Afrika Kıtası’nın güneyinde denize kıyısı bulunmayan karasal bir ülke olan Zambiya, bağımsızlığını kazanmadan önce Kuzey Rodezya adıyla Birleşik Krallık’ın hâkimiyetindeydi. 

Afrika Kıtası’nın güneyinde denize kıyısı bulunmayan karasal bir ülke olan Zambiya, bağımsızlığını kazanmadan önce Kuzey Rodezya adıyla Birleşik Krallık’ın hâkimiyetindeydi. Angola, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Tanzanya, Malavi, Mozambik, Zimbabve, Namibya ve Botsvana ile sınır komşusu olan Zambiya’ya, 1514 yılında ayak basan ilk Avrupalıların Portekizliler olduğu biliniyor. Fakat ülkede ilk defa büyük çapta keşif yapan kişi misyoner David Livingstone’dur. 1850’de ülkeye gelen Livingstone, 1873 yılında ölünceye kadar İngiltere lehine sömürgeleştirme çalışmalarında bulundu. Zambiya tarihinde önemli bir şahıs olan Cecil John Rohdes ise 1888’de ülkedeki mahalli şeflerle madenleri işletme konusunda anlaşmalar imzaladı ve bölgeyi keşfederek geliştirmek için İngiltere hükümetinin imtiyaz tanıdığı İngiliz Güney Afrika şirketini kurdu. İngiliz hükümetinin ülke üzerinde tam ekonomik ve siyasi kontrol imkanı tanıdığı Rohdes’in Güney Afrika şirketi 1924’e kadar ülkeyi yönetimi altında tuttu. Bu tarihten sonra İngiliz hükümeti kontrolü üzerine alarak, Kuzey Rodezya himaye devletini kurdu.

1953’te Kuzey Rodezya (şimdiki Zambiya), Güney Rodezya (şimdiki Rodezya) ve Nyasaland (şimdiki Malami), Rodezya ve Nyasaland Federasyonu’nu hayata geçirdi. Afrikalıların çoğunluğu, yönetim beyazların elinde olduğu için duruma muhalefet etti ve 1962’de Nyasaland’ın federasyondan ayrılmasını takiben yapı, 1963 yılında dağıldı. 1964 yılında Kuzey Rodezya’ya iç işlerinde bağımsızlık tanıyan bir anayasa uyarınca seçimler gerçekleştirildi ve ülke 24 Ekim 1964’te Zambiya adını alarak bağımsızlığına kavuştu. Dokuz eyalete ayrılan Zambiya Cumhuriyeti, 11 üyesi devlet başkanı taratarafından atanan 136 üyeli bir parlamento tarafından yönetiliyor ve parlamentonun üyeleri beş yılda bir seçiliyor. Devlet başkanı ise anayasaya göre beş yılda bir doğrudan halk tarafından seçiliyor.

SEKİZ BÜYÜK ETNİK GRUBA AYRILMIŞ 73 KABİLE YAŞIYOR

16 milyonluk Zambiya’da nüfusun yüzde 98’ini siyahi Afrikalı halk oluşturuyor. Bu grubun yüzde 99’u da Bantu etnik grubuna mensup. Bantular M.S. 1200 yıllarında Kongo Havzası’ndan göç ederek Zambiya’da yaşayan Pigmelerin (Cüce Orta Afrika Zencileri) bir kısmını yaşadıkları topraklardan sürdü. Bugün itibarıyla Zambiya’da sekiz büyük etnik gruba ayrılmış 73 kabile mevcut. Barotseler, Bembalar, Çevalar, Rotseler ve Tongalar ticaret ve siyasette etkin olan önemli etnik gruplar arasında.

Zambiya’da nüfusun yüzde 20’sini oluşturan Avrupalıların çoğu ise şehirlerde yaşıyor. Genç bir nüfusa sahip olan Zambiya’da 2016 yılı tahmini verilerine göre nüfusun yüzde 66’sı 0-24 yaş aralığında. Ülkenin sadece yüzde 2,35’i 65 yaş ve üzerinde. Halkın yüzde 40’ının şehirlerde yaşadığı ülkenin başkenti Lusaka iken Kitwe, Ndola, Kabwe, Chingola ise ülkenin diğer önemli şehirleri arasında. Nüfusun büyük bir çoğunluğu oluşturan Bantu etnik grupları nedeniyle ülkede en çok konuşulan diller de Bantu dilleridir. Resmi dili İngilizce olmasına rağmen yerli halkın 40’tan fazla dil konuştuğu ülkede Chewa, Bemba, ChiTonga, Lozi, Nyanja, Tonga, Luvale ve Lunda dilleri oldukça yaygın. Özellikle misyonerlik faaliyetleri sonucunda hızlı bir artış gösteren Hristiyanlık ülke genelinde yüzde 50 oranıyla en yaygın din. Hristiyan inancına göre yaşamını sürdüren nüfusun büyük bir oranı da protestan mezhebine mensup. Hristiyanlık’tan sonraki en yaygın inanış ise yüzde 24-49 oranıyla yerli dinleri. Ülkedeki Müslüman nüfusun oranı yüzde 1 civarında. Zorunlu eğitim uygulamasının bulunmadığı Zambiya’da okumayazma oranı yüzde 54 seviyesinde. Başkent Lusaka’da modern bir üniversite mevcut.

Topraklarının çoğu hafif dalgalı yüksek bir yayla üzerinde bulunan Zambiya’da yaylanın deniz seviyesinden yüksekliği 915-1525 metre arasında değişiyor. Güneye doğru uzanan ve Afrika’nın önemli nehirlerinden biri olan Zambezi’nin meydana getirdiği vadi yaklaşık olarak 600 metre yüksekliğinde. Kuzeydoğudaki yaylayı kuzey-güney istikametinde akan Luangwa Nehri kesiyor. Zaire sınırından doğan Kafve Nehri, güneye doğru akarak Batı Yaylası’na uzanıyor. Luangwa ve Kafve Nehirleri ise Zambezi’nin kollarını meydana getiriyor. Zambiya’nın kuzeyinde Tanganika, Nweru ve Bangweulu olmak üzere üç göl bulunuyor. Bunlardan sadece Bangweulu, tamamen Zambiya sınırları içinde. Kuzeydoğudaki Muchinga Dağları 2130 metre yüksekliğe ulaşırken ülkenin batı kesiminde de Kalahari Çölü’nün kumulları görülüyor. Zambiya 1000 metre yükseklikteki bir plato üzerinde bulunduğu için ülke genelinde çok sayıda büyüklü küçüklü şelale mevcut. Bunların içerisinde en ünlü olanı ise kaynağını Zambezi Nehri’nden alan Victoria Şelalesi. Kariba Vadisi’ndeki Kariba Baraj Gölü de 250 kilometre uzunluğuyla dünyanın en büyük yapay göllerinden biri. Zambiya ekvatora yakın olmakla birlikte iklimi daha çok rakımla ilgilidir ve ülkede üç mevsim yaşanır. Ülke mayıstan ağustosa kadar soğuk ve kurakken sıcaklık kasıma ayına kadar yükselir ve yağış görülmez. Aralık-nisan arası ise yağışlı geçer. Sıcaklıklar soğuk mevsimde 16°C-27°C, sıcak mevsimde ise 27°C-32°C arasındadır. Sadece kasım ayında, vadilerde aşırı sıcak hava hüküm sürer. Ülkenin kuzey bölgesi ve ırmak vadileri, tropikal yağmur ormanlarıyla kaplıdır. Başlıca ağaç türleri tik (en büyük kereste kaynağı), ekmek ağacı ve dum hurmasıdır. Zambiya’nın öteki bölümlerinde ağaçlıklı savanlar egemen bitki örtüsünü oluşturuyor. Suaygırı, timsah, sırtlan, aslan, çita, fil, gergedan ve çok sayıda kuş türünün yanı sıra bir tür antilop olan kırmızı leçve ve thornicroft zürafası, Zambiya’ya özgü havyanlar arasındadır. 18 ulusal park içinde en ünlü ve büyük olanları Kafue ve Lunga’dır.

ANA GELİR KAYNAĞI BAKIR İHRACATI

Dünya Bankası tarafından yapılan araştırmaya göre ekonomik büyüklük bakımından 189 ülke arasında 83’üncü sırada yer alan Zambiya’da serbest rekabete dayalı liberal ekonomik model yürürlükte. Ülkenin ana gelir kaynağı bakır ihracatı oluşturuyor. 1969 yılında 750 bin ton düzeyinde olan bakır ihracatı, sektörde oluşan problemler nedeniyle 1999 yılında 260 bin tona kadar geriledi. 2000 yılında yapılan yatırımlarla bakır ihracatı 550 bin tona kadar yükselirken 2004 yılından günümüze Zambiya ekonomisi de ortalama yüzde 5,2 oranında büyüdü. Günümüzde Zambiya genelinde 37 bin kişi madencilik sektöründe çalışıyor. Tüm bu ekonomik verilere rağmen Zambiya dünyadaki az gelişmiş ve en fakir ülkelerden biri olmayı sürdürüyor. 2003 verilerine göre nüfusun yüzde 64’ü günlük 1 dolardan daha az bir kazançla yaşamını sürdürmeye çalışıyor. Ülkede sınırlı yerli sanayi üretimi olmakla birlikte istihdama dönük en önemli ekonomik aktivite olarak, birçok bölge ülkesinde olduğu gibi tarım ön plana çıkıyor. Çalışan nüfusun yüzde 80’i tarım, geri kalanı ise sanayi ve ticaret sektöründe faaliyet gösteriyor. Zambiya, gıda üretimi kendine yeten ve yoksulluk oranı yüksek bir ülke olmasına karşın dış ticarette fazla veriyor. Ülkenin bakır ve bakır mamulleri dışında başlıca ihracat kalemlerini tahıl, kıymetli taş ve metaller, diğer metal ve metal ürünleri, inorganik kimyasallar oluşturuyor. Ülkenin başlıca ithalat kalemleri ise akaryakıt, makine, cevherler, madeni yağ ve yakıtlar, yağlar, karayolu ve havayolu taşıtları ile elektronik aletler. Belli başlı tarım ürünlerini mısır, tütün, yerfıstığı, pamuk ve şekerin meydana getirdiği ülkede tekstil, lastik, boru, patlayıcı madde ve tütün sanayileri de gelişmiş halde. Önceleri yabancı sermayenin elinde olan maden işletmesi, 1969’dan itibaren yavaş yavaş devletleştirildi. Kauçuk ve fildişi de ülkenin önemli zenginlik kaynakları arasında. 2015 yılsonu itibarıyla 28 milyar dolar civarında gayrisafi milli hasılaya sahip olan ülkede kişi başına düşen milli geliri ise 1800 dolar seviyesinde. Öte yandan Zambiya özellikle hidroelektrik, kömür ve uranyum konusunda büyük potansiyeli olan bir ülke. Zambiya’ya yönelecek yabancı yatırımları artırmak ve yatırım ortamını iyileştirmek için faaliyetler yürüten Kalkınma Ajansı, son dönemde ülkede yaşanan elektrik tedarik sıkıntılarına çözüm bulmak amacıyla elektrik üretim tesislerinin verimliliklerin artırılmasına yönelik çeşitli projeler hazırlıyor. Bu çerçevede mevcut devlet politikası, stratejik olarak tanımlanan enerji üretim tesislerinin yabancı yatırımcılara tamamen satılmasının doğru olmayacağı yönündeyse de kamunun da işin içinde olacağı kamu-özel sektör ortaklığı modelinin kabul edilebilir olduğu ifade ediliyor.

DÜNYANIN EN BÜYÜK ŞELALESİ VICTORIA

752 bin 614 kilometrekarelik yüzölçümüyle neredeyse Türkiye kadar büyük bir ülke olan Zambiya’da ortalama yaşam süresi 38 yıl olarak ölçülüyor. 16 milyonluk nüfusunun yaklaşık 1 milyonu ise AIDS’le mücadele ediyor. 1960 yılına kadar Kuzey Rodezya ismini taşıyan ülke şimdiki adını, topraklarında doğan ve Zimbabve ile sınırı oluşturan Zambezi Nehri’nden alıyor. Zambezi aynı zamanda Nil, Kongo ve Nijer Nehirleri’nden sonra Afrika’nın dördüncü büyük nehri. Yerel dilde “Gürleyen Duman” anlamına gelen Mosi-oa-Tunya Şelalesi’ne 1855 yılında bölgeyi ziyaret eden İskoç David Livingstone tarafından İngiltere Kraliçesi Victoria’nın adını verildi.

Victoria Şelalesi’nin üzerinde sürekli olarak bir gökkuşağı görülüyor. Geceleri de ay ışığında seçilebilen gökkuşağına halk arasında “Ay Kuşağı” adı veriliyor. Ülkedeki bu su bolluğuna karşı nüfusun sadece yüzde 45’i temiz içme suyuna ulaşabiliyor. Sembolü su kartalı olan ülkedeki göller, yaklaşık 500 değişik kuş türüne ev sahipliği yapıyor. Zambiya’da yetişen termitomyces titanicus, bir metreye ulaşan çapı ile dünyanın en büyük mantarı olma rekorunu elinde bulunduruyor. Zambiya’da orkide sadece güzel bir çiçek değil, aynı zamanda yöresel bir çerezin de temel maddesi. Bu çerez, orkidelerin varlığını tehdit edecek kadar çok tüketiliyor. Kikanda, kinaka ya da çikanda adıyla bilinen Zambiya’ya özgü lezzetli çerez; orkide yumrusu, öğütülmüş yer fıstığı ve acı biber ezmesinin karıştırılmasıyla yapılıyor. Bu karışım pişirildiğinde somun ekmek kıvamına geliyor.

Her yıl bu çerez için Tanzanya, Angola, Kongo ve Malavi’den 4,4 milyon orkide yumrusu Zambiya’ya getiriliyor. Uzmanlar aşırı toplama nedeniyle orkidelerin geleceğinin bu yüzden tehlikeye girdiğini belirtiyor. Zambiya mutfağının en önemli ana besini ise mısır ve darıdır. Zambiyalılar nsima adını verdikleri darı ve mısırdan yapılmış sert lapayı sağ avuçlarının içine alıp küçük parçalar kopartarak ndiwo ve umunani dedikleri farklı lezzetteki güveçe bandırarak yiyor. Genelde bu güveçler et, tavuk ya da balıklı olurken tercihen fasulye, kurutulmuş balık, yer fıstığı, bamya, lahana ya da balkabağı yaprağı da kullanılır. Maheu adı verilen yoğurt kıvamında ve tatlı olan bir tür içecek ise ülkede oldukça popüler.

ZAMBİYA’NIN 2015 YILINDAKİ MAKİNE İHRACATI 93,6 MİLYON DOLAR OLDU

BM İstatistik Bölümü verilerine göre Zambiya’nın makine ihracatı 2015 yılında 93,6 milyon dolar olarak kayda geçti. 2014 yılında bu rakam 161,6 milyon dolar seviyesindeydi. 2015 yılında Zambiya’nın makine ihracatı yüzde 42,1 azaldı. Zambiya 2015 yılında 37,9 milyon dolarla en fazla Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ne makine ihraç etti. Makine ihracatı bir önceki yıla göre yüzde 25,9 azalan Zambiya’nın 2014 yılında söz konusu ülkeye ihraç ettiği makinelerin değeri 51,2 milyon dolardı. Zambiya’nın 2015 yılında en fazla makine ihraç ettiği ikinci ülke Güney Afrika Cumhuriyeti oldu. 2014 yılında söz konusu ülkeye 43,6 dolar değerinde makine ihraç edilirken bu rakam, 2015 yılında yüzde 33,8 azalarak 28,9 milyon dolar olarak kaydedildi. Zambiya’nın 2015 yılında en fazla makine ihraç ettiği ilk 10 ülke listesinin üçüncü sırasında ise 5 milyon dolar rakamıyla Panama yer alıyor. Zambiya 2016 yılında 84. fasıl itibariyle en fazla ağır iş makine ve cihazlarının aksamı, parçaları kaleminde ihracat gerçekleştirdi. 2015 yılında söz konusu ürün grubunda 24,8 milyon dolarlık ürün ihraç edilirken 2015 yılında bu rakam, yüzde 69,2 azalarak 7,6 dolar seviyesinde kaydedildi. Listenin ikinci sırasında ise toprağın, minerallerin veya cevherlerin taşınması, yayılması, tesviyesi, sıyrılması, kazılması, sıkıştırılması, bastırılıp sıkıştırılması, çıkarılması veya delinmesine mahsus diğer makine ve cihazlar bulunuyor. Söz konusu kalemde 2015 yılında gerçekleştirilen ihracatın değeri 6 milyon dolarken 2015 yılında bu rakam yüzde 35,6 azalarak 3,8 milyon dolar seviyesinde kayda geçti. Listenin üçüncü sırasında bulunan kendinden hareketli buldozerler, angledozerler, greyderler, toprak tesviyesine mahsus makineler, skreyperler, mekanik küreyiciler, ekskavatörler, küreyici yükleyiciler, sıkıştırma işini tokmaklamak suretiyle yapan makineler ve yol silindirleri kaleminde 2015 yılında 6,8 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilirken 2016 yılında bu rakam yüzde 64,3 azalarak 2,4 milyon dolar oldu.

GÜNEY AFRİKA CUMHURİYETİ İTHALAT LİSTESİNİN İLK SIRASINDA

BM İstatistik Bölümü verilerine göre Zambiya’nın makine ithalatı 2015 yılında bir önceki yıla oranla yüzde 17,4 azalarak 1,2 milyar dolar olarak kaydedildi. 2014 yılında bu rakam 1,4 milyar dolar seviyesindeydi. 2015 yılı rakamlarına göre Zambiya’nın en fazla makine ithal ettiği ilk 10 ülke listesinin ilk sırasında Güney Afrika Cumhuriyeti bulunuyor. Söz konusu ülkeden 2014 yılında 562 milyon dolar değerinde makine ithal eden Zambiya’nın, 2015 yılı makine ithalatı yüzde 14,9 azalarak 478,2 milyon dolar olarak kaydedildi. Zambiya, 2015 yılında listenin ikinci sırasında bulunan Çin’den 175,1 milyon dolar değerinde makine ithal etti. 2014 yılında bu rakam 199,2 milyon dolar seviyesindeydi. 2015 yılında Zambiya’nın Çin’den gerçekleştirdiği makine ithalatı yüzde 12,1 azaldı. Zambiya’nın 2015 yılında en fazla makine ithal ettiği ilk 10 ülke listesinin üçüncü sırasında ise İngiltere yer alıyor. Zambiya 2014 yılında İngiltere’den 90,3 milyon dolar değerinde makine ithal ederken bu rakam, 2015 yılında yüzde 26,8 azalarak 66,1 milyon dolar olarak kaydedildi. Zambiya’nın 2015 yılında, ilk 10 ülke arasında bir önceki yıla göre makine ithalatını en fazla artırdığı ülke yüzde 161,5 ile Lübnan oldu. Lübnan’dan 2014 yılında 8,5 milyon dolar değerinde makine ithal edilirken 2015 yılında bu rakam 21,3 milyon dolar seviyesinde kaydedildi. Türkiye, 2015 yılında Zambiya’nın en fazla makine ithal ettiği ülkeler listesinin 12. sırasında bulunuyor. Zambiya 2016 yılında en fazla ağır iş makine ve cihazlarının aksamı, parçaları kaleminde ürün ithal etti. 2015 yılında söz konusu ürün grubunda 135,9 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirilirken bu rakam, 2016 yılında yüzde 16,3 azalarak 113,7 milyon dolar olarak kayda geçti. Listenin ikinci sırasında sıvılar için pompalar, sıvı elevatörleri bulunuyor. Zambiya, 2015 yılında söz konusu kalemde 93,2 milyon dolar değerinde makine ithal ederken 2016 yılında bu rakam yüzde 33 azalarak 62,5 milyon dolar oldu. Zambiya’nın en fazla ithalat gerçekleştirdiği üçüncü kalem toprak, taş, metal cevheri vb. ayıklama, eleme vb. için makineler oldu. 2016 yılında söz konusu ürün grubunda 51,7 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirildi. 2015 yılında söz konusu mal grubunda gerçekleştirilen ithalatın değeri 117,8 milyon dolardı. Toprak, taş, metal cevheri vb. ayıklama, eleme vb. için makineler kalemindeki ithalat yüzde 56,1 azaldı.

Zambiya’nın 2016 yılı makine ithalatında en fazla artış yüzde 3,4 ile tarifenin başka bir yerinde belirtilmeyen veya yer almayan otomatik bilgi işlem makineleri kaleminde gerçekleşti. 2015 yılında söz konusu ürün grubunda 37,5 milyon dolar değerinde ithalat gerçekleştirilirken, 2016 yılında bu rakam 38,8 milyon dolar seviyesine yükseldi.

TÜRKİYE’DEN EN FAZLA TARIM MAKİNELERİ İTHAL EDİYOR

TÜİK verilerine göre Türkiye’nin 84. fasılda Zambiya’ya gerçekleştirdiği makine ihracatı, 2016 yılında 6,5 milyon dolar olarak kaydedildi. 2015 yılında bu rakam 5,7 milyon dolar seviyesindeydi. Zambiya’ya yönelik makine ihracatımız yüzde 13,2 arttı. Türkiye’nin Zambiya’ya yönelik makine ihracatının ilk sırasında tohumları temizleme, ayırma, öğütme, işleme makine ve cihazları makineler yer alıyor. Söz konusu kalemde Zambiya’ya 2015 yılında 1,6 milyon dolar değerinde ürün ihraç edilirken bu rakam 2016 yılında yüzde 177,3 artışla 4,5 milyon dolar seviyesinde kaydedildi. Listenin ikinci sırasında bulunan toprak, taş, metal cevheri vb. ayıklama, eleme vb. için makineler ürün grubunda 2016 yılında gerçekleştirilen ihracatın değeri 1 milyon dolar seviyesinde kaydedildi. 2015 yılında bu rakam 1,3 milyon dolar seviyesindeydi. Toprak, taş, metal cevheri vb. ayıklama, eleme vb. için makineler mal grubundaki ihracat 2016 yılında yüzde 23,9 azaldı. Türkiye’nin Zambiya’ya yönelik makine ihracatında ilk 10 ürün grubu listesinin üçüncü sırasında ise yıkama, temizleme, kurutma, doldurma vb. işler için makine, cihaz kalemi bulunuyor. 2015 yılında söz konusu kalemde 332 bin dolarlık ihracat gerçekleştirilirken 2016 yılında Zambiya’ya yönelik ihracat yüzde 55,8 azalarak 147 bin dolar olarak kaydedildi. TÜİK verilerine göre 2016 yılında 84. fasıl itibariyle Türkiye’nin Zambiya’dan makine ithalatı bulunmuyor.

TÜRKİYE-ZAMBİYA EKONOMİK İLİŞKİLERİ GELİŞİYOR

Türkiye’nin Zambiya ile ikili ilişkileri Ankara ve Lusaka’da karşılıklı olarak büyükelçiliklerin faaliyete geçmesiyle hızlı bir gelişme sürecine girdi. Türkiye’nin Lusaka Büyükelçiliği 2011’de, Ankara’daki Zambiya Büyükelçiliği ise 2013’te faaliyete geçti. Zambiya; tarım, turizm, eğitim, sağlık ve altyapı/konut sektörlerini Türkiye ile öncelikli işbirliği alanları olarak belirlemiş durumda. 2015 yılında Türkiye’nin Zambiya’ya ihracatı 28,9 milyon dolar seviyesinde kaydedilirken 2016’da bu rakam yaklaşık yüzde 50 gibi bir düşüşle 14,4 milyon dolara oldu. Türkiye’nin Zambiya’ya yaptığı ihracatta başlıca kalemleri demir-çelik ürünleri, makine ve sentetik lifler oluşturuyor. Zambiya’ya, dünyanın en az gelişmiş ülkeleri arasında olduğu da dikkate alınarak sadece ticaret açısından değil, orta ve uzun vadede yatırım yapılabilecek potansiyel ülke gözüyle bakılması önem taşıyor. Ülkede Türk yatırımcıların ilgisini çekebilecek sektörler şu şekilde sıralanabilir: Makine imalatı (traktör, değirmen ve yedek parçaları gibi özellikle tarımsal makineler), hayvancılık alanında kullanılan cihazlar, sulama sistemleri, traktör ve yedek parçaları, jeneratör, regülatör, trafo, kesintisiz güç kaynakları gibi elektrikli cihazlar, elektrik kabloları, fiber optik kablolar, tekstil ürünleri, yapı malzemeleri, kırtasiye malzemeleri; turizm, bilgi işlem bakım-onarım, sağlık ve müteahhitlik hizmetleri.

AFRİKA’NIN BAKIR MADENİ: ZAMBİYA

Dünya Bankası verilerine göre ekonomik büyüklük bakımından 189 ülke arasında 83’üncü sırada yer alan Zambiya’nın temel gelir kaynağını bakır ihracatı oluşturuyor. Dünya bakır rezervlerinin yüzde 20’sini barındıran Zambiya’ya Türkiye’nin ihracatında ilk sırayı demir-çelik ürünleri, makine ve sentetik lifler oluşturuyor.