Seth Godin, “bootstrapping” i, “işlerinizi ileriye taşımak ve öğrenmek için yeni bir yöntem” olarak özetliyor. “Nasıl finansal açıdan bağımsız olunur?” sorusunun cevabına odaklanan Godin’e göre...

BOOTSTRAPPING, POTANSİYEL MÜŞTERİLERİ YATIRIMCIYA DÖNÜŞTÜRMEYİ HEDEFLEYEN BİR KAVRAM VE YURT DIŞI STARTUP DÜNYASINDA DA BUGÜNLERDE ÜZERİNDE ÖNEMLE DURULAN BAŞLIKLARDAN BİRİ OLARAK DİKKAT ÇEKİYOR: ŞİRKETİNİZİN FAALİYET GÖSTERMESİ İÇİN OLMAZSA OLMAZLARA KONSANTRE OLUN, GERİSİNİ GELİRİNİZ YÜKSELDİKÇE ÖNEM SIRASINA GÖRE HAYATA GEÇİRMEK ÜZERE PLAN VE PROJELERİNİZE DAHİL EDİN.

Seth Godin, “bootstrapping” i, “işlerinizi ileriye taşımak ve öğrenmek için yeni bir yöntem” olarak özetliyor. “Nasıl finansal açıdan bağımsız olunur?” sorusunun cevabına odaklanan Godin’e göre, bootstrapper yani bootstrapping yapan kişi öyle bir kurum kurmalı ki, kurumun müşterileri hizmetlerinden o kadar memnun olmalı ki, kurumu finanse etmek istesinler: Kendi üreten, kendi satın alan, kendi kendine yeten bir topluluk.

Bu anlamıyla, Godin’in tanımına göre bootstapping, hizmet ile gelen özgürlük olarak da anlatılabilir. Öyle bir hizmet verin ki -bu hizmetin içinde insanları birbiriyle bağlantı kurmasını sağlamak, onları yönlendirmek ve gene aynı iş ağına hizmet etmek de olmalı- müşterileriniz sizsiz yapamaz olsun! Peki, iş dünyası içinde nedir bootstrapping? Sermayeniz olmadan -ya da çok az sermaye ile- iş kurmak; yani girişim sermayesi yatırımcıları ve melek yatırımcılar olmadan ayakta kalmak ki günümüzde bu kararın, finansal olarak alınabilecek en doğru karar olduğunu da söyleyebiliriz. Bootstrap, işletme dilinden Türkçeleştirirsek “öz imkân” anlamına geliyor. Diğer deyişle, “kendi yağıyla kavrulan” da demek mümkün. Bu bakışla bootstrapping, potansiyel müşterileri yatırıcımcıya dönüştürmeyi hedefleyen bir yatırım aracı olarak gösteriliyor ve yurt dışı startup dünyasında bugünlerde üzerinde önemle durulan kavramlardan biri olarak dikkat çekiyor. Sanki ilk günden borsaya endeksli bir şirketmiş gibi, henüz kurulduğu ilk günden itibaren şirket hissedarları olan müşterilere karşı sorumluluk duymayı da ifade ediyor bootstrapping.

Bootstrapping’i başarıyla hayata geçirmiş şirketler arasında ise Braintree, TechSmith, Envato, AnswerLab, Litmus, iData, BigCommerce ve Campaign Monitor gibi startupları gösterebiliriz. ABD genelinde konferanslar düzenleyen organizasyon şirketi Create and Cultivate’nin kurucu CEO’su Jaclyn Johnson’ın FastCompany’de yayımladığı bir makaleye göre, kurucunun olumlu psikolojisini koruması ve işlerini en az harcama ile gidermesi, ilk günlerde ayakta kalmalarının asıl sırrını oluşturuyor. Johnson, makalesinde, dört temel prensibin kendi girişiminin ilk günlerinde işi sağlam temellere oturtmakta etkili olduğundan söz ediyor:

a) Ellerinizi kirletmekten utanmayın: Kendi işini yapmak demek, ne gerekirse o işte joker görevi yapmak demektir. Yani gerektiğinde sekreter, muhasebeci, patron, pazarlamacı, insan kaynakları uzmanı, bilgi işlemci olun. Tabii ki zaman gelecek ve işler büyüyecek, yeni müşterilerin işlerini yetiştirmek için yeni elemanlara ihtiyaç duyulacak. İşte ancak o zaman gelene kadar yeni bebeğinizin annesi de babası da siz olacaksınız.

b) Girişimci kafalı insanları işe alın: Takımınız, “09:00- 17:00 işimi yaparım, maaşımı alırım” bakış açısında olmamalı. Uzun saatler, esnek çalışma düzeni, inişli çıkışlı maaş ödeme dönemlerine adapte olacak takım oyuncularınız olmalı. Sizi anlayan, sorumluluğu beraber yüklenmeye hazır bir ekip kurun. Zorda olduğunuzda -ki işin ilk dönemlerinde zorda olmamak diye bir durum olamayacak- sizin yanınızda savaşacak insanlar edinin. Bu tür insanları takımınıza katmanız için özgeçmişlerin ötesinde niteliklere bakmanız gerekecek. Dürüst, çalışkan, adil, olumlu insanlar aramalısınız; beraber yaşamınızın uzun saatlerini geçirmek isteyeceğiniz, beraber çalışıp, beraber kazanabileceğiniz insanlar.

c) Tam zamanlı işinizden çok daha az para kazanmaya razı olun: İlk zamanlarda özellikle de ilk yılda girişimcinin maaş alması bir lükstür. Günlük harcamalarınıza yetecek kadar para kazanabilirsiniz ki bu da iyi bir başlangıç demektir. Birikimleriniz bugünler içindir.

d) Nasıl dirayetli olunur kendi kendinize öğretin: Arkadaşlarınızı, müşterilerinizi kaybedeceksiniz; ortaklarınızla para veya çıkar savaşına girdiğiniz olacak. Yumuşak karnınızı sertleştirmeli ve dayanıklı olmalısınız. Girişimci olacaksanız, başka şansınız yok. Kim baştaysa, sorunlar da onun başa çıkması gereken sorunlardır. Bazen, takımınız hatalı bir adım atacak ve sorumluluğu üstlenen, bedeli ödeyen siz olacaksınız.

BOOTSTRAPPING İLE BAŞARI MÜMKÜN

Inc.com’da deneyimlerini paylaşan Retention Science’ın kurucusu Jerry Jao ve ortağı ise bootstapping’i akıl almaz seviyelere taşımış. Jerry Jao para biriktirmek ve şirketini ilk yıllarda kâra taşımak için birkaç yaratıcı taktiğe başvurmuş: Örneğin, çalıştığı avukatlardan avukatlık ücretlerinde indirim almış, beraber çalıştıkları iki yıl içinde ücretsiz görüş almak için anlaşma yapmış. Muhasebesini, bir uygulamadan yardım alarak kendisi tutmuş. Böylece son derece basit bir uygulama üzerinden tüm sayılara hâkim olmuş, her ay nereden kesebilir, nasıl tasarruf edebilir kararını daha kolay verebilmiş. Girişimlerin, ilk yıllarında, Microsoft ve Amazon Web Services gibi büyük oyuncuların yeni girişimlere özel ücretsiz deneme hizmetlerinden yararlanabileceğini vurgulayan Jao, “Hemen ofisiniz olsun diye acele etmeyin, masrafları en azda tutmak için önce evden çalışın, daha sonra paylaşılan ofis alanlarını tercih edin. İşe alım ve insan kaynakları gibi hizmetleri kendi bünyenizde küçük bütçelerle halledin, ilk evrede profesyonellere para yatırmayın.

Şirketinizin faaliyet göstermesi için olmazsa olmazlara konsantre olun. Gerisini geliriniz arttıkça önem sırasına göre hayata geçirmek üzere plan ve projelerinize dâhil edin. En azla en çok iş başarma şekli sizi de bir bootstrapping uzmanı haline getirecek. Yolunuz açık olsun” diyor.