Ülkemizin, Şili Cumhuriyeti’ne yaptığı ihracattaki artış dikkat çekiyor. 2010 yılında Şili’ye makine ihracatımız 2009 yılı ile karşılaştırıldığında yüzde 41,7 oranında büyüme gösterdi. Ülkemiz ile Şili arasındaki dış ticaret hacmi de 2009 ve 2010 yılı kıyaslandığında yüzde 117 yükseldi.

Şili Cumhuriyeti; Arjantin’in batısında, And Dağları ile Büyük Okyanus arasında kalan; kuzeyden güneye 4 bin 300 km boyunca uzanan bir Güney Amerika ülkesidir. Kuzeyinde Peru, kuzey doğusunda Bolivya ve doğusunda Arjantin bulunur. Başkenti Santiago olan ülkenin ismi Aymara dilinde “Dünyanın bitimi” anlamına gelen “Chilli” kelimesinden gelir.

ÜLKE NÜFUSUNDA AVRUPALI ÇOĞUNLUKTA
2010 yılı verilerine göre Şili nüfusunun yüzde 89’u kentlidir. Nüfusun yüzde 40’ıbaşkent Santiago ve çevresinde yaşıyor. Kuzeyde ve güneyde tarımın yapılabildiği And Dağları’nın arasında kalan ovalarda ve Santiago’nun 100 kilometre batısındaki liman şehri Valparaiso’da yerleşim yoğunken; ülkenin kuzey ve güney uç noktalarına gidildikçe elverişsiz iklim koşulları sebebiyle nüfus yoğunluğu azalır. Şili nüfusunun yüzde 95’ini Avrupalılar oluşturur. Ülkeye özellikle 19’uncu yüzyılda İngiltere, İrlanda ve Almanya’dan; daha sonraları ise Hırvatistan, Filistin ve İtalya’dan göçmenler gelmiş. Bu nedenle yerliler nüfusun sadece yüzde
3,2’sini temsil ediyor.

BAKIR ÜRETİMİ DEVLET TARAFINDAN YAPILIYOR
Salvador Allende’nin sosyalist halk ekonomisinin aksine Pinochet, neoliberal pazar ekonomisine yöneldi. Kamu kuruluşlarının büyük bölümü hem Pinochet zamanında, hem de daha sonraki yönetimlerde özelleştirildi. Ancak Allende zamanında devletleştirilen, Pinochet’nin kontrolü altında tutulan bakır üretimi bugün hala devlet elindedir. Pinochet’den sonra orta sol iktidarlar, sosyal hakları tesis etmek için gayret etmiş olsa da Şili hala sosyal eşitsizliğin çok fazla olduğu ülkelerden biridir.

Dünyanın en büyük bakır rezervi
Dünyanın en büyük bakır rezervlerine sahip olan Şili, dünya üretiminin yüzde 40’ına sahiptir. Çeşitli değerli metaller ve Şili güherçilesi 19. yüzyıl boyunca ülkeyi zengin kılar. Bugün Pascua-Lama projesi ile planlanan dünya’nın en büyük altın madeninin, beraberinde çok büyük çevre sorunlarını da getirmesinden endişe ediliyor.

ŞİLİ’NİN EKONOMİK YAPISI
Şili ithal ikameci ekonomik yapılarını 1970’lerin ortasında, diğer Latin Amerika ülkelerinden yaklaşık on yıl önce terk etmiş ve liberal ekonominin uygulanması doğrultusunda önemli adımlar atmış. Bu durum üretim artışını ve rekabeti beraberinde getirmiş, madencilik ve balıkçılık başta olmak üzere geleneksel ihracat endüstrilerinde büyüme kaydedilmiş. İhracat gelirlerinin yüzde 40’ını ma - dencilikten, milli gelirinin ise üçte birini bakırdan elde eden Şili’nin en büyük madencilik şirketi olan Codelco, tek başına dünya bakır üretiminin yüzde 10’unu gerçek - leştiriyor. İmalat sanayinde 2009 yılında meydana gelen gerileme - de sektörün küçük ve orta ölçekli şirketlerden oluşması etkili olup, hükümet tarafından bu üreticilere vergi kolaylıkları tanındı . Ekonomik faaliyetler ise özellikle ülkenin orta kısmında yoğunlaşıyor. Ülke nüfusunun yüzde 40’ını barındı - ran Santiago, GSYİH’nin yüzde 47’sini üretiyor. Valparaiso bölgesindeki nüfus toplam nüfusun yüzde 10’unu oluşturuyor. Kuzeyde madencilik sektörünün gelişimi; güneyde somon yetiştiriciliği, turizm ve metanol üretimi, ekonomik faaliyetlerin ülke genelinde yayılmasını sağlıyor.

EKONOMİDE GELECEĞE YÖNELİK BEKLENTİLER
ABD’de 2008 yılı sonunda başlayan ve dünyaya yayılan küresel ekonomik krizden sağlam bankacılık sistemi ve güçlü ekonomisi sayesinde nispeten az etkilenen Şili, Latin Amerika bölge - sinin en liberal ekonomilerinden biri . 27 Şubat 2010 tarihinde meydana gelen 8.8 büyüklüğündeki deprem nedeniyle ülkenin ikinci büyük şehri olan Comcepcion önemli ölçüde hasar görerek; ülkenin su, elektrik ve ulaştırma alt yapısı tahribata uğrama - sına neden oldu. Deprem nedeniyle 29,7 milyar dolar (GSYİH’nin yüzde 15’i oranında) arasında zarar oluş - tuğu, hasarın 20 milyar dolarının ko - nutlarda, geri kalanının ise alt yapı ve üst yapıda meydana geldiği tahmin ediliyor. Deprem sonrası yeniden inşa çalış - maları kapsamında mali kaynakların alt yapısının iyileştirilmesine aktarılması ve imalat sanayi alt yapısındaki önemli hasarlar nedeniyle 2010 yılı - nın ilk çeyreğinde ekonomi küçüldü ; ancak yılın ikinci yarısında yeniden inşa faaliyetleri ve özellikle madencilik ve enerji sektörlerine yönelik yabancı yatırımlar sayesinde yeniden büyüme yaşandı. İnşaat, madencilik ve enerji sektör - lerinde büyük projeler yürütülmekte olup, yalnızca madencilik sektöründe 2012 yılında 15 milyar dolar değe - rinde yatırım yapılması bekleniyor. Ülkede çıkarılan bakır, Çin gibi hızlı büyüyen ülkelerden büyük talep gör - mekte ve bakır fiyatlarındaki artış Şili ekonomisine önemli katkı sağlıyor. Ülkenin ikinci büyük ihracat sektörü olan tarımda nispeten küçük boyut - taki imalat sanayinde 2011-2015 döneminde hızlı bir büyüme ön görü - lüyor. Perakende, ulaştırma ve lojistik sektörlerinde gelişmiş bir alt yapıya sahip olan Şili’de hizmetler sektö - ründe ve turizmde de bu dönemde büyüme kaydedilmesi bekleniyor.

ÜLKENİN MAKİNE SAYISI
GSYİH’nin yüzde 40’ını teşkil eden sanayi sektörleri içinde elektrikli olmayan makineler, cam ve cam ürünleri, plastik ürünler, kağıt ve kağıt ürünleri, demir ve çelik ürünleri imalatında artış görülüyor. Son on yılda seramik üretimi düşüş içerisinde olup tekstil ve hazır giyim, ayakkabı ve deri sektörlerinde Asya ülkelerinde gerçekleştirilen ithalat sebebiyle yoğun rekabet yaşanıyor. Şili’nin gelişmiş sanayi dallarından olan kimya sektöründe, 130’dan fazla kamu ve özel şirket faaliyet gösteriyor ve 300’den fazla kimya - sal madde üretiliyor. Bu kimyasallar gıda, eczacılık, selüloz ve madencilik sektörlerinde de girdi olarak kullanıl - makta. Özellikle nitrat, iyodür, iyot, metanol ve lityum karbonat üretimi yapan yerel şirketler dünya liderleridir.

ŞİLİ’YE İHRACATIMIZDA 3’ÜNCÜ SIRADAYIZ
Şili’ye yönelik ihracatımız 2009 yılı ile karşılaştırıldığında 2010 yılında yüzde 117 artarak 81 milyon dolar olarak gerçekleşti. Söz konusu ülkeye gerçekleştirdiğimiz ihracatta ilk sırada 26 milyon dolar hacimle “Demir ve Çelik” sektörü yer alıyor. Şili’ye ihracatımızda makine ve aksamları sektörü ise üçüncü sırada yer alıyor. Şili’ye gerçekleşen ilk on ihraç kalemi arasında en fazla “Mineral yakıtlar, Mineral yağlar” sektöründe artış yaşandı. Şili’den ithal ettiğimiz ürünler baktığımızda ise en büyük payı 248,1 milyon dolarla “Bakır ve Bakırdan Eşya” sektörü yer alıyor. Şili’nin 84’üncü fasıl bazında makine ithalatı 2010 yılında yüzde 534 milyon dolar seviyesinde kaydedildi. Peru, Arjantin ve ABD Şili’nin makine ithal ettiği başlıca ülkelerdir.

METALLERİ İŞLEME SEKTÖRÜ İHRACATTA ÖNDE
Şili’ye 84’üncü fasıl itibariyle gerçekleştirilen makine ihracatımız incelendiğinde 2010 yılında en fazla “Metalleri Dövme, İşleme, Kesme, Şataflama Presleri, Makineleri” ihracatı gerçekleşti. Şili’ye “Metalleri Dövme, İşleme, Kesme, Şataflama Presleri, Makineleri” ihracatımız bu ülkeye gerçekleştirdiğimiz toplam makine ihracatının yaklaşık yüzde 25’ni oluşturuyor.

Selay Nargül
Hatsan Arms Company İhracat Müdürü
“Kendi sektörümüz olan av tüfeği ve havalı tüfek konusunda Şili’ye ihracatımız sürekli yükseliyor.”
2003 yılında çalışmaya başladığımız Şili’ye av tüfeği ve havalı tüfek ihracatı yapıyoruz. Müşterilerimizi de ABD’de her yıl katıldığımız Shot Show Av ve Spor Fuarı sayesinde bulduk. Şili’ye olan ihracatlarımızda ürün cinsinden kaynaklanan bazı dezavantajlar yaşayabiliyoruz. Örneğin birçok havayolu Şili’ye av tüfeği ve havalı tüfek taşımayı kabul etmiyor ve kabul eden havayolları da inanılmaz yüksek fiyatlar talep ediyor ki bu da maliyetleri çok yükselttiğinden müşteri tarafından kabul görmüyor. Büyük tonajlı malları zaten denizyolu ile gönderiyoruz ama daha az adetli siparişlerde maalesef havayolu alternatifini kullanamıyoruz. Avantajlara gelince açıkçası Şili ihracat payımız - da çok büyük bir alan işgal etmiyor ama bu ülkeye yaptığımız ihracat her yıl artış gösteriyor. Ayrıca Şili’de dönem dönem ihalelere de katılıyoruz ve Şili polis teşkilatının kullanımı için de av tüfeği ihracatı yapıyoruz. Kendi sektörümüz olan av tüfeği ve havali tüfek konusunda Şili’ye ihracat sürekli bir yükseliş iv - mesinde ve bunun genel olarak makine sektörünü kapsayan bir ivme olduğunu düşünüyorum.

M. Zeki Ayaydın
Çelsan Ziraat Aletleri Genel Müdürü
“Şili İhracatımız Güney Amerika’daki farklı ülkelerle çalışma fırsatını getirdi.”
Firmamız 1960’lı yıllardan günümüze tarım makineleri imalatı ve satışı faa - liyetlerine başladı. Zaman içinde kendi model ve tasarımlarını yaratarak gelişimini sürdürüyor. Çelsan Ziraat Aletleri kuruluşundan bugüne büyük aşamalar kaydetti ve dünya çapında rekabet edebilen ürünler üreterek tercih edilen bir markalar arasına girmeyi başardı. Şili’ye ihracatımız ise 2008 yılında yurt dışı fuarında firmalarla tanışmamız sonucu başladı. İhraç ettiğimiz ürünleri tarım makineleri ve makine yedek par - çaları oluşturuyor. Bu ürünlerde ham maddenin işlenip ürüne dönüştürülme süreci firmamızda gerçekleştiriliyor. İhracatın avantajları açısından Güney Amerika’daki farklı ülkelerle de çalışma olanağı sağlıyoruz. Şili sektörel olarak firmamız açısından ciddi bir önem taşıyor.

Ahmet İnan
Şahinler Metal Makine Endüstri A.Ş. Güney Amerika Satış Sorumlusu
“Şili’nin maden rezervleri Türkiye için çok avantajlı”
Firmamız Şahinler Metal Makine, 1953 yılında küçük bir atölyede iş hayatına adım attı ve 1958 yılında alınan ufak bir torna tezgahı ile tekstil makinaları yapmaya başladı. 1960 yılında ev tipi dikiş makinaları ve 1964 yılında kayışlı matkap üretimine başladı. 1977 yılında ise havalı şahmerdan üretimine baş - ladık ve ilk ihracatımızı 1979 yılında Almanya’ya gerçekleştirdik. Şili’ye ilk ihracatımızı 2010 yılında yaptık. Brezilya’daki bir fuar sonrasında Şili ile görüşmelerimiz başladı. Depremin de etkisi ile Şili ihracatımız hız kazan - dı. Şili’ye sac işleme makinesi ihraç ediyoruz. Bölgede bulunan maden rezervleri bizim için büyük bir avantaj. Ayrıca Şili’nin, Güney Amerika’daki ekonomik göstergeler açısından Brezilya’dan sonra en gelişmiş ülke olması ihracat potansiyelimizi daha da artırıyor. Şili gelişmekte olan bir ülke ve ihracat standartlarının çok katı olmaması da bu ülkeyle ticaretimizin daha hızlı gelişmesini sağlıyor.

Murat Bayazıt
Ermaksan Makine Kurumsal İletişim ve Görsel tasarım Sorumlusu
“Şili, gelişen sanayii ve artan ticaret hacmi ile metal işleme makineleri sektörü açısından büyük potansiyel barındırıyor”
Son 20 yıldır sac işleme makinelerine odaklanan Ermaksan, edindiği üretim tecrübesi ve kabiliyetini modern işletim sistemi ve güçlü yatırımlarıyla destekleyerek bugün dünyanın önde gelen sac işleme makineleri üreticilerinin arasına girmeyi başardı. Ermaksan, sac işleme makineleri sektörüne güçlü AR-GE’si ile yön veren ve sürekli yatırım yaptı - ğı modern üretim tesislerinde verimli çalışmayı esas alarak kullanıcılarına uygun fiyat aralıklarında kaliteli ve tek - nolojik makineler üreten 45 yıllık güçlü bir kuruluş. Şili’ye ihracatımız 2005 yılları itibarı ile bireysel fuarlarda oluşturulan ikili ilişkilerle başladı. Günümüzde de bayi ve distribütörler aracılığı ile devam ediyor. Şili’ye ihracatını yaptığımız ürünler akbant pres başta olmak üzere sac ve metal işleme makineleridir. Şili, gelişen sanayisi ve artan ticaret hacmi ile metal işleme makineleri sek - törü açısından önemli bir yer arz ediyor. Şili’nin yer altı kaynaklarının zenginliği ve ham bakır üretiminde büyük bir rol oynaması da bu ülkeyle olan ticareti - mizde önemli avantajlar sağlıyor.