Türk makine sektörünün 2012 yılının ilk dönemine ilişkin değerlendirmesi ekonomik gelişmeler ile sektörün gösterdiği...
Türk makine sektörünün 2012 yılınınilk dönemine ilişkin değerlendirmesiekonomik gelişmeler ilesektörün gösterdiği performans çerçevesinde yapılmaktadır.
2012 yılının ilk dönemi ekonomik büyüme verisinin ilk çeyrek dönem ile birlikte sektörel verilerin açıklandığı güncel dönemi kapsamaktadır.
Yılın ilk yarısına yakın bir döneme ilişkin sektörel değerlendirme yapılabilmektedir.Makine sektörü, üretim kapasitesi artışı ile birlikte teknoloji yenileme ve rekabet gücü artırma amaçlarına dayalı tüm sektörlerin yatırım iştahından etkilenmektedir.
Bir başka deyişle makine sektöründeki üretim ve ihracat performansını büyük ölçüde diğer sektörlerin yatırım iştahı şekillendirmektedir.
Sektörlerin yatırım iştahı ise ekonomiye ilişkin beklentiler ve ekonomik büyüme performansı ile yakından ilgilidir. Bu itibarla dünya ekonomisindeki gelişmeler küresel ölçekte yatırım iştahını ve makine sektörünün performansını belirlemektedir.2012 yılında dünya ekonomisinde büyüme performansı yavaşlamaktadır. Küresel kriz ile yaşanan daralmanın ardından dünya ekonomisi 2010 yılında yüzde 5.2,2011 yılında ise yüzde 3.8 büyüme göstermiştir.
Beklentilerin üzerindeki bu büyümeler sektörlerin yatırım iştahı ile yenimakine yatırımlarını olumlu etkilemiştir.2012 yılında ise dünya ekonomisinde büyüme yavaşlamaya devam etmektedir.Nitekim küresel yavaşlama 2011 yılının üçüncü çeyrek döneminde başlamış olup şiddeti artarak yeni yılda da sürmektedir.2012 yılındaki yavaşlama 2011 yılından farklı olarak gelişen ülkelere de sirayet etmiştir. Gelişmiş ülkelerdeki ve özellikle Avrupa Birliği’ndeki durağanlık 2012 yılında gelişen ülkelerin de ekonomik büyümelerini yavaşlatmaktadır.
2012 yılının ilk yarısında Avrupa Birliği ve Euro Bölgesi resesyon içinde kalmıştır.ABD ekonomisi ilk çeyrekte beklentilerin altında ve yüzde 1.9 büyürken ekonomik toparlanma yılın ikinci çeyrek döneminde durağanlaşmaya başlamıştır. Çin 2012yılı için yüzde 7.5 büyüme öngörürken ilk çeyrekte büyüme yüzde 8.2 olmuştur.Hindistan, Brezilya ve Rusya’da da ilk çeyrek büyümeleri geçen yılın altındadır.Muhtemelen bu yavaşlama yılın ikinci ve üçüncü çeyrek dönemlerinde de görülecektir.
TÜRKİYE EKONOMİSİNDE DE BÜYÜME YAVAŞLIYOR
Türkiye ekonomisi 2010 ve 2011 yıllarında çok hızlı bir büyüme performansı ortaya koymuştu. Ancak bu hızlı büyüme ile birlikte cari açık ve enflasyon riskleri yeniden ortaya çıkınca ekonomide kontrollü bir yavaşlama ve bu çerçevede ekonomide dengelenme sürecine girildi.Merkez Bankası’nın para politikası ekonomiyi yönlendirmede belirleyici politikalar olarak ön plana çıktı. 2011 yılıbaşından itibaren ekonomiyi soğutma önlemleri alınmaya başlandı.
Ancak uygulanan yüksek kur düşük faiz politikası ekonomiyi soğutmadı, tam tersine iç talebi ve ithalatı artırdı. 2012 yılında ise Merkez Bankası gerçek anlamda sıkı para politikasını benimseyerek faiz oranlarını yükseltip, likidite olanaklarını daraltınca ekonomi yavaşlamaya başladı ve cari açık ile enflasyon düşürülmesi hedefine yaklaşıldı.Bu politika uygulamaları çerçevesinde 2012 yılının ilk çeyreğinde büyüme yüzde3.2 olarak gerçekleşmiştir.
Büyümenin kaynaklarına bakıldığında iç talebin büyük ölçüde durduğu görülmektedir. Özel kesim tüketim harcamalarında büyüme yüzde sıfır olmuştur. Yatırım harcamalarının katkısı da çok sınırlı kalmıştır. Büyümenin esas kaynağı ise mal ve hizmet ihracatıdır. İlk çeyrekte mal ve hizmet ihracatının büyümeye katkısı 4.5 puan,ithalat düşüldükten sonra net ihracat katkısı ise 3.2 puandır.2012 yılının ikinci çeyrek döneminde de büyüme performansı mevcut öncü göstergeler ışığında bu yılın ilk çeyreği ilebenzer olacaktır.
Yılın ikinci yarısını ise Merkez Bankası’nın sıkı para politikasındaki gevşemenin zamanlaması ve şiddeti belirleyecektir. Mevcut koşullar içinde 2012 yılı geneli için yüzde 3-4 aralığında büyümeye ulaşılabilecektir.
YATIRIM HARCAMALARINDA DURGUNLUK
Ekonomik gelişmeler içinde makine sektörünü doğrudan etkileyen unsur yatırım harcamalarıdır. Mevcut yatırım harcamaları ile yatırım iştahı ve beklentileri belirleyici olmaktadır.Türkiye ekonomisinde 2010 ve 2011 yıllarında yaşanan hızlı büyümenin arkasında iç tüketim ile birlikte yatırım harcamalarında büyüme bulunmaktaydı. 2010 yılında yatırım harcamaları yüzde 30.5, 2011yılında ise yüzde 18.3 büyümüştü. Yatırım harcamalarında önemli rol oynayan özel sektörün makine ve teçhizat yatırımları ise 2010 yılında yüzde 42.8, 2011 yılında ise yüzde 25.8 genişlemişti.
2012 yılının ilk çeyrek döneminde ise yatırım harcamalarında kuvvetli bir yavaşlama yaşanmıştır. Daha detaylı analiz edildiğinde yatırım harcamalarındaki kuvvetli yavaşlamanın 2011 yılı son çeyreğinde başladığı görülmektedir. Nitekim yatırım harcamaları 2011 yılının son çeyreğinde sadece yüzde 2 büyürken, 2012 yılının ilk çeyreğinde büyüme yüzde 1.6’ya gerilemiştir. Özel sektörün makine ve teçhizat yatırımları ise 2011 yılının son çeyreğinde yüzde 5.2 ve2012 ilk çeyreğinde yüzde 0.9 büyümüştür.
MAKİNE SANAYİ ÜRETİMİNDE BÜYÜME SÜRÜYOR
2012 yılının ilk yarısında ekonomidekiyavaşlamaya bağlı olarak genel sanayiüretiminde de kuvvetli bir yavaşlama olmasına karşın makine sanayi üretimi genel sanayi ortalamasının oldukça üzerinde bir hızla büyümesini sürdürmektedir.Makine sanayinde kapasite kullanım oranıyılın ilk yarısında yüzde 76.3 olmuş vegeçen yılın yüzde 74.4 olan oranına görekapasite kullanımı 1.9 puan artmıştır.
Genel imalat sanayinde ise kapasite kullanım oranı yüzde 74.6’dan yüzde 74.1’e gerilemiş ve geçen yılın altında kalmıştır.Makine sanayi geçen yıla göre kapasite kullanım oranını en çok artıran sanayi konumundadır.Kapasite kullanım oranındaki bu gelişmeye bağlı olarak makine sanayi üretiminde de önemli bir büyüme görülmektedir.2012 yılının açıklanan ilk dört aylık sanayi büyüme verilerine göre makine sanayinde büyüme yüzde 11.7 olarak gerçekleşmiştir.
Genel imalat sanayindebüyüme ise yüzde 2.5 olmuştur. Makine sanayi ilk dört ay içinde üretimini en hızlı artıran sektör konumundadır. Bu itibarla genel imalat sanayinin büyümesine de önemli katkı sağlamaktadır.Makine sanayi üretimindeki büyüme makine sanayi cirolarına da olumlu yansımaktadır.Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı sanayi ciro endeksi verilerine göre; geçen yılın ilk dört ayında ortalama 202 puan olan ciro endeksi 2012 yılında ortalama 289 puana yükselmiştir. İlk dört ayda sanayi cirosunda yüzde 44 oranında bir artış yaşanmıştır.
Sanayi sipariş endeksi makine sanayi üretimi için siparişlerin artışını sürdürmekte olduğunu göstermektedir. Geçen yılın ilk dört ayında ortalama 218 puan olan sipariş endeksi, 2012 yılının ilk dört ayında ortalama 241 puandır ve geçen yılın aynı dönemine göre siparişlerde yüzde 10.6 artış yaşanmıştır.2012 yılının ilk yarısında iç talepte ve özellikle yatırımlar ile makine ve teçhizat harcamalarında önemli bir yavaşlama görülürken makine sanayinin üretimde gösterdiği artışın ana unsuru ihracat artışı ve dış pazarlara yönelik açılımdır.
MAKİNE SEKTÖRÜNDE ORTALAMANIN ÜZERİNDE İHRACAT ARTIŞI
Makine sanayinin ilk altı aylık dönemindegösterdiği performansın temelbelirleyicisi dış talep ve ihracat artışıdır.İç talepteki yavaşlamaya karşın ihracat pazarlarında gösterilen çeşitlenme veerişim başarısı önemli ihracat artışına yol açmaktadır.2012 yılının ilk altı ayında Türkiye’nin sektörel ihracatı 65.6 milyar dolardan 69.3 milyar dolara çıkarak yüzde 5,6artış göstermiştir.
İlk altı ayda sektörlerinihracat performansında önemlifarklılıklar yaşanmaktadır. ÖzellikleAvrupa Birliği pazarına daha çok bağımlılıkgösteren sektörlerin ihracatında gerileme vardır. Bazı sektörlerin ihracat artışı yüzde 5,6 olan Türkiye ortalamasının altındadır.İhracatı ortalamanın üzerinde büyüme gösteren az sayıda sanayiden biri de makine sektörüdür.
Makine sanayinin geçenyılın ilk altı ayında 4.67 milyar dolar olanihracatı 2012 yılında 5.21 milyar dolarayükselmiş ve yüzde 11.6 artış göstermiştir.Alt gruplar itibariyle bakıldığında makine ve aksamlarında artış yüzde13.9 savunma sanayi ürünlerinde yüzde74.1 artış, iklimlendirme ürünlerinde iseyüzde 2.9 gerileme olmuştur.Makine sanayinin ihracat artışında pazar çeşitlendirme ve pazar paylarında genişleme önemli rol oynamaktadır. Rusya,ABD, Irak, Fas, Mısır, Cezayir, Azerbaycanve Libya gibi pazarlara ihracatta önemli artışlar yaşanmaktadır.
GENEL DEĞERLENDİRME
Yılın ilk yarısına ilişkin gerçekleşengelişmeler ve açıklanan sayısal verilerçerçevesinde yapılan genel değerlendirmede makine sanayi Türkiye ortalamasının üzerinde performans göstermiş olup oldukça yavaşlayan Türkiye ekonomisi içinde dinamiklerini çalışır halde tutmayı başarmıştır.
