MAKİNE İHRACATÇILARI BİRLİĞİ (MAİB) 2021 YILINDA TÜRKİYE’NİN, SERBEST BÖLGELER DÂHİL 23 MİLYAR DOLAR MAKİNE İHRAÇ ETTİĞİNİ AÇIKLADI. 2020’YE GÖRE YÜZDE 23,3, KAPANMA ÖNCESİ DÖNEM OLAN 2019’A GÖRE İSE YÜZDE 18,3 İHRACAT ARTIŞI GERÇEKLEŞTİREN TÜRK MAKİNE SEKTÖRÜ, BU YIL İSE 27 MİLYAR DOLAR İHRACAT HEDEFLİYOR.

Türk makine imalat sanayisi, son yıllarda yakaladığı hızlı büyüme eğilimini 2021’de önemli bir başarı ile taçlandırdı ve 20 milyar dolar ihracat sınırını aşarak, serbest bölgeler dâhil 23 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Geride kalan yılda, ihracatı 20 milyar dolar seviyesini geçen üç sektörden biri olan makine imalat sanayisi, yılsonu verilerine göre, ihracatını 2020’ye göre yüzde 23,3 artırırken, salgın öncesi dönem olan 2019’a göre ihracat artışı yüzde 18,3’e ulaştı. Almanya ve ABD’ye yaptığı toplam ihracatı 4 milyar doları aşan makine sektörü Birleşik Krallık, İtalya ve Fransa gibi gelişmiş Avrupa ülkelerinde de 1 milyar dolar eşiğini geçti. Sektörün en büyük pazarları olan AB ve ABD’nin makine ihracatımızdaki toplam payı da yüzde 70’lere dayandı. Sorunlarla dolu ve yüzde 4’lük bir kaybın hâkim olduğu 2020’deki daralmayı hızlı atlatan ve 2021’e de güçlü ihracat satışlarıyla başlayan sektör, bu ivmelenmesini yıl boyunca korurken, aylık ortalama 2 milyar dolarlık ihracatla, küresel pazarlarda önemli bir etkinlik sağladı. Makine İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Kutlu Karavelioğlu, başarılı geçen yıla ilişkin düşüncelerini paylaşırken, “Elimizdeki sipariş yoğunluğu, AB ve ABD’deki pazar payımızın artmaya devam edeceğini gösteriyor. Komşu ülkelerimize ihracatımızda da önemli gelişmeler sağlıyoruz. Tedarik zincirlerinde bölgeselcilik eğiliminin belirginleşeceği yeni yılda, çoğu Avrupa ülkesinde olduğu gibi Rusya ile de 1 milyar dolar eşiğini aşacağız. 2022 yılı hedefimiz, 27 milyar doların üzerinde ihracat gerçekleştirebilmek.” değerlendirmesinde bulunuyor.

TÜRKİYE’NİN TOPLAM İHRACATI DA YÜZDE 33 ARTTI

Diğer yandan, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, Türkiye’nin ihracatı da 2020’ye göre yüzde 32,9 artarak 2021’de 225 milyar 368 milyon dolara yükseldi. Aynı dönemde,toplam sanayi ihracatı ise önceki yıla göre yüzde 34 artarak 170 milyar 880 milyon dolar olarak kaydedilirken, tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı ve 2021’de kaydedilen toplam ihracatın yüzde 75,8’ini oluşturdu.

TÜM MAKİNE ALT SEGMENTLERİNDE ARTIŞ SAĞLANDI

Türk makine imalat sektörlerinin 2021 yılı ihracat verileri alt sektörler bazında incelendiğinde, tüm alt segmentlerde artış eğilimi olduğu izlenirken, bu artışlar yüzde 6 ila yüzde 37 aralığında gerçekleşti. Değer bazında en yüksek ihracatı “Evsel ve endüstriyel soğutma makineleri” ürün grubunun gerçekleştirirken, bu ürün grubunda 2020’de 1 milyar 849 milyon dolar olan ihracat, 2021’de yüzde 31 artışla 2 milyar 428 milyon dolara yükseldi. Benzer şekilde, “İçten yanmalı motorlar ve aksamları” ürün grubu 2020’de 1 milyar 826 milyon dolar olan ihracatını 2021’de yüzde 7,9 artırarak 1 milyar 971 milyon dolara ulaştırdı. 2021’de en çok ihracat gerçekleştiren üçüncü ürün grubu ise “Yıkama ve kurutma makineleri” ürün grubu oldu. Bu segmentte 2020’de 1 milyar 624 milyon dolar olarak kaydedilen ihracat 2021’de yüzde 19,9 artış gösterdi ve 1 milyar 948 milyon dolar oldu. 2021 ihracatında değer bazında en yüksek ihracat artışını gerçekleştiren ürün grubu ise “Kâğıt ve matbaacılık makineleri” ürün grubu olurken, bu ürün grubundaki ihracat artışı yüzde 37’ye ulaştı. Aynı dönemde miktar bazında en yüksek ihracatı gerçekleştiren ürün grubu da “Türbin, tubojet ve hidrolik sistemler” ürün grubu oldu. Bu ürün grubunda 2020’de 20 bin tonluk ihracat gerçekleştirilirken, 2021’de bu rakam yüzde 61,9’luk artışla yaklaşık 32 bin tona yükseldi ve 696 milyon dolarlık ihracat değerine ulaşıldı. Diğer yandan ihracat kilogram değerinde de makine sektörü, 2021 yılında önemli bir fiyat baskısı ile karşılaşmadan ihraç pazarlarındaki etkinliğini güçlendirmiş gözüküyor. 23 makine alt segmentinin 18’inde ürün ve hizmetlerinin değerini artıran sektör, sadece beş ürün grubunda fiyat rekabetinde gerilerken, bir ürün grubunda ise 2020’deki ihracat kilogram değerini korudu. Bu kapsamda, makine sektör toplamında 2021 yılının en katma değerli ürün grupları ise 40 dolarlık ihracat kilogram değeriyle “Büro makineleri”, 22 dolarlık ihracat kilogram değeriyle “Türbin, turbojet ve hidrolik sistemler”, 19 dolarlık ihracat kilogram değeriyle “Ambalaj makineleri”, 15,1 dolarlık ihracat kilogram değeriyle “İçten yanmalı motorlar ve aksamları” ile 11,6 dolarlık ihracat kilogram değeriyle “Rulmanlar” olarak sıralandı. Yine bu dönemde oransal olarak en fazla ihracat artışı sağlayan alt segmentler de yüzde 37 değer artışı sağlayan kâğıt ve matbaacılık makineleri, yüzde 36,9 değer artışı sağlayan rulmanlar ile yüzde 32,7 değer artışı sağlayan pompalar ve kompresörler olarak sıralandı.

HEDEF PAZARLARDA REKABETÇİLİĞİMİZ GÜÇLENDİ

İhraç pazarlarına göre verileri incelediğimizde ise Türkiye’nin Makinecileri’nin en önemli hedef pazarı olan Almanya’ya gerçekleşen ihracatın 2020’deki 2,3 milyar dolar seviyesinden 2021’de yüzde 22,2 artışla 2,8 milyar dolara yükseldiğini görüyoruz. En çok ihracat yapılan ikinci ülke olan ABD’ye 2020’de 1 milyar dolarlık makine ihraç edebile Türkiye’nin Makinecileri, 2021’de ise bu rakamı yüzde 30,4 artırarak 1,3 milyar dolara ulaştırmayı başardı. Üçüncü sıradaki Birleşik Krallık’a gerçekleşen ihracat da yüzde 22,1 artarak 1,2 milyar dolara yaklaştı. Türkiye’nin Makinecileri’nin 2021 yılı ihracatında, en çok ihracat yapılan ilk 20 ülke sıralamasında sadece İran ve Romanya’ya olan ihracatta kayıp yaşandığı görülürken, kalan 18 ülkede yüzde 11 ila yüzde 92 aralığında artış sağlanmış durumda. Bu dönemde Mısır’a yüzde 45,6, Rusya’ya yüzde 35,5, Fransa’ya yüzde 31,3, ABD’ye yüzde 30,4, İsrail’e yüzde 28,7 ve İtalya ile Ukrayna’ya yüzde 26,2’lik ihracat artışları yaşandı.

2022 BEKLENTİLERİ DAHA YÜKSEK

Diğer yandan, Türkiye’nin Makinecileri’nin 2022 yılı ihracat yolculuğuna yönelik görüşlerini de paylaşan MAİB Yönetim Kurulu Başkanı Kutlu Karavelioğlu, 2022’nin yeşil ve dijital ayaklı ikiz dönüşüm sürecinde kritik bir yıl olacağına dikkat çekerken, “Karbon emisyonunun ticareti sınırlayacak etkileri giderek netleşiyor; ana pazarımız AB bizden aksiyon almamızı bekliyor. Türkiye’nin, makinenin 23 alt sektöründe üretim yapabilen gelişmiş bir üretim ekosistemine sahip olmasını bir avantaja çevirmeliyiz.” diyor. Salgın etkilerinin yeni varyantlara göre dönem dönem güncellendiğini de hatırlatan Karavelioğlu, tedarik ve ham madde sıkıntılarının alt sektörler üzerinde farklı baskılar oluşturmakla birlikte toplam makine ve ekipman ihracatında henüz bir yavaşlamaya sebep olmadığını vurgularken, katma değeri yüksek alanlarda dramatik değişimler beklemediklerinin altını çiziyor. Benzer şekilde, üretici ve tüketici fiyatlarındaki artışın maliyetlere etkisini de analiz ettiklerini ifade eden Karavelioğlu, “Üretim maliyetlerimiz Aralık ayında yüzde 13,8 arttı, yıllık üretici maliyetlerindeki artış da yüzde 45,8 olarak gerçekleşti. Makine ve ekipman imalatındaki maliyet artışları; ücret, enerji ve diğer fiyat artışlarıyla ilerleyen aylarda da yükselmeye devam edecek ve bu maliyetler kaçınılmaz olarak makine ve ekipman fiyatlarına da yansıyacak. Yine de artan maliyetlerin, sektörümüzün uluslararası rekabet gücünü zayıflatmaya yetmeyeceğini düşünüyoruz. Çünkü pandemiyle mücadele ekseninde artan küresel likiditenin tüm ülkeler için yüksek enflasyon getireceği uyarısı, uzmanlar tarafından çok önceden yapılmıştı. Şimdi buna yeşil ve dijital dönüşüm başlıkları da eklendi. İkiz dönüşüm ihtiyaçlarının da etkisiyle bütün dünyanın artık daha pahalı olacağını uzun zamandır dile getiriyoruz.” değerlendirmesinde bulunuyor. Bununla birlikte, 2021 yılında makine dış ticaret açığının biraz daha arttığına dikkat çeken Karavelioğlu, kurda istikrar kadar, dış ticarette dengede olmanın da hayati önemde olduğunun altını çiziyor ve “Son 12 ayda 34 milyar dolarlık makine ithal edildi. Çok uzun zamandır, makine ithalatının getirdiği risklere karşı yerli üretimin gücünden yararlanmanın önemini anlatmaya çalışıyoruz. Gayretlerimiz, Türkiye makine dış ticaretinden cari fazla yaratana kadar hız kesmeden devam edecek. Aylık toplam makine ihracatında 2 milyar doları zorlanmadan geçer hale geldik. Bütün gelişmeler, 2022 yılı hedefimizi 27 milyar doların üzerinde belirleyebilmek için bize güven aşılıyor.” diyor.