Sanayi sektorunun buyukluğu ve uretim ceşitliliği acısından latin amerika’nın en gelişmiş ulkesi olan brezilya’nın ithalata dayalı yapısını kırmak icin hukumetler arası ilişkilerin bu yonde yeniden yapılanması gerekiyor. ayrıca turk ...
Brezilya sanayi sektörü büyüklük ve çeşitlilik açısından Latin Amerika ülkeleri arasında birinci sırada yer alıyor. Madenler, makineler, elektrikli ekipman ve otomotiv gibi geleneksel sektörlerin yanı sıra, havacılık sanayi ve telekomünikasyon ekipmanı alanında da önemli paya sahip olan Brezilya’da temel ara mallar ihraç ediliyor. Genelde montaj ağırlıklı çalışan otomotivciler ve makineciler potansiyel sektörler olarak gösteriliyor. Ayrıca inşaat sektöründe canlılık da dikkat çekici boyutlarda. Söz konusu sektörde ortak yatırım imkânları olabileceği değerlendiriliyor. Benzer ekonomik yapıları nedeniyle birbirini tamamlayan ekonomiler olmaktan çok rekabetçi durumda olan Türkiye ile Brezilya arasında dış ticaret dengesi açık vermeye devam ediyor. İthalata ilişkin kapalı yapısı, yüksek gümrük duvarları olan Brezilya’ya ihracatımızı artırabilmek için, hükümetler arası ikili ilişkileri artırmaya yönelik faaliyetlerin yapılması, ayrıca heyet ve fuar katılımları önem arz ediyor. 
BREZİLYA SON YILLARDA DIŞA ACILIYOR
Güney Amerika’nın yaklaşık yarısını kaplayan Brezilya, dünyanın en geniş ülkelerinden biri sayılıyor. Ülke 189 milyonu aşan nüfusu barındırıyor. 2007 yı- lında 1.314 milyar dolar düzeyindeki GSYİH rakamı ve yüzde 5,4 oranındaki büyüme hızı ile de gelişen bir ülke konumunda. 161 milyar dolar ihracata karşılık 121 milyar dolar ithalatı bulunan ülkenin dış ticaret hacmi son yıllarda artış sergiliyor. Aynı zamanda Brezilya pazarının dışa açıklık oranı son yıllarda büyük artış gösteriyor. 1996-1999 döneminde yüzde 18,1 olan dışa açıklık oranı, 2000-2003 döneminde yüzde 27,3’e yükselmiş durumda. Bu oran, 2005 yılında yüzde 21,7, 2006 yılında da yüzde 21,4 olarak gerçekleşmiş. Brezilya, ihracatta sergilediği başarısını ihraç mallarını çeşitlendirerek ve geleneksel pazarlarının dışında kalan pazarlara açılarak elde ediyor. Ülke, geleneksel pazarı olan Amerika kıtası ve Avrupa Birliği’nin yanında son dönemde Afrika, Orta Doğu, Doğu Avrupa ve Asya pazarlarına yaptığı ihracatın oranını önemli ölçüde artırdı. 2007 yılında Brezilya’nı n başlıca beş ihraç ürünü sırasıyla; taşıt araçları, mineral yakıtlar, metal cevherleri, curuf, kül, makine ve aksamları ve et olarak sıralanıyor. 2007 yılında Brezilya’nın başlıca beş ithal ürünü ise; mineral yakıtlar, makine ve aksamları, elektrikli makineler, taşıt araçları ve organik kimyasallar oldu. Makine ve aksamları ürün grubu Brezilya’nın hem ihracatında hem de ithalatında önemli yer tutmakla birlikte ülkenin toplam ihracatı ndan aldığı pay yüzde 7,1 iken, ithalatı ndan aldığı pay ise yüzde 25,3 olmuş durumda. Dünyanın en büyük 15 ekonomisi arasında yer alan Brezilya, Latin Amerika ve Karayipler bölgesindeki en büyük ve ürün çeşitliliği en fazla olan sanayi merkezi konumunda. Brezilya, tarım ürünleri (soya, şeker, portakal tütün, kakao, kahve), canlı hayvan ürünleri (et, tavuk eti), ağaç ürünleri (kağıt, kağıt hamuru), deri ve ayakkabı ile mineral ve metal ürünlerinde (demir-çelik ve alüminyum) dünya çapında karşılaştı rmalı üstünlüğe sahip. Brezilya, 1990’lı yıllardaki liberalizasyon çabalarının sonucunda özellikle otomotiv sanayi ve altyapı modernizasyonunda özelleştirme ve doğrudan yabancı yatırımlar sayesinde önemli gelişmeler sağladı. Ürün çeşitliliğini artıran Brezilya, göreceli olarak kapalı ekonomi niteliğ ini ise halen korumaya devam ediyor. Brezilya’nın temel sanayileri; gemi inşası, motorlu araçlar, araba, araç ve kamyon, her tip otobüs, ağır nakliye araçları, arazi araçları, metaller, gıda, havacı- lık ve uzay, bilişim sistemleri, oyuncaklar, ofis ve ev eşyaları, ahşap ve ahşap ürünler, mobilya, radar ve uzaktan kumandalı alıcı sistemleri, ilaçlar, eczacılık ürünleri ve her türlü tıbbi donanım, inşaat sanayi için gerekli her türlü ürün, tarım araçları ve teknolojisi, iletişim, ka- ğıt, matbaa malzemeleri, makine, demiryolu lokomotif ve vagonları, ağır iş makineleri, donanımı ve teknolojisi. Ocak 2007’de ekonominin hızlandırılması amacıyla yürürlüğe konulan ekonomik program, özellikle eyaletler arası işbirliğini destekleyen, sosyal güvenlik, vergi ve işgücü reformları ile birlikte yatırım alt yapısını teşvik eden düzenlemeler içeriyor. 
UZAK AMA TURK İHRACATCISI İCİN POTANSİYELİ BUYUK BİR ULKE
Coğrafi uzaklığın fazla olması ve ülkelerin birbirini iyi tanımaması nedeniyle bugüne kadar düşük seviyelerde seyre den Türkiye-Brezilya ekonomik ilişkileri, özellikle aynı konularda iş yapan firmaları n ve kurumların işbirliğine giderek ortak üretim ve pazarlama yapmaları halinde büyük potansiyel taşıyor. Türk işadamlarının Brezilya’yı daha iyi tanı- yarak aktif bir şekilde konuya eğilmeleri, ülkeler arasındaki ticaret hacminin artmasında ve Türkiye açısından ekside olan dengenin düzeltilmesinde önemli rol oynayacağı düşünülüyor. Brezilya ile ülkemiz arasında kurulacak yakın ekonomik işbirliği, Arjantin, Paraguay, Uruguay ve Venezüella’nın üye oldukları MERCOSUR/MERCOSUL (Mercado Comum do Sul - The Southern Common Market - Güney Ortak Pazarı) ile ortaya çıkacak geniş pazardan Türk firmaları nın daha çok yararlanmasını sağ- layacağı da kesin. Türkiye ile Brezilya arasındaki ticaret rakamları incelendiğinde ise 2002 yılında 285 milyon dolar olan toplam dış ticaret hacmi 5 katına çıkarak 2007 yılında 1 milyar 400 milyon doları aştı. 2007 yılında 230 milyon dolar ihracatımıza karşılık, söz konusu ülkeden 1 milyar 172 milyon dolara yakın ithalatımız bulunuyor. Brezilya ile dış ticaretimiz ülkemiz aleyhine açık vermeye devam edi- yor. Bu açık 2007 yılında 1 milyar dolara yaklaşmış durumda. Diğer taraftan, 2007 yılında Brezilya’ya olan ihracatımız yüzde 89 artarken, Brezilya’dan ithalatı- mız yüzde 25 oranında artış sergiledi. 2008 yılı Ocak-Eylül döneminde ise; Brezilya’ya ihracatımız 2007 yılının tamamı na ait ihracat rakamını aşarken, bu ülkeden ithalatımız 2007 yılının tamamı na ait rakama oldukça yaklaştı. İki ülke arasında dış ticaretin daha yakı ndan incelenmesi amacıyla mal grupları bazında verilere bakıldığında ise; 2007 yılında Türkiye’nin Brezilya’ya yaptığı toplam ihracat içinde en büyük paya sahip olan ürün grubunun 44 milyon dolar ile “hava taşıtları, aksam ve parçaları” kalemi olduğu görülüyor. Bu ürün grubunu, “motorlu kara taşıtları” ile “demir ve çelik” izliyor. 2007 yılında Brezilya’ya ihracatımızda 84. fasılda bulunan “makine ve aksamları” ise 5. sırada yer alıyor. 2007 yılında Türkiye’nin Brezilya’dan yaptığı toplam ithalat içinde ise en büyük paya sahip olan ürün grubunun 320 milyon dolar ile “metal cevherleri, cüruf ve kül” kalemi olduğu görülüyor. Bu ürün grubunu, 157 milyon dolar ile 84. fasılda bulunan “makine ve aksamları”, 88 milyon dolar ile de “motorlu kara taşı tları” nın izlediği dikkat çekiyor. Brezilya makine ve aksamları açısından ihracatımızın gelişme kaydettiği potansiyel bir pazar niteliği taşıyor. 
BREZİLYA’NIN MAKİNE VE AKSAMLARI SEKTORU DIŞ TİCARETİ Birleşmiş Milletler verilerine göre; Bre- zilya’nın 2007 yılı itibarıyla makine ihracatı yüzde 4,8 artışla 11 milyar doların üzerinde gerçekleşti. Brezilya’nın makine ihracatında ABD ve Arjantin önemli alıcı konumunda. Türkiye ise 2007 yılında Brezilya’nın makine ihraç ettiği ülkeler arasında 24. sırada yer alıyor. Brezilya’nı n makine ve aksamları ihracatında ilk sırayı yüzde 14,1 pay ve 1,6 milyar dolar ile “Motorların Aksam ve Parçaları” kalemi alıyor. Dörtlü GTİP bazında ilk on kalem Brezilya’nın makine ihracatı- nın yüzde 66’sını, diğer bir deyişle neredeyse dörtte üçünü oluşturuyor. Brezilya’nın 84. fasıl bazında makine ithalatı 2007 yılında bir önceki seneye göre yüzde 34,5 oranında artış göstererek 18,5 milyar dolara yükselmiş. ABD, Almanya, Hollanda, Çin, Japonya ve İtalya Brezilya’nın makine ithal ettiği başlı- ca ülkeler arasında. Türkiye ise Brezilya’nı n makine ithalatında önemli bir pozisyona sahip bulunmazken, 38. sırada yer alıyor. Brezilya’nın makine ve aksamları ithalatındaki başlıca kalemler arasında ilk sırayı “Turbojetler, Turbopropellerler, Gaz Tribünleri” yer alıyor. Dörtlü GTİP bazında makine ithalatındaki ilk on kalem Brezilya’nın toplam makine ithalatının yüzde 55’ini oluşturuyor. 
BREZİLYA’YA İHRACATIMIZ ARTIYOR
2007 yılında Türkiye’nin Brezilya’ya OAİB iştigal alanı itibariyle makine ve aksamları ihracatı, bir önceki yıla kıyasla yüzde 59 artarak 16,4 milyon dolar olarak gerçekleşmiş. Yine OAİB iştigal alanı bazında, Türkiye’nin makine sektörü ihracatından yüzde 0,3’lük pay alan Brezilya, Türkiye’nin sektör ihracatı yaptığı 57. ülke konumunda olmakla birlikte potansiyel arz eden bir pazar. Nitekim İhracatçı Birlikleri kayıtlarına göre, 2008 yılı ilk 11 ayında OAİB iştigal alanı itibariyle Brezilya’ya makine ve aksamları ihracatımız yüzde 191 artışla 43 milyon dolar seviyesinde kaydedilmiş ve Brezilya sektör ihracatında 57. sıradan 35. sıraya yükselmiş. 84. fasıl itibariyle ise TÜİK verilerine göre; Brezilya ile Türkiye arasındaki makine ve aksamları dış ticaret hacmi ve ay nı zamanda dış ticaret açığı 2001-2006 yılları arasında artış gösterirken, 2007 yılında hem dış ticaret hacmimizde hem de açığımızda bir miktar gerileme kaydedilmiş. Bunun sebebi 2007 yılında Brezilya’ya makine ve aksamları ihracatı mızın yüzde 48,8 artış göstermesine karşılık bu ülkeden yapılan makine ve aksamları ithalatının yüzde 17 gerilemesi. 2001-2007 döneminde, Brezilya’ya makine ihracatımız 10 katına çıkarken, Brezilya’dan makine ithalatımız 6 kat artı ş göstermiş. Yine bu dönemde, en fazla ihracat ve ithalat artışı 2003 yılında kaydedilmiş durumda. 84. fasıl itibariyle, 2008 yılı ilk dokuz aylı k döneminde Brezilya’ya makine ve aksamları ihracatımız yüzde 196 artış gösterirken ithalatımız sadece yüzde 4,2 artmış. İhracattaki bu artış 2003 yılındaki artışın neredeyse 3 katı bir yükseliş oranına karşılık geliyor. 
BREZİLYA’YA EN FAZLA AMBALAJ MAKİNELERİ İHRAC EDİYORUZ
TÜİK verilerine göre Brezilya’ya yönelik olarak OAİB iştigal alanına; 84. fasılda olup, OAİB iştigal alanında bulunmayan GTİP’lerin eklenmesiyle oluşturulan makine sektörü toplamı ihracatı, 2008 yılı Ocak-Eylül döneminde bir önceki yıl eş dönemine göre yaklaşık yüzde 203 artarak 43 milyon dolara ulaşmış durumda. 2008 yılı ilk dokuz aylık dönemde Brezilya’ya yönelik makine sektör toplamı ihracatı nda, yaklaşık 21 milyon dolarlık ihracatı ile “ambalaj makineleri, aksam ve parçaları” mal grubunun ilk sırada yer aldığı görülüyor. 84. fasıl itibariyle sektör ihracatında önemli yer tutan kalemler ise dörtlü GTİP bazında incelendiğinde; 8462 nolu GTİP’de yer alan “Metalleri Dövme, İşleme, Kesme, Sataşama Presleri, Makineleri” nin ilk sırada yer aldığı ve ihracatı nın iki katından fazla artış gösterdiği görülüyor. 4. sırada yer alan ve ihracatı yüzde 409 artan “Pompalar ve AksamParçaları” ürün grubu ise Brezilya’ya makine ihracatımızda kayda değer artış gösteren bir kalem. Makine sektör toplamı itibariyle Türkiye’nin Brezilya’dan ithalatı, 2008 yılı Ocak-Eylül döneminde bir önceki yıl eş dönemine göre yüzde 4,5’lik artışla 127 milyon dolar olarak gerçekleşmiş. Brezilya’dan en fazla ithal edilen mal grubu, 35 milyon dolar ile “vanalar” olmuş. 2007 yılında Türkiye’nin Brezilya’dan 84. fasıl itibariyle en fazla ithal ettiği ürün grubu ise, 56 milyon dolar ile “Hava-Vakum Pompası, Hava/Gaz Kompresörü, Vantilatör, Aspiratör” olurken, onu 40 milyon dolar ile “Dozerler, Greyder, Skreyper, Ekskavatör, Küreyici, Yükleyici vb.” ürün grubu takip etmiş. Sektör ithalatında ilk beş kalem içerisinde en yüksek ithalat artışı ise yüzde 42,1 ile 8413 nolu GTİP’de yer alan pompalar ürün grubunda yaşanmış. SPOT: “ Türk işadamlarının Brezilya’yı daha iyi tanıyarak aktif bir şekilde konuya eğilmeleri, ülkeler arasındaki ticaret hacminin artmasında ve Türkiye açısından ekside olan dengenin düzeltilmesinde önemli rol oynayacağı düşünülüyor. Brezilya ile ülkemiz arasında kurulacak yakın ekonomik işbirliği, Arjantin, Paraguay, Uruguay ve Venezüella’nın üye oldukları geniş pazardan Türk firmalarının daha çok yararlanmasını sağlayacağı da kesin.”
