TİCARET BAKANLIĞI TARAFINDAN YAYIMLANAN “YEŞİL MUTABAKAT EYLEM PLANI” DOKUZ ANA BAŞLIK ALTINDA TOPLAM 32 HEDEF VE 81 EYLEMİ İÇERİYOR.
Türkiye’nin, uluslararası ticaret düzeninde son yıllarda ivme kazanan iklim değişikliğiyle mücadele politikalarına adaptasyonunu sağlamayı hedefleyen ve ihracatta rekabetçiliği güçlendirecek bir yol haritası niteliğindeki “Yeşil Mutabakat Eylem Planı” yayımlandı. Ticaret Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada; “Gümrük Birliği kapsamında ileri bir bütünleşme tesis ettiğimiz AB Tek Pazarı üzerinde dönüştürücü etkilere sahip olacak Avrupa Yeşil Mutabakatı’nın, hem aday ülke statüsü hem de Gümrük Birliği ortağı olarak Türkiye’nin AB’ye ticari entegrasyonu üzerinde önemli etkileri olması kaçınılmazdır. Olası olumsuz etkileri bertaraf edebilmek ve ülkemizin sağlayacağı uyum ile hedeflenen politika değişikliklerini ülkemiz için fırsata çevirmek amacıyla Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamında öne çıkan ve ülkemizi etkileyebilecek başlıca hususların titizlikle takip edilmesi gerekmektedir.” denildi. Yeşil Mutabakatın, Türkiye için başta AB olmak üzere, üçüncü ülkelere ihracatta rekabetçiliğin korunması ve güçlendirilmesi için elzem görüldüğünün altının çizildiği açıklamada, eylem planının dokuz ana başlık altında toplandığı belirtildi. Söz konusu başlıklar şöyle sıralanıyor: Sınırda karbon düzenlemeleri, yeşil ve döngüsel bir ekonomi, yeşil finansman, temiz, ekonomik ve güvenli enerji arzı, sürdürülebilir tarım, sürdürülebilir akıllı ulaşım, iklim değişikliği ile mücadele, diplomasi ve Avrupa Yeşil Mutabakatı bilgilendirme ve bilinçlendirme faaliyetleri.
ULUSLARARASI TİCARETTE YEŞİL DÖNÜŞÜM HEDEFLERİ
Son yıllarda dünyada hız kazanan yeşil dönüşüm politikaları, iklim değişikliğiyle bağlantılı politikaları uluslararası ekonomi ve ticaret gündeminin merkezine yerleştirdi. AB’nin 11 Aralık 2019’da açıkladığı Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamında 2050 yılında karbonnötr ilk kıta olma hedefini ortaya koyması, bu politikalara ivme kazandırdı. Covid-19 salgınının da pekiştirdiği sürdürülebilirlik algısıyla AB’nin yeşil dönüşüm hedeflerini açıklamasının ardından, uluslararası ticaretin önde gelen aktörleri de benzer hedefler açıklamaya başladı.
AMAÇ, SERA GAZI SALIMINI AZALTMAK
“Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması”nın enerji yoğun ve kaynak yoğun sektörlere etkilerinin senaryolar bazında modellenerek sektör bazında çalışılması ve yapılması gereken eylemlerin belirlenmesi hedefleniyor. Önümüzdeki dönemde, karbon düzenlemesine tabi olabilecek öncelikli imalat sanayi sektörlerinde sera gazı salımının azaltılmasını desteklemek amacıyla, Türkiye’nin yol haritası ya da faaliyetleri de belirlenecek. Diğer yandan, Türkiye’nin uygun bir karbon fiyatlandırma mekanizmasına yönelik çalışmalar kapsamında, AB’nin sınırda karbon düzenlemesi dikkate alınarak, karbon fiyatlandırma konusundaki pozisyonunu belirlemeye yönelik çalışmalar yürütülecek. Türkiye’de bir karbon fiyatlandırma mekanizmasına yönelik değerlendirme çalışmalarına paralel olarak, sektörler üzerinde oluşacak ek maliyetlere ve ekonomik etkilerine yönelik çalışmalar da yapılarak, artan maliyetlere yönelik destek mekanizmaları değerlendirilecek. Böylece, sanayiden kaynaklı sera gazı emisyonlarının izlenmesine yönelik sistem, ihtiyaçlara göre geliştirilecek. Yine, AB tarafından belirlenecek metodoloji/standartlar çerçevesinde belgelendirme faaliyeti gerçekleştirilmesine yönelik çalışmalar yürütülürken, raporlamaya ilişkin teknik destek de sağlanacak. Bununla birlikte, Anadolu Ajansı’nın yayımladığı bir habere göre, eylem planı, Türkiye’de sanayinin yeşil dönüşümünün ve döngüsel ekonominin geliştirilmesini de sağlayacak. Döngüsel ekonomi çerçevesinde öncelikli sektörler belirlenerek, sektörlere yönelik detaylı etki ve ihtiyaç analizi çalışmaları yapılacakken, bu kapsamda Ulusal Döngüsel Ekonomi Eylem Planı hazırlanacak. Planla birlikte, geri kazanılmış ikincil ürün ve malzeme kullanımı için teknik kriterler de belirlenecek. Bununla birlikte, yeşil OSB’lerin ve yeşil endüstri bölgelerinin hayata geçirilmesine yönelik çalışmaların tamamlanması da amaçlanıyor. Bu amaçla bu bölgelere yönelik sertifikasyon sistemi uygulamaya alınacak, buna ilişkin mevzuat hazırlanacak.
ÇEVRE ETİKETİ SİSTEMİ YAYGINLAŞTIRILACAK
Çevre etiketi ve atık yönetimi konularında başta KOBİ’ler olmak üzere firmaların bilgilendirilmesi sağlanacak, ilgili sektörlerin bilinç ve farkındalık düzeyi artırılacak. Bu amaçla, üretilen ürün ve hizmetlerin çevresel etkilerinin değerlendirilebilmesi için ülke koşullarını ham madde, prosesler ve emisyonlar bazında yansıtan Ulusal Yaşam Döngüsü Veri Tabanı geliştirilecek. Ülkede yeşil üretimi destekleyecek teknolojiler belirlenip geliştirilecekken, üniversiteler, kamu araştırma merkez ve enstitüleri, potansiyel üretici ve teknoloji geliştirici şirket temsilcileri, akademisyenler ve kamu kurum temsilcilerinin bulunacağı bir çalışma grubu kurulacak. Çalışmalar kapsamında yeşil teknolojiler konusunda destek ve teşvik önerileri hazırlanacak; yeşil teknoloji konusundaki Ar-Ge projeleri ile yeşil dönüşüm altyapısının oluşmasına katkı sağlanacak.
YEŞİL MUTABAKAT ÇALIŞMA GRUBU OLUŞTURULDU
Diğer yandan, Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan “Yeşil Mutabakat Eylem Planına” ilişkin bir Cumhurbaşkanlığı genelgesi de yayımlandı ve eylem planının uygulanmasını takip etmek, gerekli koordinasyonu sağlamak üzere “Yeşil Mutabakat Çalışma Grubu” oluşturuldu. 16 Temmuz tarihli Resmî Gazete’de yer alan genelgede, şu bilgilere yer verdi; “Avrupa Yeşil Mutabakatı ile AB politikalarında öngörülen değişikliler, uluslararası ticaret ve ekonomide meydana gelen dönüşüm ile 2023 ve kalkınma hedefleri doğrultusunda; ekonominin lokomotifi olan ihracatta rekabetçiliğimizin korunması ve geliştirilmesi, AB ile Gümrük Birliği kapsamında tesis edilen ileri ekonomik bütünleşme ile ülkemizin küresel ekonomiye ve tedarik zincirlerine sağladığı entegrasyonun güçlendirilmesi bakımından büyük önem arz ediyor.” Yeşil Mutabakat Eylem Planı kapsamındaki tüm kamu kurum ve kuruluşlarının üzerine düşen görev ve sorumlulukları hassasiyetle yerine getirilmesinin önemine işaret eden genelgede, “Eylem Planının uygulanmasını takip etmek, küresel politika gelişmeleri doğrultusunda çalışmaları yönlendirmek ve gerekli koordinasyonu sağlamak üzere Ticaret Bakanlığının ilgili Bakan Yardımcısının başkanlığında, Yeşil Mutabakat Çalışma Grubu tesis edilmiştir.” deniliyor.