLİMANIN İCADI
Yapay havalandırma ve yapay soğutma sistemleri artık çağlardan beri kullanılı- yor. Eskiden insanlar kapı girişlerine ıs- lak hasırlar asarak ya da konutlarını(ha- va akımlarını, evin içine girmeden önce avludaki fıskiyelerin arasından geçir- mek yoluyla) serinlik sağlayacak şekilde tasarlayarak çözüm arıyorlardı. 19. yüz- yıla gelindiğinde, havayı serinletmek için buzun önüne vantilatörler yerleşti- rilmeye başlanmıştı; ama Willis H. Car- rier'in icadı olan bilimsel olarak tasar- lanmış ilk klima için 1902'yi beklemek gerekti. Carrier, 1901'de Cornell Üniversitesi elektrik mühendisliği bölümünden me- zun oldu; aynı yıl Temmuz ayında Buf- falo'daki Buffalo Forge Company'de çalışmaya başladı. Altı ay içinde şirke- tin araştırma geliştirme laboratuarının başına getirildi. Buradaki ilk projelerin- den biri, ısıtma bobinlerinden oluşan bir sistemden geçirildiğinde havanın ne kadar ısı soğurabileceğini belirle- mekti; bulguları şirketin ısınma giderle- rinde binlerce dolar tasarruf sağladı. İlk projelerinden bir başkası da soğutmaya yönelikti.; Brooklyn'de Sackett-Wil- helms Lithographing and Publishing adlı matbaa şirketi, ısı ve nem değişim- leri yüzünden kağıdın genleşmesi ve büzüşmesi sonucu baskı sürecinde renklerin donuklaşması gibi bir sorun yaşıyordu. Willis H. Carrier; 17 Tem- muz 1902'de bu şirket için dünyanın ilk klimasının tasarımlarını tamamladı: Kli- ma, matbaanın ısı ve nem oranını has- sasiyetle denetleyen 30 tonluk bir maki- naydı.

ŞİŞME LASTİK
Şişme lastik aynı zamanda inşaat mu- hendisi olan mucit Robert Thomson ta- rafından 10 Aralık 1845'te icat edildi. Çok geçmeden patentini aldı. İlk tanıtı- mını yaptığı yaz Mechanics' Magazine dergisinde çok şaşkınlık yarattı. O dö- nemde yaygın olarak kullanılan at ara- balarının tekerleklerine uygulanacak bu lastikler sayesinde inanılmaz bir sessiz- lik sağlıyordu. Aynı zamanda istenildiği ölçüde şişirilebilen bu lastikler her şart- ta kullanılabiliyordu. 1847 yılında pa- tent haklarını Messers. Whitehurst & Co adında bir şirkete sattı. Bu firma lastikleri ticari hale getirmeye çalıştı. Ancak maliyetin yüksek olması nede- niyle çok pahalıydılar ve lastiğin teker- leğe montajı için 70 gibi yüksek bir sa- yıda civata gerekiyordu.