Cezayir kendi kendini var etme savaşı icerisinde ekonomik anlamda buyurken dış ekonomik ilişkilerini de revize ediyor. bu noktada ticari anlamda turkiye ile yakın ilişkiler kuran cezayir, hızla makineleşme yolunda ilerlerken turk makinelerine de...

Osmanlı’nın üç asır kaldığı Cezayir’e, saatte 720 kilometre hızla, Yunanistan, İtalya ve Tunus hava sahalarını geçerek yaklaşık üç saatte ulaşılabiliyor. Cezayir, yüz ölçümü olarak büyük bir ülke. 2 milyon 381 bin kilometrekarelik bir yüzölçümü var. Libya, Mali, Moritanya, Fas, Nijer, Tunus, komşuları. Petrol ve doğalgaz zengini olan Cezayir’in sahillerinin uzunluğu 1200 kilometre. Dünyada en çok doğalgaz ihraç eden ikinci ülke burası. Topraklarının yaklaşık yüzde 85’i Büyük Sahra ile kaplı. Kuzeyinde Akdeniz iklimi, güneyinde ise çöl iklimi yaşanıyor. Nüfusu 33 milyon ve toplam nüfusun büyük bir bölümünü gençler oluşturuyor. Geniş petrol ve doğal gaz rezervlerine sahip olan Cezayir, ekonomik veriler açısından zengin bir ülke görünümü sergilemesine rağmen, halkın gelir düzeyi ve yaşam kalitesi açısından bir üçüncü dünya ülkesi görünümü veriyor. Cezayir, petrol ve doğalgaz gibi kaynaklarının zenginli- ği ile gelirlerinin yüzde 98’i söz konusu ürünlerin ihracatına day fiyatlarındaki de- ğişimlerden büyük ölçüde etkiliyor. 2004-2007 döneminde yüksek düzeyde seyreden petrol fiyatlarından istifade ederek ekonomik istikrarını kuvvetlendiren ülke, bunun yanı sıra, dış borçları n azaltılmasına öncelik veren hükümet Cezayir’in dış borçlarını 2006 yılı sonu itibariyle 5,1 milyar dolara indirdi. Türkiye ile Cezayir’in arasındaki ticaret rakamları na bakıldığında, Türkiye’nin Cezayir’e yönelik ihracatında son yıllarda önemli artışlar yaşandığı görülüyor. 2008 yılında 1,6 milyar dolar ihracatımı- za karşılık, söz konusu ülkeden 3,3 mil yar dolara yakın ithalatımız bulunuyor. Ayrıca, son dönemde Cezayir’e yönelik ihracatımızda kaydedilen gelişmeler ve Cezayir’den yapılan ithalatımızda oluşan artışlar sonucunda, iki ülke arasındaki dış ticaret hacminin de 4,9 milyar dolara ulaştığı görülüyor. 2008 yılı itibariyle Cezayir, Türkiye’nin genel ihracatında 21’inci ülke konumunda iken, genel ithalatı mızda ise 16’ncı sırada yer alıyor. Bir yandan tarımsal üretimin, diğer yandan sanayi alt yapısının yetersizliği dolayısıyla pek çok tüketim mamulünü dışarıdan almak durumunda kalan Cezayir, ihtiyaçları nı karşılamak üzere, yıllar itibariyle sürekli artan miktarlarda ithalat yapı- yor. 2008 yılında bu rakam bir önceki yı- la nazaran yüzde 41,7 artışla 39,1 milyar dolar oldu. Cezayir’in yüzde 98’i hidrokarbürlere dayalı olan ihracatında da artı şlar kaydedildi. Ülkenin 2008 yılı ihracatı, petrol fiyatlarındaki yükselişin de etkisiyle, yüzde 30 oranında arttı ve 78,2 milyar dolar olarak gerçekleşti. Ülke grupları arasında Cezayir’in dış ticaretinde Avrupa Birliği ilk sırada yer alıyor. Ayrıca, OECD ülkeleri de 2’inci sırada önemli dış ticaret ortağı olup, Asya ülkeleri ile Güney Amerika ülkeleri ile de dış ticaret ilişkileri iyi durumda. Madde grupları bazında Cezayir’in 2008 yılı ihracatı ve ithalatına yakından bakıldığında; Cezayir’in genel ihracatında ilk sırayı 76,3 milyar dolarlık enerji maddeleri ve 1,3 milyar dolarlık yarı mamul maddelerinin aldığı, ülke ithalatında ise ilk sırayı 13,2 milyar dolarlık mamul maddeler ve 9,9 milyar dolarlık yarı mamul maddelerin aldığı görülüyor.


CEZAYİR 2007 YILINDA 4,8 MİLYAR DOLARLIK MAKİNE İTHAL ETTİ
Akdeniz’e kıyısı bulunan Cezayir ticaret konusundan da oldukça iddialı rakamlarla karşımıza çıkıyor. Birleşmiş Milletler verilerine göre; Cezayir’in 2006 yılı itibariyle makine ihracatı yaklaşık yüzde 32 düşüşle 9,3 milyon doların üzerinde gerçekleşmişti. 2007 yılı kesinleşmemiş verilerine göre ise; makine ve aksamları ihracatı yüzde 298 artarak 37,2 milyon dolara ulaşmıştı. Cezayir’in 2007 yılında makine ihracatında Fransa lider ülke konumunda. Bunun açık nedenleri ise Fransa’nın yıllar boyu Cezayir’i yarı sömürge olarak tutmuş olması. Aynı yıl, diğer önemli alıcı ülkeler sırasıyla, İngiltere, Kazakistan, İtalya ve Rusya Federasyonu yer almış. Cezayir’in 2007 yılı makine ve aksamları ihracatı 4’lü GTİP bazında incelendiğinde, ilk sırada 7,7 milyon dolarla “turbojetler, turbo-propeller, diğer gaz türbinleri” kaleminin yer aldığı görülüyor. Turbojet, turbopropelleri, 7 milyon dolarlık ihracat ile “otomatik bilgi işlem makineleri ve üniteleri”, 5,8 milyon dolarlık ihracat ile “toprak, maden, cevheri taşıma, ayırma, seçme ve bunu gibi mahsus iş makineleri” takip etmiş. Cezayir’in 84’üncü fasıl bazında makine ithalatı 2006 yılında bir önceki seneye göre yüzde 10 oranında artış göstererek yaklaşık 3,7 milyar dolara yükselmiş. Fransa, İtalya, ABD, Almanya ve Çin Halk Cumhuriyeti; Cezayir’in makine ithal ettiği başlıca ülkeler olarak sıralanıyor. Türkiye ise Cezayir’in makine ithalatındaki ülke sıralamasında 10’uncu ülke konumunda. 2007 yılı kesinleşmemiş verilerine göre Cezayir’in sektör ithalatı, bir önceki yıla kıyasla yüzde 32,6 artarak 4,8 milyar dolara ulaştı. Ülkenin sektör ithalatındaki en önemli ülkeler, sırasıyla Fransa, İtalya, Çin, ABD ve Almanya oldu. Cezayir’in 2007 yılı makine ve aksamları ithalatındaki başlıca kalemler arasında ilk sırayı “dozerler, greyder, skreyper, ekskavatör, küreyici, yükleyici vb.” aldı. Dörtlü GTİP bazında makine ithalatındaki ilk on kalem, Cezayir’in toplam makine ithalatı nın yüzde 63’ünü oluşturuyor.

CEZAYİR’E MAKİNE VE AKSAMLARI İHRACATIMIZ YUZDE 31,1 ARTTI
Geçtiğimiz yılın son çeyreğine girilirken patlak veren küresel iktisadi krizin etkileri kendini tüm sektörlerde gösterirken makine ve aksamlarında artış göz doldurdu. 84’üncü fasıl itibariyle ise Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre; Cezayir ile Türkiye arasındaki makine ve aksamları dış ticaret hacmi, son 5 yılda artış gösterirken, ülkemiz ile Cezayir arasındaki makine sektörü dış ticareti, devamlı olarak fazla verdi. 84’üncü fasıl itibariyle, 2008 yılında Cezayir’e yönelik makine ve aksamları ihracatı yüzde 30,1 artış gösterirken, ithalat yüzde 21,1 düşüş gerçekleşti. İhracat, 2001 yılı seviyesinin iki katının üzerine çıkarken, ithalattaki artış çok daha fazla oldu. 2008 yılında Türkiye’nin Cezayir’e OAİB iştigal alanı itibariyle makine ve aksamları ihracatı, bir önceki yıla kıyasla yüzde 39 artarak 91,8 milyon dolar olarak gerçekleşti. Yine OAİB iştigal alanı bazı nda, Türkiye’nin makine sektörü ihracatı ndan yüzde 1,3’lük pay alan Cezayir, Türkiye’nin sektör ihracatı yaptığı 25’inci ülke konumunda olmakla birlikte potansiyel arz eden bir pazar. İhracatçı Birlikleri kayıtlarına göre, 2009 yılı Ocak ayında OAİB iştigal alanı itibariyle Cezayir’e makine ve aksamları ihracatı yüzde 31,1 artışla 7,2 milyon dolar seviyesinde kaydedildi. 2008 Ocak ayında Cezayir, sektör ihracatı yapılan ülkeler arasında 27’inci sırada yer alırken, 2009 yılı Ocak ayında ise 15’inci ülke konumuna yükseldi.

TURKİYE’NİN CEZAYİR’E MAKİNE İHRACATI 140 MİLYON DOLARA ULAŞTI
TÜİK verilerine göre Cezayir’e yönelik olarak OAİB iştigal alanına; 84’üncü fası lda olup, OAİB iştigal alanında bulunmayan GTİP’lerin eklenmesiyle oluşturulan makine sektörü toplamı ihracatı, 2008 yılında bir önceki yıla göre yaklaşı k yüzde 30 artarak 140 milyon dolara ulaşmıştı. Bu dönemde Cezayir’e yönelik makine sektör toplamı ihracatında, yaklaşık 53 milyon dolarlık ihracatı ile “klima ve soğutma makineleri, aksam ve parçaları” mal grubu ilk sırada yer aldı. 84. fasıl itibariyle sektör ihracatında önemli yer tutan kalemler ise dörtlü GTİP bazında incelendiğinde; 8418 nolu GTİP’de yer alan “buzdolapları, dondurucular, soğutucular, ısı pompaları”nın ilk sırada yer aldığı ve ihracatının bir önceki yıla kıyasla yüzde 5,8 azalış gösterdiğ i görülüyor. Türkiye’nin Cezayir’e yönelik makine ihracatında ilk 20 kalem arasında, ihracatında en fazla artış (%405) gözlenen kalem ise, 5’inci sırada yer alan “tohumları temizleme, ayırma, öğütme, işleme makine ve cihazları” oldu. Öte yandan ithalatta da kayda değer rakamlar göze çarptı. Makine sektör toplamı itibariyle Türkiye’nin Cezayir’den ithalatı, 2008 yılında bir önceki yıla göre yüzde 19,4’lük düşüşle 4,7 milyon dolar olarak gerçekleşti. Cezayir’den en fazla ithal edilen mal grubu ise, 3 milyon dolar ile “gıda sanayi makineleri” dir. 2008 yılında 84’üncü fasıl itibariyle Türkiye’nin Cezayir’den en fazla ithal ettiği ürün grubu; 4,1 milyon dolar ile “santrifüjle çalışan kurutma, filtre, arıtma cihazları” olurken, onu 293 bin dolar ile “dozerler, greyder, skreyper, ekskavatör, küreyici, yükleyici vb. ürün grubu takip etti.

CEZAYİR’LE DIŞ TİCARET HACMİMİZ 4,9 MİLYAR DOLARA ULAŞTI
Türkiye’nin Cezayir’e yönelik ihracatında son yıllarda önemli artışlar yaşandığı görülüyor. 2008 yılında 1,6 milyar dolar ihracata karşılık, Cezayir’de 3,3 milyon dolara yakın ithalat yapılmış. Ayrıca, son dönemde Cezayir’e yönelik ihracatta kaydedilen gelişmeler ve Cezayir’den yapılan ithalatta oluşan artışlar sonucunda, iki ülke arasındaki dış ticaret hacminin de 4,9 milyar dolara ulaştığı görülüyor. 2008 yılı itibariyle Cezayir, Türkiye’nin genel ihracatında 21’inci ülke konumunda iken, genel ithalatında ise 16’ncı sırada yer alıyor. İki ülke arası nda dış ticaretin daha yakından incelenmesi amacıyla mal grupları bazında verilere bakıldığında; 2008 yılı itibariyle özellikle demir veya çelikten eşya, motorlu kara taşıtları, makine ve aksamları, demir ve çelik ve örülmemiş giyim eşyası nın, Türkiye’nin Cezayir’e ihracatı yapılan başlıca ürünler olduğu görülüyor. Madde bazında ele alındığında, çok çeşitli Türk ürününün Cezayir pazarında satışa sunulduğu ve bunlar içerisinde paslanmaz çelikten gaz/petrol boru hattı nda kullanılan borular, motorlu taşıtlar, köşeli çubuklar, ev tipi buzdolapları, erkek/erkek çocuk için kısa pantolon, şort vs., dizel motorlu taşıtlar, hijyenik havlular, tamponlar, bebekler için bezler vb., L şeklinde profiller (sıcak haddelenmiş), kadın/kız çocuk için pantolon şort vs., dizel/yarı dizel motorlu toplu yolcu taşıtları, demir/çelikten kuleler ve pilonların yer aldığı görülüyor. Diğer taraftan, kayıt dışı ekonomi kapsamında değerlendirilen bavul ticareti yoluyla da yıllık yaklaşık 100-150 milyon dolar tutarı nda bir ihracat gerçekleştirildiği tahmin ediliyor. Bunun yanı sıra İspanya, Fransa ve İtalya limanları üzerinden Türkiye menşeli malların “re-export” yoluyla veya Magrep Birliği üyesi ülkelerden transit olarak Cezayir’e geldiği ve bu ticaretin yıllık toplamının yaklaşık 300-350 milyon dolar civarında bir rakama ulaştığı tahmin ediliyor.

TURK MAKİNE SEKTORU İCİN CEZAYİR’İN ONEMİ NEDİR?
Ekonomik önlemler ile kendine yeni bir yol haritası çizen Cezayir ekonomisi küresel ekonomik krize rağmen büyüyor. Cezayir kendi kendini var etme savaşı içerisinde ekonomik anlamda büyürken dış ekonomik ilişkilerini de revize ediyor. Türkiye’ye olan bakışları itibariyle ticari anlamda karşılık anlaşı- labilirliğin yüksek olması ise Cezayir’e ayrı bir anlam kazandırıyor. Rakamlar ile bakıldığında ülkenin Türkiye ile ilişkilerinin her dönemde hızla arttığı görülüyor. Makine ve aksamları ihracatı hızlı olarak Türkiye’nin lehine artıyor. 2008 yılında Cezayir’e yönelik makine ve aksamları ihracatının artış göstermesi bunun yanında, ithalatın düşüş ile sonuçlanması ekonomik ilişkilerin Türkiye’nin lehine hareketlendiğini söylenebilir. Cezayir’in makine ve aksamları ithalatındaki başlıca kalemler arasında ilk sırayı “dozerler, greyder, skreyper, ekskavatör, küreyici, yükleyiciler.” alıyor. 2008 yılında Türkiye’nin Cezayir’e OAİB alanında makine ve aksamları ihracatı, bir önceki yı- la oranla arttı. Bu artışın yüzde değeri 39’a ulaşırken parasal değer 91,8 milyon dolara yükseldi. Yine OAİB iştigal alanı bazında, Türkiye’nin makine sektörü ihracatından yüzde 1,3’lük pay alan Cezayir, Türkiye’nin sektör ihracatı yaptığı 25’inci ülke konumunda olmakla birlikte potansiyel pazar olarak göze çarpıyor. Spot: “ Geçtiğimiz yılın son çeyreğine girilirken patlak veren küresel iktisadi krizin etkileri kendini tüm sektörlerde gösterirken makine ve aksamlarında artış göz doldurdu. 84’üncü fasıl itibariyle ise Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre; Cezayir ile Türkiye arasındaki makine ve aksamları dış ticaret hacmi, son 5 yılda artış gösterirken, ülkemiz ile Cezayir arasındaki makine sektörü dış ticareti, devamlı olarak fazla verdi.”