Ekonomik ve sosyal yaşamda en köklü değişikliği yapan icatların başında şüphesiz ki buhar makinesi geliyor. Sanayi devriminin başlangıcı kabul edilen buhar makinesi makine sektörünün gelişimi açısından da en önemli...
EKONOMİK VE SOSYAL YAŞAMDA EN KÖKLÜ DEĞİŞİKLİĞİ YAPAN İCATLARIN BAŞINDA ŞÜPHESİZ Kİ BUHAR MAKİNESİ GELİYOR. SANAYİ DEVRİMİNİN BAŞLANGICI KABUL EDİLEN BUHAR MAKİNESİ MAKİNE SEKTÖRÜNÜN GELİŞİMİ AÇISINDAN DA EN ÖNEMLİ KİLOMETRE TAŞI OLDU.
BUHAR MAKİNESİ
Bilinen ilk buhar makinesi diyebileceğimiz örnek Mısırlı mühendis Heron’nun birinci yüzyılda 50 yıllarına doğru Mısır İskenderiye'de uçları birbirlerine göre zıt yönleri gösteren iki eğik tüpün yerleştirildiği oyuk bir küreden yaptığı türbin’dir. Kürede su kaynatıldığında buhar borulardan dışarı çıkmakta günümüzde etki tepki kanunu dediğimiz şeyin sonucunda kürenin dönmesine yol açmakta idi. Hero buharlı bir türbin ya da motor icat etmesine rağmen toplumda bir etki yaratmadığından bunu motor aygıtının icadı olarak görülmemektedir. 1698 yılında, İngiliz mühendis Thomas Savery (1650-1715), ilk ticari olarak satılan buhar makinesini yapmıştır. Bu makine maden ocağından suyu dışarı atmak amacıyla kullanılmıştır. 1712 ‘de İngiliz mühendis Thomas Newcomen (1663-1729) yeni bir tür buhar makinesi geliştirdi. Bu makinenin Savery Makinesinden en büyük avantajı pistonun bir zincir yardımıyla tahterevalli benzeri bir tür kaldıraca tutturulmuş olmasıydı.
1764 yılında bozulan Newcomen makinalarından biri onarılması için İskoçyalı mühendis James Watt'a verildi. [3] Makinayı onaran Watt aynı zamanda randımanı düşük bu makineyi geliştirmek de istedi. Arkadaşı İskoç kimyacı Joseph Black'tan gizli ısıyı [4] öğrenmiş olan Watt aynı odayı sürekli ısıtıp soğutmanın ne kadar israşı bir şey olduğunu anladı ve aklına iki oda yapmak fikri geldi. Biri sürekli sıcak, diğeri de sürekli soğuk tutulacaktı. Buhar işini yaparken sıcak odada bulunacaktı ve su haline getirilmesi gerektiğinde supaplar sistemiyle soğuk odaya alınacaktı. Watt 1781 yılına gelindiğinde makinesini iyice geliştirmiş ve pistonun ileri geri hareketini ustalıkla bir tekerleğin dönme hareketine çeviren mekanik aletleri de icat etmişti. Watt'ın makine tarihi ve makine mühendisliğine katkıları çok büyük önem taşır.
1884 yılında İngiliz mühendis Charles Algernon Parsons (1854-1931) ilk başarılı buhar türbinini yapmıştır. Bu sayede yüksek hızlı gemi yapımı kolaylaşmış. Jeneratörlerin de kullanılması kolaylaşmıştır.
DOKUMA MAKİNELERİ
İlk dokuma makineleri, özelikle İngiltere gibi bir tarım ülkesini hızla sanayi toplumu yapıverdi. Köylerde oturan yüz binlerce insan, kentlere koşmuştu. Yeni fabrikalar güvenli bir gündelik ve yeni yaşam koşulları sağlıyordu. Kuzeyin soğuk İklimi için pek önemli sayılan yün bükmek ve dokumacılık dalında o yıllara kadar köylerde çıkrıklar ve el dokuma tezgâhları kullanılıyordu. Bu yoldan elde edilen kumaşlar gerçi pahalı satılıyordu ama çalışan kadın ve erkeklerin kazancı yine de pek az olu oluyordu. Yaşamları sonuna dek büyük bir yoksulluk içinde geçiyordu. Üretimin önemli artışıyla bu gibilerin yaşam koşullarında bir düzelme olabilirdi. Yeni kullanılmaya başlanan dokuma makineleriyle bütün bu sınırlandırmalar ve engeller ortadan kalkacak ve eski tür “eve iş alma”, yerini yığınla yapıma dayanan modern sanayi alacaktı. Lancashire’li yoksul bir saatçi John Kay, 1733’te bulduğu “savak kutularındaki mekikler, o güne dek elle çalıştırılan mekiklerin yerini alıyordu. Bu mekikler mekanik olarak bir o yana, bir bu yana gidip gelmekle el gücünden çok daha hızlı çalışıyordu. Dokumacılar bu yeni aygıt sayesinde daha hızlı iş çıkarmakla kalmıyor, şimdiye kadar dokuduklarının bir katı daha genişlikte kumaş dokuyabiliyorlardı. XIX. yüzyılda genç bir Amerikalının Yale Üniversitesini bitirir bitirmez bulduğu makine ise Amerikan pamuklu dokumacılığında ve pamuk işletmekle bir dönüm noktası oldu. Whitney adlı genç Amerikalının pamuk işleme makinelerin çekirdeğini ayıklıyordu. O günlerde bu iş Amerika’nın güneyinde zenci kölelerce ve elle yapılıyordu. Bu makine o tarihlerde Amerikan ekonomisine büyük olanaklar getirdi ve pamuk ürünü, ülke zenginliğini sağladı.
