Türkiye geneli makine ve aksamları ihracatı 2008 yılının ocak-temmuz döneminde geçtiğimiz yılın eş dönemine göre yüzde 33,6 artış göstererek 6 milyar 764 milyon dolar seviyesine ulaştı
Makine sektörü toplamı, 84. faslın tamamı ve 84. fasıl dışı Orta Anadolu Makine ve Aksamları İh- racatçıları Birliği (OAİB) iştigal alanı, 2008 yılı ilk yedi aylık dö- nem ihracatı bir önceki yıl eş dönemine kıyasla yüzde 33,6 artarak 6 milyar 764 milyon dolar seviyesinde kaydedildi. OAİB iştigal alanına giren GTİP’ler kapsamında belirlenen Türkiye geneli ihracat kayıtlarına göre ise; 2008 yılı Ocak-Temmuz döneminde ihracat kayıt rakamı 3 milyar 104 milyon dolar iken, bu rakam 2008 yılı aynı döneminde yüzde 39,1 oranında artış göstererek 4 milyar 319 dolara çıktı. Makine ve aksamları Türkiye geneli ih- racatı mal grupları bazında incelendi- ğinde ise; 2008 yılı Ocak-Temmuz dö- neminde, ihracatında en yüksek artış gerçekleşen kalemlerin sırasıyla yüzde 115,1’lik artış ile Savunma Sanayi İçin Silah ve Mühimmatlar, yüzde 95,8’lik artış ile Ambalaj Makineleri ve yüzde 65,9 ile Tarım ve Ormancılık Makineleri ilk üç sırayı oluşturuyor. 2008 yılı Ocak-Temmuz döneminde ih- racatında gerileme görülen mal grubunun ise; Deri İşleme Makineleri olduğu görülüyor. OAİB iştigal alanına giren ürünler iti- bariyle, mal gruplarının sektör ihraca- tından aldıkları paylar incelendiğinde ise; 2008 yılı Ocak-Temmuz döneminde; yüzde15,1 pay ile İnşaat ve Madencilik- te Kullanılan Makineler birinci, yüzde 13 pay ile Endüstriyel Klimalar ve So- ğutma Makineleri ikinci, yüzde 11,2 pay ile Takım Tezgahları üçüncü sırada yer alıyor. Ülkeler itibariyle ihracat kayıt rakamları incelendiğinde; 2008 yılı Ocak-Temmuz döneminde en fazla ihracat yapılan ilk üç ülke Almanya, Rusya Federasyonu ve ABD olmuş durumda. Söz konusu dönemde ilk on ülke arasında en büyük ihracat artışı yüzde 75 ile Azerbaycan’a yönelik olmuş. Anılan ülkeye ihracatı- mız 116 milyon dolar seviyesinde ger- çekleşmiş.
İHRACATIN 3 BÜYÜĞÜ
Türkiye geneli makine ve aksamları ih- racatı içerisinde klimalar, soğutucu ve dondurucuların Ocak-Temmuz 2008 döneminde de ilk sırada yer aldığı gö- rülüyor. Geçtiğimiz yılın Ocak-Temmuz döneminde bu mal grubunda 1 milyar 68 milyon dolar olan ihracatın 2008 yılı- nın aynı dönemine gelindiğinde yüzde 17,4 oranında değer artışıyla 1 milyar 254 milyon dolar seviyesine ulaştığı kaydedilmiş durumda. Makine ve aksa- maları ihracatımızda klimalar, soğutu- cular ve dondurucular mal grubunun ardında en fazla ihracatını gerçekleştir- diğimiz ürünler ise motorlar. 2007 yılı Ocak-Temmuz döneminde 787 milyon 190 bin dolar olan motorlar ihracatımız 2008’in Ocak-Temmuz döneminde ise yüzde 30,8 gelişim kaydederek 1 milyar 29 milyon dolar olmuş ve böylelikle 1 milyar dolar sınırını aşmış. Makine ve aksamları ihracatımızın bir diğer önem- li aktörü ise üçüncü sırada yer alan in- şaat ve madencilik makineleri mal gru- bu. 2007 yılının ilk 7 ayında 443 milyon 961 bin dolar olan inşaat ve madencilik makineleri ihracatımız 2008 yılının aynı dönemine gelindiğinde ise yüzde 47 ar- tış ile 652 milyon 472 bin dolar seviyesi- ni yakalamış.
İRAN PAZARI GELİŞİYOR Orta Anadolu Makine ve Aksamları İh- racatçılar Birliği iştigal alanına giren ih- racat kayıt rakamlarına göre en fazla ih- racat gerçekleştirilen 10 ülke incelendi- ğinde Almanya’nın birinci sırada yer aldığı görülüyor. Söz konusu ülkeye 2007’nin Ocak-Temmuz döneminde 320 milyon 561 bin dolar ihracat gerçekleş- tirilmişken 2008’in aynı dönemine ge- lindiğinde ise bu değer yüzde 26 ora- nında yükseliş göstererek 403 milyon 648 bin dolar seviyesine ulaşmış. Maki- ne ve aksamları ihracatımızın en önemli ikinci pazarının ise Ocak-Temmuz dö- neminde Rusya Federasyonu olduğu görülüyor. Rusya Federasyonu’na 2007’nin Ocak-Temmuz döneminde 189 milyon 455 bin dolarlık makine ve ak- samları ihracatı yapılmışken 2008’in ilk 7 ayında ise yüzde 48 oranında artışla 280 milyon 583 bin dolar değerine ula- şılmış. Makine ve aksamları ihracatımı- zın üçüncü en fazla artış gösterdiği ülke ise ABD olmuş. ABD’ye 2008 yılının ilk yedi ayında geçtiğimiz yılın aynı döne- mine göre yüzde 44 oranında ihracat artışı sağlanırken 253 milyon dolar se- viyesi yakalanmış. Söz konusu dönemde ilk on ülke ara- sında en büyük ihracat artışı ise yüzde 75 ile Azerbaycan’a yönelik olmuş. Bu ülkeye olan ihracatımız 2007 yılının Ocak-Temmuz döneminde 66 milyon 438 bin dolar iken 2008 yılının Ocak- Temmuz döneminde ise 116 milyon 528 bin dolar olarak gerçekleşmiş. Makine ve aksamları ihracatımız açısından Azerbaycan’ın ardından en yüksek ih- racat artışının yaşandığı ülkenin ise İran olduğu görülüyor. İran’a 2007 yılı- nın ilk 7 aylık zaman dilimi içerisinde 84 milyon 713 bin dolarlık makine ve aksamları ihracatı söz konusu iken 2008 yılının Ocak-Temmuz dönemine gelin- diğinde ise yüzde 73 oranında artışla 146 milyon 575 bin dolarlık ihracat ya- pılmış. Diğer taraftan İtalya’da makine ve aksamları ihracatımızın hızla gelişen pazarlarından biri olmayı sürdürüyor. Söz konusu ülkeye 2007 yılının Ocak- Temmuz döneminde 121 milyon 995 bin dolarlık makine ve aksamları ihra- catı yapılmışken 2008 yılının ilk 7 ayın- da ise yüzde 55 oranında artışla 189 milyon 562 bin dolara ulaşılmış. Fran- sa da makine ve aksamları ihracatımız içerisindeki hızlı yükselişini Ocak- Temmuz 2008 döneminde de sürdürü- yor. Fransa’ya 2007 yılının Ocak-Tem- muz döneminde 118 milyon 808 bin dolarlık makine ve aksamları ihracatı yapılmışken 2008’in ilk 7 aylık eş döne- mine gelindiğinde ise ihracatımız 173 milyon 304 milyon seviyesine çıkmış. 
MAL GRUBLARINA GÖRE EN BÜYÜK PAZARLAR
2008 yılının Ocak-Temmuz döneminde mal grupları bazında makine ve ak- samları ihracatımızın birinci sırasında, İnşaat ve Madencilik Makinelerinde, Almanya’nın, Endüstriyel Klimalar ve Soğutucularda; İngiltere’nin, Takım Tezgâhlarında; Bursa Ser. Bölgesinin, Pompa ve Kompresörlerde; Alman- ya’nın, Tarım ve Ormancılık Makinele- rinde; ABD’nin, Gıda İşleme Makine- lerinde; Rusya Federasyonu’nun, Va- nalarda; Almanya’nın, Tekstil ve Kon- feksiyon Makinelerinde; Mısır’ın, Had- de ve Döküm Makinelerinde; Rusya Federasyonu’nun, Reaktör ve Kazan- larda; İstanbul Deri Serbest Bölgesi- nin, Savunma Sanayiine Yönelik Silah ve Mühimmatta Hollanda’nın, Türbin ve Turbojetlerde ABD’nin, Endüstriyel Isıtıcı ve Fırınlarda Almanya’nın, Yük Kaldırma, Taşıma ve İstifleme Makine- lerinde Rusya Federasyonu’nun, Kau- çuk, Plastik, Lastik İşleme Makinele- rinde yine Rusya Federasyonu’nun, Rulmanlarda Almanya’nın ve Ambalaj Makinelerinde ise Polonya’nın yer al- dığı görülüyor 
GIDA SANAYİİ MAKİNELERİ
Gıda sanayii makineleri ihraca- ı Ocak-Temmuz 2008 ihracat döneminde bir önceki yıla göre değer bazında yüzde 46,3 ora- nında artış göstererek 151 mil- yon 174 bin dolar seviyesinden 221 milyon 114 bin dolar düze- yine ulaşmış durumda. Gıda Sanayii makineleri ihra- catımız ülkeler bazında ince- endiğinde ise Rusya Federas- yonu’nun birinci sırada yer al- dığı görülüyor. Söz konusu ül- keye 2007 yılının Ocak-Tem- muz döneminde 8 milyon 237 bin dolarlık gıda sanayii maki- neleri ihracatı gerçekleştiril- mişken 2008 yılının aynı döne- mine gelindiğinde ise bu değer yüzde 74,6 oranında yükseliş kaydederek 14 milyon 385 bin dolar düzeyi yakalanmış. Gıda sanayii makineleri ihracatımı- zın en fazla olduğu ikinci ülke ise Almanya. Bu ülkeye 2008’in Ocak-Temmuz döneminde ya- pılan gıda sanayii makineleri ihracatı geçtiğimiz yılın Ocak- Temmuz dönemine göre yüzde 49 oranında artış göstererek 9 milyon 484 bin dolardan 14 milyon 130 bin dolar seviyesi- ne ulaşmış. Gıda sanayii maki- neleri ihracatımızın üçüncü en büyük pazarının ise İran oldu- ğu görülüyor. İran’a 2007 yılı- nın Ocak-Temmuz döneminde 10 milyon 777 bin dolarlık gıda sanayii makineleri ihracatımız söz konusu iken 2008’nin Ocak-Temmuz döneminde ise yüzde 26,8 oranında artışla 13 milyon 661 bin dolarlık ihracat gerçekleştirilmiş. Gıda sanayii makineleri ihraca- tımızın en fazla artış gösterdiği ülkelere baktığımızda ise yüz- de 278,5 oranında değer artışı ile Cezayir pazarı dikkat çeki- yor. Cezayir’e 2007 yılının Ocak-Temmuz döneminde 2 milyon 551 bin dolarlık gıda sanayii makineleri ihracatı ger- çekleştirilmişken 2008 yılının aynı dönemine gelindiğinde ise bu değer 9 milyon 657 bin dolar olmuş. Gıda sanayii makineleri ihraca- tımızdaki en büyük ikinci artı- şın olduğu ülke ise Suriye. Söz konusu ülkeye 2007 yılının Ocak-Temmuz döneminde 4 milyon 365 bin dolarlık gıda sanayii makineleri ihracatı ya- pılmışken 2008’in aynı döne- mine gelindiğinde bu değer yüzde 137,3 oranında yükseliş kaydederek 10 milyon 360 bin dolar seviyesi yakalanmış.
FOTO ALTI: Mehmet Karagöz Genç Değirmen Makineleri Genel Koordinatörü KDV iadelerini 3–4 aylık bir zaman diliminde alabiliyo- ruz. Bu gecikme nakit akışın- da bizi zor durumda bırakıyor. Biz değirmen üretiyoruz ve üre- timimizin büyük bölümünü iç pazar daraldığı için, dış pazar- lar için yapıyoruz. Ortalama yıl- lık ihracatımız 6 milyon dolar civarında. Rusya’da bir yenilen- me süreci yaşanıyor. Bu bakım- dan bu pazarda büyük boşluk söz konusu. Bu pazardaki talep artışı ve bu ülkeye olan yakınlı- ğımız göz önüne alındığında ih- racatımızda bu sene yaşanan artışın yeterli olmadığını düşü- nüyorum. Aynı şekilde Irak ve Arap ülkelerinde de benzer boş- luklar var. Bu fırsatları değer- lendirdiğimiz takdirde ihracatı- mızın artacağını düşünüyorum. Makine sektörünün genelinde yaşanan sıkıntılar bizi de zorlu- yor. Doların değer kaybetmesi, demir çelik fiyatlarındaki artış- lar karlılığımızı azaltıyor. Aynı zamanda KDV iadelerini 3–4 aylık bir zaman diliminde alabi- liyoruz. Bu gecikme nakit akı- şında bizi zor durumda bırakı- yor. Oysa iç pazara mal verenler en geç 1 ay içerisinde iadelerini alıyorlar. Aynı kolaylığın bizlere de sağlanması gerekiyor. Adeta biz ihracatçılar KDV’den ötürü cezalandırılıyoruz. Devlet bu ko- laylığı sektörümüzdeki büyük firmalara tanısa da sektörümü- zün çoğunluğunu oluşturan KO- Bİ’leri bu uygulamanın dışında tutuyor ve sanki tercihini güçlü- den yana kullanıyor. Uygulan- makta olan yüksek faiz-düşük kur politikalarının zaman için- de bizleri piyasadan silecek ka- dar tehdit ettiğini düşünüyorum. Sattığımız ürünler ciddi yatırım malları. Bunları müşterilerimize sunar- ken yeterli finans desteği alama- dığımız için, müşterilerimize de uygun ödeme kolaylıkları suna- mıyoruz. Böylelikle Avrupalı fir- malar, fiyatları bizden çok daha yüksek olmasına rağmen 5–6 yıllık ödeme planları sundukları için ürünlerini çok daha rahat pazarlayabiliyorlar. Devletin ve finans kuruluşlarının bizlere da- ha uygun finans enstrümanları sunması gerekiyor. 
ENDÜSTRİYEL KLİMALAR VE SOĞUTMA MAKİNELERİ
Makine ve aksamları ihracatı- mızın en önemli kalemlerinden biri olan endüstriyel klimalar ve soğutma makineleri ihraca- tımız 2008 yılının Ocak-Tem- muz döneminde de yükselişini sürdürüyor. Geçtiğimiz yılın Ocak-Temmuz dönemi ile kar- şılaştırıldığında değer bazında yüzde 17,1 oranında yükseliş kaydeden endüstriyel klimalar ve soğutma makineleri ihraca- tımız, miktar bazında ise yüzde 2,3 oranında gerileme göster- miş. Aslında bu gerileme ol- dukça sevindirici bir durum. Miktar bazındaki bu gerileme imalatçı firmalarımızın daha çok artı değer getiren daha ka- liteli yüksek teknolojili ürünle- re yöneldiğini gösteriyor. 2007 yılının Ocak-Temmuz döne- minde 107 milyon 57 bin kilog- ram olan bu mal grubundaki ihracat miktarı 2008 yılının ay- nı dönemine gelindiğinde 104 milyon 624 bin kilograma düş- müş. Değer olarak ise 2007 yı- lının Ocak-Temmuz dönemin- de 480 milyon 283 bin dolar olan endüstriyel klimalar ve soğutma makineleri ihracatı- mız 2008 yılının Ocak-Temmuz döneminde ise yüzde 17,1 ora- nında artışla 562 milyon 457 bin dolara yükselmiş. Endüstriyel klimalar ve soğut- ma makineleri ihracatımızın en fazla olduğu ülke ise İngiltere. Söz konusu ülkeye 2008 yılının Ocak-Temmuz döneminde 71 milyon 918 bin dolarlık endüs- triyel klimalar ve soğutma ma- kineleri ihracatı gerçekleştiril- miş. Bu mal grubu içerisindeki en büyük ikinci ihracat pazarı- mızın ise Irak olduğu görülü- yor. Irak’a 2007 yılının Ocak- Temmuz döneminde 27 milyon 492 bin dolarlık endüstriyel kli- malar ve soğutma makineleri ihracatımız söz konusu iken 2008 yılının aynı dönemine ge- lindiğinde ise bu değer yüzde 35,6 oranında artış kaydederek 37 milyon 270 bin dolar ihracat düzeyi yakalanmış. Endüstriyel klimalar ve soğutma makinele- ri ihracatımızın üçüncü en bü- yük ihracat pazarının ise Rus- ya Federasyonu olduğu görü- lüyor. Rusya Federasyonu’na 2007 yılının Ocak-Temmuz dö- neminde 29 milyon 129 bin do- larlık endüstriyel klimalar ve soğutma makineleri ihracatı yapılmışken 2008 yılının aynı dönemine gelindiğinde ise yüzde 15,9 artışla bu mal gru- bunda 33 milyon 765 bin do- larlık ihracat gerçekleştirilmiş. Endüstriyel klimalar ve soğut- ma makineleri ihracatımızın Ocak-Temmuz döneminde en fazla artış gösterdiği ülke ise Ukrayna olmuş. Söz konusu ülkeye olan endüstriyel klima- lar ve soğutma makineleri ih- racatımız yüzde 41 oranında yükseliş göstererek 17 milyon 751 bin dolar seviyesinden 25 milyon 155 bin dolar düzeyine çıkmış.
FOTO ALTI Hüseyin M. Yüksel İSKİD Dernek Müdürü Miktarda düşüş olmasına rağmen değerde yaşanan ar- tış, imalatçı firmalarımızın daha çok artı değer getiren daha kaliteli yüksek teknolo- jili ürünlere yöneldiğini gös- teriyor. Türkiye geneli ihracat rakamla- rına göre, sektörümüz 2008 yılı- nın Ocak-Temmuz döneminde yaklaşık olarak 1 milyar 255 milyon dolar ihracat gerçekleş- tirmiş durumda. Ve bu rakamla geçen senenin aynı döneminde gerçekleşen ihracatı değer bazın- da yüzde 17,4 oranında geride bırakmış durumda. Bu rakam- lar, sektörün ihracattaki başarı- larının krize rağmen devam etti- ğini ve miktarda çok ufak bir düşüş yaşanmasına rağmen de- ğer anlamındaki artışın önemli olduğunu gösteriyor. Miktarda düşüş olmasına rağmen değerde yaşanan artış, imalatçı firmala- rımızın daha çok artı değer geti- ren daha kaliteli yüksek teknolo- jili ürünlere yöneldiğini gösteri- yor. Yakalanan bu ihracat raka- mının yılsonunda 2 milyar dola- rı geçeceğini tahmin ediyorum. Çünkü eldeki veriler buna işaret ediyor. Zaten ihracat da aydan aya değişebilecek bir olay değil. Bu sebepten, sektörün aynı hız- da yılsonuna kadar istikrarlı bir şekilde yoluna devam edeceği inancındayım. Döviz kurundaki politika, genel olarak tüm ihra- catçıları ve tabii ki bizi sıkıntıya sokuyor. İhracatımız büyüyor ancak bu sebepten karlılığımız aynı oranda büyümüyor. Bir di- ğer sıkıntımız da hammadde fi- yatlarındaki artışlar. Şu anda sektörün gelişimi için olumlu adımların atıldığı, ülke- ler arası ikili ticari ilişkilerin ge- liştirildiğini düşünüyorum ve böyle devam etmesini temenni ediyorum. 
REAKTÖR VE KAZANLAR
Makine ve aksamları ihracatı içerisinde önemli artış göste- ren mal gruplarından biri ise reaktör ve kazanlar olarak kaydediliyor. Söz konusu mal grubunda, 2007 yılının Ocak- Temmuz döneminde, 99 mil- yon 100 bin dolarlık ihracat gerçekleştirilmişken, 2008 yılı- nın aynı döneminde ise değer bazında yüzde 57 düzeyinde artış kaydedilerek 155 milyon 607 bin dolar seviyesine ulaşıl- mış olduğu görülüyor. Reaktör ve kazanlar ürün gru- bunda ihracatımız ise en fazla İstanbul Deri Serbest Bölge- si’ne gerçekleştirilmiş. Söz ko- nusu bölgeden 2007 yılının Ocak-Temmuz döneminde 295 bin dolarlık reaktör ve kazan- lar ihracatı yapılmışken, 2008 yılının aynı döneminde büyük bir ihracat artışı ile 49 milyon 131 bin dolar düzeyi yakalan- mış. En fazla ihracat İstanbul Deri Serbest Bölgesinden ya- pılırken, reaktör ve kazanlar ihracatımızın en fazla yapıldığı ülke ise İngiltere olarak dikkat çekiyor. İngiltere’ye 2007 yılı- nın Ocak-Temmuz döneminde 11 milyon 643 bin dolarlık re- aktör ve kazanlar ihracatı ger- çekleştirilmişken 2008 yılının Ocak-Temmuz döneminde ise 15 milyon bin dolar seviyesine ulaşılmış. İngiltere’nin ardın- dan ise en fazla reaktör ve ka- zanlar ihracatı yaptığımız ül- kenin İspanya olduğu görülü- yor. İspanya’ya 2007 yılının Ocak-Temmuz döneminde 8 milyon 450 bin dolarlık reak- tör ve kazanlar ihracatı kayde- dilmişken, 2008’in aynı döne- mine gelindiğinde ihracatımız 12 milyon 808 bin olmuş. Re- aktör ve kazanlar ihracatımız- daki en büyük ihracat artışı- mız ise Kazakistan pazarına ol- muş. Kazakistan’a 2007 yılının Ocak-Temmuz döneminde 733 bin dolarlık ihracat söz konu- su iken 2008 yılının Ocak- Temmuz döneminde yüzde 489,6 oranında artış kaydedile- rek 4 milyon 322 bin dolar se- viyesi yakalanmış. Kazakis- tan’ın ardından ise Fransa’nın reaktör ve kazanlar ihracatımı- zın en fazla arttığı ikinci pazar olduğu görülüyor. Fransa’ya 2007 yılının Ocak-Temmuz dö- neminde 880 bin dolarlık reak- tör ve kazanlar ihracatımız varken 2008 yılının eş döne- minde ise yüzde 322,4 artışla bu mal grubundaki ihracat 3 milyon 719 bin dolar olmuş. Reaktör ve kazanlar ihracatı- mızda ilk beş sıradaki ülkeler- den ihracat oranımızı değer bazında en çok artırmayı ba- şardığımız ülke Yunanistan ol- muş. Yunanistan’a 2007 yılının Ocak-Temmuz döneminde 4 milyon 201 bin dolar tutarında ihracat gerçekleştirilmişken, bu rakamın, 2008 yılının aynı döneminde değer bazında yüzde 100,4 oranında artış göstererek 8 milyon 419 bin dolar seviyesine ulaşmış oldu- ğu görülüyor. Reaktör ve kazanlar ihracatı- mızda ilk beş sıradaki ülkeler arasında Yunanistan’dan son- ra değer bazında en çok artış görülen diğer bir ülke ise, ih- racatımızda yüzde 51,6 oranın- da artış yaşanan İspanya. İs- panya’yı değer bazında, yüzde 28,8 oranında artış ile İngiltere takip ediyor. Reaktör ve kazanlar ihracatı- mızda, ilk beş sırada yer alan ülkeler arasında, ihracatımızda miktar bazında düşüş yaşanan ülkelerin ise İspanya ve Al- manya olduğu görülüyor. Bu ürün grubunda ihracatımızda üçüncü sırada yer alan İspan- ya’ya 2007 yılının Ocak-Tem- muz döneminde 1 milyon 874 bin 740 kilogram miktarında reaktör ve kazan ihraç etmiş olduğumuz görülürken, 2008 senesinin aynı döneminde miktar olarak yüzde 57 oranın- da bir düşüş yaşandığı ve ih- racatımızın 806 bin 450 kilog- ramda kaldığı görülüyor. Al- manya’ya baktığımızda ise 2007 yılının Ocak-Temmuz dö- neminde 2 milyon 271 bin 801 kilogram gerçekleşen ihracatı- mızın, 2008 senesinin aynı dö- neminde miktar olarak yüzde 7,2 oranında gerileyerek 2 mil- yon 107 bin 929 kilogramda kaldığı kaydediliyor. Bu ülke- lere reaktör ve kazanlar ihra- catımızın miktar bazında geri- lemesine rağmen, değer ba- zında artış göstermiş olması, imalatçılarımızın artık fiyat sa- tıcısı olmaktan yavaş yavaş çı- kıyor olduklarını gösteriyor. İmalatçılarımız, bu ürün gru- bunda daha kaliteli ve tekno- lojiyi ön planda tutarak üretim yaptıklarından ötürü miktar- daki azalmaya rağmen ihraca- tımızın değer bazında arttığı görülüyor. 
TAKIM TEZGÂHLARI
Makine üreten makineler ola- rak da bilinen takım tezgahları sektörü 2008 yılının Ocak-Tem- muz döneminde değer bazında yüzde 41,7 oranında artış gös- tererek bir önceki yıl 340 mil- yon dolar olan sektör ihracatını 482 milyon 918 bin dolar sevi- yesine çıkarmış durumda. Takım tezgâhları ihracatımızın en fazla Bursa Serbest Bölge- sinden yapıldığı görülüyor. Geçtiğimiz yılın Ocak-Temmuz döneminde Bursa Serbest Böl- gesinden 40 milyon 698 bin dolarlık takım tezgâhları ihra- catı gerçekleştirilmişken 2008’in aynı döneminde ise bu değerin yüzde 4,9 oranında ar- tışla 42 milyon 672 bin dolar seviyesine ulaşıldığı görülüyor. Takım tezgâhları ihracatımızın en fazla olduğu ikinci ülke ise Almanya. Söz konusu ülkeye 2007 yılının Ocak-Temmuz dö- neminde 20 milyon 601 bin do- larlık takım tezgâhları ihracatı yapılmışken 2008 yılının Ocak- Temmuz zaman diliminde ise yüzde 82,1 artışla 37 milyon 514 bin dolar düzeyi yakalan- mış. Takım tezgâhları ihracatı- mızdaki üçüncü büyük pazarı- mızın ise Rusya Federasyonu olduğu görülüyor. Rusya Fede- rasyonu’na 2007 yılının Ocak- Temmuz döneminde 30 milyon 861 bin dolarlık takım tezgâhla- rı ihracatı gerçekleştirilmişken 2008 yılının Ocak-Temmuz dö- neminde ise bu değer yüzde 21,1 oranında artarak 37 mil- yon 363 bin dolara ulaşılmış. Takım tezgahları ihracatımızın en fazla artış gösterdiği ülke ise Brezilya. 2007 yılının Ocak- Temmuz döneminde Brezil- ya’ya olan takım tezgâhları ih- racatımız 5 milyon 331 bin do- lar iken 2008 yılının aynı za- manda diliminde yüzde 198,2 oranında yükseliş yaşanarak 15 milyon 899 bin dolar değeri ya- kalanmış. Takım tezgâhları sek- töründe ikinci büyük ihracat artışı yakaladığımız ülke ise Po- lonya olmuş. Bu ülkeye 2007 Ocak-Temmuz döneminde 7 milyon 5 bin dolarlık takım tez- gâhları ihracatı söz konusu iken yüzde 109,1 oranında ar- tışla ihracatımız 14 milyon 648 bin dolar olmuş.
Nuri Ceylan Akyapak Makina Dış Ticaret Müdürü Özellikle Arap ülkeleri büyük makine yatırımları yapıyor- lar. Bu ülkelerle serbest tica- ret anlaşmaları yapılması ge- rektiğini düşünüyorum. Sektörümüzün ihracatında artış olduğu bir gerçek. Ancak ben kendi adıma bu artışı yeterli bulmamaktayım. Yaşanan artış- ların en az yüzde yüz oranında gerçekleşmesi gerektiğine inanı- yorum. Bence ihracatımızın ar- tışını sağlayacak en önemli şey diğer ülkelerle yapılacak ticari anlaşmalar. Bunun en önemli örneğini Mısır’la olan ticareti- mizde görebiliriz. Bu ülkeye olan ihracatımız yapılan anlaş- madan sonra kat kat arttı. Mı- sır’da yapılan anlaşmanın geri- sinin de gelmesi gerekiyor. Özel- likle Arap ülkeleri büyük yatırım içindeler, makineleşmeye önemli kaynaklar ayırıyorlar. Bu ülke- lerle serbest ticaret anlaşması ya- pılabilir. Bu ülkelerin dışında hedef Pazar olarak Brezilya dü- şünülebilir. Ayrıca döviz kuru da şu anki haliyle bizi sıkıntıya sokuyor. Ama bir şekilde kendi kaynaklarımızla bu durumu idare edebiliyoruz. Tabi ki bu durumda da kardan zarar etmiş oluyoruz. Her durumda satışı durdurma gibi bir lüksümüz bu- lunmuyor. Örneğin kısa süreli fabrikayı tatil ettik, bu süre için- de dövizdeki gerileme bizi zara- ra uğrattı. Ancak bunu sineye çekip satış yapmak durumunda- yız. Sektörde iç pazarda ciddi bir daralma yaşanıyor. Firmala- rımız bu sebepten ötürü dış pa- zara ağırlık vererek ihracatı kat- lamaya, teknolojiye yatırım yap- maya önem veriyorlar. Zaten dış piyasa olmasa firmalarımızın büyümesi olanaklı değil. Hatta sektörün büyümesi ihracattaki başarılarına bağlı diyebilirim. Hiçbir firma Türkiye’de satacağı ürünlerle fabrikalarını döndüre- mez, yatırımlarını büyütemez. Özellikle Avrupalı rakiplerimizin yararlandığı finans olanakların- dan pek çok meslektaşımız ya- rarlanamıyor. Bu da rekabette bizi zorluyor. Pazarımızı genişletmek için, sü- rekli ürün yenilemek ve tanıtım yapmak durumundayız, bu alanda da Ar-Ge destekleri de fuar destekleri de çok yetersiz kalıyor. Bu giderleri de neredey- se tamamen kendimiz karşılıyo- ruz. Bu konuda adım atılmasını istiyoruz. 
TARIM VE ORMANCILIK MAKİNELERİ
Türkiye tarım ve ormancılık makineleri ihracatı 2008’in Ocak-Temmuz döneminde yüzde 65,9 oranında artış gös- tererek, bu mal grubunda geç- tiğimiz yıl 149 milyon 562 bin dolar olan ihracat düzeyi 248 milyon 52 bin dolara ulaşmış. Tarım ve ormancılık makinele- rinde en çok ihracat gerçekleş- tirdiğimiz ülkenin ise ABD ol- duğu görülüyor. ABD aynı za- manda tarım ve ormancılık makineleri ihracatımızın da en büyük oranda arttığı ülke ol- muş. Söz konusu ülkeye 2007 yılının Ocak-Temmuz döne- minde 16 milyon 877 bin dolar- lık tarım ve ormancılık makine- leri ihracatı söz konusu iken 2008 yılının aynı dönemine ge- lindiğinde bu değer yüzde 352,5 oranında artış kaydede- rek 76 milyon 375 bin dolar se- viyesi yakalanmış. 2008 Ocak- Temmuz döneminde tarım ve mancılık makineleri ihracatımız 2007 yılının Ocak-Temmuz dö- neminde 17 milyon 155 bin do- lar iken yüzde 7,6 oranında ar- tışla 18 milyon 457 bin dolar ol- muş. Tarım ve ormancılık ma- kineleri ihracatımızdaki üçüncü en büyük pazarın ise Fransa ol- duğu görülüyor. Fransa’ya 2007 yılının Ocak-Temmuz dö- neminde 7 milyon 353 bin do- lar tarım ve ormancılık maki- neleri ihracatı yapılmışken 2008 yılının aynı döneminde yüzde 57,3’lük yükselişle 11 milyon 565 bin dolar seviyesi kaydedilmiş. Tarım ve ormancılık makinele- rinde ABD’den sonra en fazla ihracat artışının yaşandığı bir diğer ülke ise Özbekistan. Söz konusu ülkeye 2007 yılının Ocak-Temmuz döneminde 1 milyon 459 bin dolarlık tarım ve ormancılık makineleri ihra- catı gerçekleştirilmişken 2008 yılının Ocak-Temmuz döne- minde ise bu değer yüzde 332,3 oranında artışla 6 milyon 310 bin dolar olmuş.
Şükrü Murat İrtem İrtem Tarım Makineleri Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Biz yerli imalatçılar olarak ülkemizde istihdam yaratıyo- ruz. Buna rağmen yetkililerin gözünde yabancı firmalar- dan hiçbir ayrımımız yok. Sektör ihracatımız 2008 yılının Ocak-Temmuz döneminde değer bazında yüzde 65,9 gibi ciddi bir büyüme yaşamış durumda. Ancak buna rağmen dış ticaret açığımız halen devam etmekte. Bu anlamda sektörümüzde ithal girdiler çok yoğun. Biz yerli imalatçılar olarak ülkemizde is- tihdam yaratıyoruz. Buna rağ- men yetkililerin gözünde yaban- cı firmalardan hiçbir ayrımımız olmuyor. Ülkemize ürün satan kimi Avrupalı firmaların ticari etiklerinin olmadığını düşünü- yorum. Örneğin, bu firmaları- nın büyük bölümü üretim tesis- lerini Çin’e taşıyıp orada üretim yapıyorlar ama ürünlerini Avru- pa’da üretmiş gibi pazarlıyorlar. Yani bundan 5–6 yıl önce bi- zimle fiyatta rekabet edemiyor- lardı. Şimdi ise, Çin’de üretim yaptıkları için fiyatta da rekabet edebiliyorlar. Yerli ürün kullanı- cılar ise hala bu malların Avru- pa’da üretildiğini düşünerek bu ürünlere yöneliyor. Bu açıdan ele aldığımızda, Çin’de üretim yapan ama tüketiciyi yanlış yön- lendiren bu firmaların ticari etiklerinin de olmadığını ve so- nuç olarak yerli tüketicilerin mağdur olacaklarını düşünüyo- rum. Zaten bu makinelerin kali- tesi ve dayanıklılığı da Avru- pa’da üretilenlerden çok daha alt seviyede. Tüketiciler zamanla bunu görecekler ama biz şu an- da bunun sıkıntısını yaşıyoruz. Ayrıca yurtdışında katılmış ol- duğumuz fuarlarda, Türk ürün- lerine özellikle tekstil sektörün- den ötürü ciddi bir tepki ve gü- vensizlik olduğunu görüyoruz. Örneğin Romanya’da katıldığı- mız bir fuarda Türk firmalarına olan önyargıyı ve tepkiyi bizzat gördük. Bizim ürünlerimizi gör- düklerinde ise bu kalitede ürün- lerin Türkiye’de üretildiğine ina- namadılar. Türk ürünlerinin prestijini artırmamız ve Türki- ye’nin reklâmını yapmamız ge- rekiyor. Bunların dışında, döviz kuru da bizi ciddi şekilde zorlu- yor. İhracat oranı, satışlar artı- yor ama firmalar bunu ne şart- larda gerçekleştiriyor biraz da buna bakmak lazım. İhracat oranı artan firmalar büyüyebili- yorlar mı bunu incelemek lazım. Rakamlar büyüyor ama karlılık pek büyümüyor. İç Pazar inanıl- maz ölçüde daraldığı için mec- buren tahsilât riskimiz olmayan ihracata yöneliyoruz ama dedi- ğim gibi karlılığımız artmıyor. 
TÜRBİNLER VE TURBOJETLER
Ülkemiz türbinler ve turbojet- ler ihracatı 2008 yılının Ocak- Temmuz döneminde geçtiği- miz yılın aynı zaman dilimine göre miktar bazında yüzde 25,5 oranında azalırken, değer ba- zında ise yüzde 33,2 oranında artış göstermiş durumda. De- ğer bazındaki bu artış netice- sinde, 2007 yılının Ocak-Tem- muz döneminde 99 milyon 84 bin dolar olan türbinler ve tur- bojetler ihracatımızın, 2008 yılı- na gelindiğinde ise 132 milyon 21 bin dolar olarak gerçekleşti- ği görülüyor. Türkiye’nin en fazla türbinler ve turbojetler ihracatı yaptığı ülke olarak Amerika Birleşik Devletleri öne çıkıyor. Bu ülke- ye 2007 yılının Ocak-Temmuz döneminde 55 milyon 348 bin dolarlık türbinler ve turbojetler ihracatı söz konusu iken 2008 yılının aynı dönemine gelindi- ğinde bu değer yüzde 39,1 ora- nında artışla 77 milyon 16 bin dolar seviyesine ulaşmış du- rumda. Türbinler ve turbojetler mal grubu ihracatımızdaki ikinci en büyük pazar ise Fran- sa olmuş. Fransa’ya türbinler ve turbojetler ihracatımız 2007 yılının Ocak-Temmuz döne- minde 6 milyon 583 bin dolar olarak gerçekleşmişken, 2008 yılının eş dönemine gelindiğin- de bu ülkeye olan türbinler ve turbojetler ihracatımızın değer bazında yüzde 101,9 oranında artarak 13 milyon 293NO bin dolar seviyesine ulaştığı görülüyor. Türbinler ve turbojetler ihraca- tımızda Fransa’nın ardından üçüncü sırada yer alan ülke ise komşumuz İran olarak kayde- diliyor. Söz konusu ülkeye 2007 yılının Ocak-Temmuz döne- minde 2 milyon 976 bin dolar- lık türbinler ve turbojetler ihra- catı gerçekleştirilmişken, 2008 yılının Ocak-Temmuz eş zama- nına gelindiğinde ise ihracatta değer bazında yüzde 202,5 ar- tışla 9 milyon 3 bin dolar değe- rine ulaşılmış. Türbinler ve turbojetler ihraca- tımızda en fazla yükseliş ise Ege Serbest Bölgesi’nde ya- şanmış. Ege Serbest Bölge- si’nden 2007 yılının Ocak-Tem- muz döneminde 829 bin 885 bin dolarlık türbinler ve turbo- jetler ihracatı yapılmışken, 2008 yılının aynı dönemine ge- lindiğinde 3 milyon 219 bin do- larlık ihracat değerine ulaşıla- rak yüzde 288’lik yükseliş ya- şanmış olması dikkat çekiyor. Ege Serbest Bölgesi’ndeki bu artışta dikkat çeken bir diğer husus ise bu bölgeden gerçek- leşen türbinler ve turbojetler ihracatında değer bazında yüz- de 288 oranında bir artış görül- mesine rağmen, miktar bazın- da yüzde 38,5 oranında bir dü- şüş yaşanmış olması. Bu rakam da, bu bölgede iştigal eden imalatçı firmalarımızın düşük kaliteli ve artı değeri düşük ürünleri pazarlamaktan vazge- çerek, üstün kaliteli ve çağın gerekleri ile örtüşen teknolojiy- le donatılmış, artı değeri yük- sek makineleri imal edip pazar- ladıklarını gösteriyor. Türbin- ler ve turbojetler ihracatımızda, ilk beş sırada Ege Serbest Böl- gesi dışındaki ihraç gerçekleş- tirdiğimiz hiçbir yerde miktar bazında düşüş görülmüyor. Türbinler ve turbojetler ihraca- tındaki en fazla ihracat artışının yaşandığı ülkelere bakıldığında ise İran’ın yüzde 202,5’lik artış- la ikinci sırada yer aldığı görü- lüyor. İran’a 2007 yılının Ocak- Temmuz döneminde 2 milyon 976 bin dolarlık türbinler ve turbojetler ihracatı varken 2008 yılının Ocak-Temmuz döne- minde ise 9 milyon 3 bin do- larlık ihracat yapılmış. Bu alanda, İran dışında, türbinler ve turbojetler ihracatımızda değer bazında ciddi artış göz- lenen diğer bir ülke ise Fran- sa. Bu ülkeye gerçekleşen tür- binler ve turbojetler ihracatı- mızın 2008 yılının Ocak-Tem- muz döneminde, bir önceki senenin aynı dönemi ile kı- yaslandığında yüzde 101,9 oranında artış yakaladığı gö- rülüyor. Son olarak, türbinler ve turbojetler ihracatımızda 2008 senesinin miktar/değer oranını incelediğimizde, ihra- catımızın ilk beş sırasında bir önceki seneye göre, Avustur- ya dışında düşüşe rastlanma- dığını görüyoruz. Bu ülkeye olan ihracatımızın miktar/de- ğer oranı 2007 senesinin Ocak-Temmuz döneminde 6,63 dolarken, 2008 senesinin aynı döneminde bu değerin 5,85 dolara gerilemiş olduğu görülüyor. 
VANALAR
Ülkemiz vana ihracatı 2008 yılı- nın Ocak-Temmuz döneminde hızlı bir yükseliş sergiliyor. Söz konusu mal grubunda 2007 yı- lının Ocak-Temmuz dönemin- deki ihracatımız 136 milyon 739 bin dolar iken yüzde 41,6 ora- nında yükseliş yakalanarak 193 milyon 666 bin dolar seviyesi yakalanmış. 2008 yılı Ocak-Temmuz döne- minde en fazla vana ihracatı gerçekleştirdiğimiz ülke ise Al- manya olmuş. Almanya’ya 2007 yılının Ocak-Temmuz dö- neminde 26 milyon 261 bin do- larlık vana ihracatımız söz ko- nusu iken 2008 yılının aynı dö- neminde ise yüzde 11,5 artışla söz konusu mal grubundaki ih- racatımız 29 milyon 291 bin do- lar olmuş. Vana ihracatımızın en büyük ikinci pazarı ise Rus- ya Federasyonu. Bu ülkeye 2007 yılının Ocak-Temmuz dö- neminde 8 milyon 580 bin do- larlık vana ihracatı yapılmışken 2008 yılının Ocak-Temmuz dö- neminde ise yüzde 20,9 oranın- da artış kaydedilerek 10 milyon 373 bin dolar seviyesine ulaşıl- mış. Libya ise bu mal grubu içerisinde büyük bir artış kay- dederek en önemli üçüncü pa- zar mertebesine ulaşmış. Lib- ya’ya 2007 yılının Ocak-Tem- muz döneminde 2 milyon 174 bin dolarlık vana ihracatı ger- çekleştirilmişken yüzde 368,4 artışla 10 milyon 186 bin dolar düzeyi yakalanmış. Vana ihracatımızda Libya’nın ardından yüzde 120 artışla Azerbaycan, bu mal grubunda- ki ikinci rekortmen pazar ol- muş. Azerbaycan’a 2007 yılının Ocak-Temmuz döneminde 2 milyon 459 bin dolarlık vana ihracatı yapılmışken 2008 yılı- nın aynı döneminde bu değer 5 milyon 412 bin dolar olmuş. Vana ihracatımızdaki üçüncü büyük ihracat artışı olan ülke ise Mısır. Mısır’a 2007 yılında 3 milyon 558 bin dolarlık vana ihracatı söz konusu iken 2008 yılının Ocak-Temmuz döne- minde ise yüzde 116,4 artışla 7 milyon 700 bin dolarlık ihracat gerçekleştirilmiş.
Öznur Sipahi Doğuş Vana İhracat Sorumlusu İç pazarı daraltan ucuz ve kalitesiz Uzakdoğu ürünlerine karşı yerli imalat öne çıkarıl- malı ve teşvik edilmeli. Sektörümüzün ihracatında ge- çen seneye göre yaşanan artış bence çok olumlu. Çünkü sektör- de hammadde fiyatlarının artışı gibi ciddi sorunlar yaşandı. Bu- na rağmen ihracatta artış olma- sı çok büyük başarı. Yılsonuna kadar başka bir artış yaşanmasa bile şu ana kadar önemli işler yaptığımızı ve bunun bu sene için yeterli olduğunu düşünüyo- rum. Tabii ki bu hammadde ar- tışlarına bağlı olarak ihracattaki genel artış karlılığa aynı oranda yansımamış olabilir. Bazı firma- lar bu artışları mecburen ürün- lerine de yansıttılar. Biz de ken- di adımıza fiyatlarımıza yansıt- mak durumunda kaldık ama müşterinin de kaldırabileceği bir rakam var. Bu rakamın üzerine çıkamayacağımız için karlılığı- mızın bir bölümünden feragat ettik. Yani ihracat rakamlarımı- zın ilerlemesi ile firmalarımızın gelişimi aynı oranda gerçekleş- medi. Sektörün gelişimi açısın- dan öncelikle döviz kurunda biz ihracatçıları rahatlatacak bir düzenlemeye gidilmeli. Ayrıca iç pazarı daraltan ucuz ve kalite- siz Uzakdoğu ürünlerine karşı yerli imalat öne çıkarılmalı ve teşvik edilmeli. Bunların dışın- da, fuar katılım desteklerinin ar- tırılması gerekiyor. Bu gelişmeler ışığında bizim fir- ma olarak yılsonu ihracat hede- fimiz de 3 milyon 600 bin dolar civarında. Bu hedefimize ulaş- mak ve gelecekte daha da ilerile- re taş›mak için çal›şmalar›m›za devam ediyoruz.
