GÜNEYDOĞU ASYA’DA YER ALAN MALEZYA, BÖLGESİNDE YÜKSELEN EKONOMİSİYLE DİKKAT ÇEKMEYE DEVAM EDİYOR. DÜNYANIN
EN ÖNEMLİ KALAY VE KAUÇUK HAM MADDESİ ÜRETİCİSİ OLAN ÜLKE, ÖNEMLİ ÖLÇÜDE PETROL VE DOĞAL GAZ REZERVLERİNE
DE SAHİP BULUNUYOR. BUNUNLA BİRLİKTE, İMALAT SANAYİSİNDEKİ GÜÇLÜ TIRMANIŞLA, GÜNÜMÜZDE İLETKEN VE YARI İLETKEN ÜRETİMİNDE DE KÜRESEL ÖLÇEKTE
SÖZ SAHİBİ OLMAYI BAŞARAN ÜLKE, BU KONUMUYLA SADECE BÖLGESİNDE DEĞİL KÜRESEL EKONOMİDE REKABETÇİLİĞİNİ YÜKSELTEN ÜLKELERDEN BİRİ OLARAK GÖSTERİLİYOR. TÜRKİYE İLE MALEZYA ARASINDAKİ TİCARET İSE MALEZYA LEHİNE GELİŞİM GÖSTERİYOR. TÜRK FİRMALARI COĞRAFİ UZAKLIK
VE ÇİN ETKİSİYLE MALEZYA PAZARINA MESAFELİ DURURKEN, MALEZYALI FİRMALAR 2015’TE İMZALANAN STA’NIN SAĞLADIĞI KOLAYLIKLARDAN DAHA FAZLA YARARLANIYOR VE İKİLİ TİCARETTE ÖNEMLİ BİR DIŞ TİCARET FAZLASINA İMZA ATIYORLAR.
Malezya ekonomisi Endonezya ve Tayland’dan
sonra Güneydoğu Asya’nın üçüncü büyük ekonomisi ve dünyanın en büyük 35’inci ekonomisidir. Malezya, Singapur, Tayland ve Vietnam’ı içeren Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği’nin (ASEAN) bir parçasıyken, 2002 yılından bu yana her yıl ortalama yüzde 5,1 büyüyen ekonomisiyle hızlı ve istikrarlı bir şekilde gelişimini sürdürüyor. Bilgi tabanlı endüstrilerin yoğunluğu ve üretimde en son teknolojinin benimsenmesi, ülkede ekonomik gelişmenin itici gücünü oluşturuyor ve ülke Dünya Bankası “İş Yapma Kolaylığı” endeksinde 12’nci sırada bulunuyor. Meşruti monarşi altında parlamenter demokratik sistemle yönetilen ülke Federal bir devlet yapısında olduğu
için her eyaletin kendine ait yasama meclisi ve hükü
meti bulunuyor. Malezya’da yerleşik üç büyük etnik
grup Malezyalılar, Çinliler ve Hintlilerken, ülkenin resmi
dili Malaycadır ancak ülkede İngilizce, Çince ve Hintçe de yaygın olarak konuşulmaktadır. IMF verilerine göre, Malezya’nın 2022 yılı GSYİH büyüklüğünün 439,4 milyar dolara ulaşması beklenir
ken, yine bu yıla ait büyüme beklentisi ise yüzde 4,5 olarak dile getiriliyor. Yine, Birleşmiş Milletler İstatistik Bölümü verilerine göre 2021’de 299 milyar dolarlık ihracat yapan ülke 238,1 milyar dolarlık da ithalat gerçekleştirmişti. Ülkenin en yakın ticari partnerleri ise Çin, ABD ve Singapur olarak dikkat çekiyor. Ülkenin Türkiye ile ticari ilişkilerinde ise coğrafi uzaklık ve Çin’in dolaylı etkisi güçlü şekilde kendini hissettiriyor. İki ülke arasındaki
ticaret hacmi 2021’de 4,1 milyar dolar olarak gerçekleşirken, Türkiye’nin net ithalatçı konumunda bulunması dikkat çekiyor.
TARİHİNDE SÖMÜRGE İZLERİNİ TAŞIYOR
Malezya toprakları MÖ 40.000’li yıllardan beri insan yerleşimlerine ev sahipliği yapan, doğal kaynakları zengin bir bölge olmasına rağmen, bölge halklarının tarihinde komşu medeniyetlerin hâkimiyeti oldu
ğu görülüyor. Çin ve Hint kültürlerinin yoğun etkisinde kalan Malezya, 13’üncü yüzyıla kadar Srivicala Hindû ve Budist Krallığı’nın bir parçası olarak Sumatra’dan yönetildi. Daha sonra Cavalılar
ve Malakka’nın Malezyalı hükümdarlarının egemenliği altına giren ülke, 15’inci yüzyılda İslamiyet ile tanıştı.
16’ncı yüzyıldan 18’incü yüzyıl sonuna kadar Portekiz ve Hollanda sömürgesi olan ülke, 1786’dan itibaren İngiliz egemenliğine girdi.
İkinci Dünya Savaşı sırasında Malezya, Japonya tarafından işgal edildi, ardından 1948’de Malezya Federasyonu hükûmetine karşı gerillalar bir ayaklanma başlattı. 1956’da yapılan İngiltereMalezya konferansından sonra 1957’de Malezya’nın İngiliz Milletler Topluluğu içinde kalması şartı ile bağımsızlığı kabul edildi. 1961’de Malezya başbakanı Abdurrahman, Güneydoğu Asya’daki İngiliz kolonilerinin bir federasyon halinde birleşmesi fikrini ortaya attı ve bu federasyona Malezya, Singapur, Saravak, Sabah sultanlıkları katıldı. Yeni federasyon Malezya (Büyük Malezya) olarak adlandırılırken, 1965 yılında Singapur federasyondan ayrıldı.
“MALEZYA ÖZEL SEKTÖRÜNÜ, NÜFUSUN YÜZDE 23’ÜNÜ OLUŞTURAN ÇİN ASILLI MALEZYALILAR, DOLAYISIYLA ÇİNLİLER YÖNLENDİRİYOR. FİYAT VE LOJİSTİK YAKINLIK ÇİNLİLER İÇİN ÖNEMLİ REKABET AVANTAJI OLSA DA TÜRK İŞ İNSANLARININ KALİTE, SATIŞ SONRASI TEDARİK VE SERVİS HİZMETLERİNE ÖZELLİKLE VURGU YAPARAK AVANTAJ ELDE EDEBİLECEKLERİ DEĞERLENDİRİLİYOR.”
üstlenmeye devam ediyor. Ancak diğer yandan, yapılan son araştırmalar, ülkenin kaliteli kalay rezervlerinin tükenme noktasına yaklaştığını da ortaya koyuyor. Ülkenin diğer önemli madenleri ise demir, boksit, petrol, manganez, altın, tungsten ve titanyum olarak sıralanıyor. Bu kapsamda, Malezya’daki sanayi üretiminin de Güneydoğu Asya ülkeleri arasında ileri bir seviyede olduğu söylenebilir. Petrol arıtma tesislerinin yanı sıra otomobil, dayanıklı tüketim malları, tekstil ürünleri, çeşitli gıda maddeleri, çimento ve diğer inşaat malzemeleri, mobilya ve ağaç ürünleri, kâğıt ve kırtasiye malzemeleri, kimyasal maddeler, gübre, kauçuk, plastik eşya, toprak ve madeni eşya, mekanik araçlar, elektrik gereçleri, ilaç, palmiye yağı üzerine çok sayıda üretim tesisine sahip olan ülkede imalat sanayisinin GSYİH içindeki payı da yüzde 38 seviyesinde gerçekleşiyor. Salgın süresince yüzde 6’ya yakın bir daralma yaşayan Malezya ekonomisi, 2021’de yüzde 3,5’lik bir büyüme sergiledi. Ülkenin 2022’deki büyüme beklentisi ise yüzde 5,6 olarak açıklanıyor. Malezya’nın ihracatında elektrikli ve elektronik eşyalar önemli bir yer tutarken, ham petrol ve doğal gaz, makineler, mekanik cihazlar/aletler ile geleneksel ihraç ürünleri olan palm yağı, plastik mamuller, kauçuk ve demir çelik ilk sıralarda bulunmayı
sürdürüyor. Benzer şekilde, ülkenin dünyadan ithalatında en önemli ürün grupları ise elektrikli makine ve cihazlar, mineral yakıtlar ve yağlar, makineler, mekanik cihazlar ve aletler, demir ve çelik, motorlu kara taşıtları, optik, fotoğraf, ölçü, tıbbi alet ve cihazlar ile mücevherci eşyası olarak sıralanıyor.
DIŞ TİCARET AÇIĞIMIZ YÜKSELİYOR
Türkiye ile Malezya arasındaki ikili ticaret verilerine başlarken öncelikle vurgulanması gereken husus; iki ülke istatistikleri arasında önemli bir fark olduğudur. Genellikle Malezya istatistik kurumundan elde edilen veriler, Türkiye’ye kıyasla daha düşüktür. İki ülke ticaretinde 2021’de 4,1 milyar dolarlık bir hacme ulaşılmasına rağmen Türkiye, net ithalatçı konumunu sürdürüyordu. Dış ticaret açığındaki artışın sebebinin; Malezyalı firmaların, Türkiye’nin Avrupa’ya yakınlığı ve yürürlüğe 2015’te giren STA nedeniyle Türkiye’ye daha fazla ilgi gösterirken, Türk firmalarının özellikle coğrafi uzaklık nedeniyle bu pazara yeterince ilgi göstermemesi olduğu bildiriliyor. Bu çerçevede 2021’de Türkiye’den Malezya’ya yüzde 44,5 artışla 687 milyon dolarlık ihracat yapılsa da aynı dönemde Türkiye’nin Malezya’dan ithalatı yüzde 89 artışla 3,4 milyar dola ra yükseldi. Bu dönemde Türkiye’den Malezya’ya ihracatta demir çelik, mineral yakıtlar ve yağlar, makineler, değerli taşlar ve metaller ile halılar öne çıkarken, Türkiye’nin Malezya’dan en fazla ithalat yaptığı sektörler ise hayvansal ve bitkisel yağlar, elektrikli cihazlar, kauçuk ve mamulleri, filamentler ve suni tekstil malzemeleri ile alüminyum ve mamulleri oldu.
STA’DAN DAHA VERİMLİ YARARLANABİLİRİZ
Malezya’nın makine özelinde ticaret rakamlarını incelediğimizde, BM İstatistik Bölümü verilerine göre, ülkenin makine ihracatının 2021’de yüzde 24 artarak 25,6 milyar dolar olarak gerçekleştiğini görüyoruz. Malezya’nın en çok makine ihraç ettiği ülkeler sıralamasında ilk sırada 6,3 milyar dolarla ABD yer alırken, ikinci sıradaki Singapur 2021’de Malezya’dan 4,8 milyar dolarlık makine alımı yaptı. Üçüncü sıradaki Çin’e de 1,8 milyar dolarlık makine ihraç edildi. 2021’de Türkiye ise Malezya’dan gerçekleştirdiği makine ithalatında yüzde 36,2’lik artışla 69 milyon dolar değerinde makine alımı yaptı. Bu dönemde Malezya’nın Türkiye’ye gerçekleştirdiği 3,4 mil yar dolarlık toplam ihracat içindeki makinenin payı da yüzde 2 olarak kayda geçti. Aynı dönemde Malezya’nın toplam ihracatının 299 milyar dolar olduğunu ve makine ihracatının toplam ihracattan yüzde 8,6 pay aldığını da söyleyelim. Diğer yandan, makine ithalatının, 238,1 milyar dolarlık toplam ithalattan yüzde 9,9 pay aldığı Malezya’da, 2021’de yüzde 19,9’luk artışla 23,6 milyar dolar tutarın da makine ithal edildi. BM İstatistik Bölümü verilerine göre Malezya’nın en fazla makine ithal ettiği ilk 10 ülke listesinin ilk sırasında 9,8
KUALA LUMPUR
milyar dolarla Çin yer alırken, listenin ikinci sırasında bulunan Japonya’dan 2,2 milyar dolar değerinde makine ithal edildi, üçüncü sıradaki ABD’den de 1,8 milyar dolarlık makine alımı yapıldı. Bu dönemde Malezya’nın Türkiye’den gerçekleştirdiği makine ithalatı ise yüzde 12,6’lık düşüşle 32 mil yon dolar oldu ve Türkiye, Malezya’nın makine ithalatında 30’uncu sırada yer aldı. Bu veriyle, Malezya’nın toplam 23,6 milyar dolarlık makine ithalatından 2021’de Türkiye’nin aldığı payın yüzde 0,14 seviyesinde gerçekleştiğini; Malezya’nın Türkiye’den yaptığı 687 milyon dola lık toplam ithalat içindeki makinenin payının ise yüzde 4,7 olarak kayda geçtiğini hatırlatalım.
MALEZYA İLE TİCARETTE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
- Malezya’da nüfusun yüzde 21’i Çinliler, yüzde 7’si Hintlilerden oluşur. Malezya iş kültürü de etnik Malaylardan gözle görülür bir farklılık gösteren Çin ve Hint kültürünün etkisi altında kalmıştır. Ancak, farklı etniklerin etkisine bakılmaksızın Malezya’da iş insanları ile kişisel ilişkiler kurmak önem taşır. Bu nedenle, potansiyel iş birliği durumlarında karar verme sürecinden önce defalarca Malezya’ya seyahat edilmesi gerekebilir. Diğer kültürlerde olduğu gibi, üretken ve kalıcı bir iş ilişkisi kurulabilmesi için uzun vadeli taahhütlerin verilmesinde fayda vardır.
- Malezya’da Müslümanlar nüfusun yüzde 61’ini, Budistler yüzde 20’sini, Hristiyanlar yüzde 9’unu oluşturur. Dini çeşitliliğin yüksek olduğu Malezya’da iş görüşmesi yapılacak kişilerin dini kuralları önceden araştırılmalı ve bunlara saygı göstermelisiniz.
- Malaylar Müslümandır. Malaylara dokunmadan selam verin, Malay kadınlarının ellerini kendileri uzatmadığı müddetçe sıkmayın. Çin asıllı Malezyalılar içinse el sıkma konusunda bir sıkıntı yoktur.
- Malezya’da Kraliyet ailesi üyeleri iş yaşamında oldukça fazladır; katıldığınız bir toplantıda da bulunabilirler. Kraliyet ailesi üyelerinin yanında asla sigara içmeyin. Ayrıca Malezya’da sarı renk kraliyet ailesine aittir.
- Malezyalılar toplantı salonuna en önde en tepe yönetici olmak üzere girerler. Sizin de buna uygun girmeniz gerekir.
- Sunumlarınızın açık ve kolay anlaşılır olmasına özellikle dikkat edin. Görüşmeler süresince sakin kalın ve nezaketinizi bozmayın, ses tonunuzu hiçbir zaman yükseltmeyin. Malezya’da şirketlerde çok katı hiyerarşik yapı dolduğundan en tepe yöneticiye büyük saygı gösterin. Sorulan sorulara anında cevap vermeyin, cevap vermek için birkaç saniye bekleyin. Bu sizin soruyu çok ciddiye aldığınızın bir işareti olarak kabul edilir.
- Malezyalılar nezaket kurallarından hoşlanırlar. İlgisizlik ve umursamazlıktan hiç hoşlanmazlar. Çok kibardırlar. Yumuşak bir satış yöntemi izleyin.
- İş görüşmesi yaparken kartvizit alışverişi çok önemlidir. Kartvizitleriniz mümkünse kabartılmış biçimde ve İngilizce dilinde hazırlanmalıdır. Malezyalı iş insanlarının büyük bir kısmı Çinli oldukları için kartın diğer yüzünün Çince hazırlanmasında fayda vardır. Kartvizitlerde eğitim, profesyonel nitelikler ve iş unvanı gibi özelliklerin de yer alması önemlidir.
- Malezyalılar sizden taviz koparmak için çok baskı yapacaklardır.
- Malezya’da asla, “ruhların evi” olarak kabul edilen başa dokunmayın. Özellikle de çocukların başına dokunmamalısınız.
- Yemek yerken muhakkak sağ elinizi kullanın, sol elinizle bir eşyayı bile vermeyin.
Kaynak: 1Ticaret Bakanlığı Kolay İhracat Platformu Malezya Ülke Sayfası 2Özkan Aydın, “Uluslararası İş Kültürü, s.218225
