İNSANLIK İÇİN KIRMIZI ALARM

Sesli Oku

HÜKÜMETLERARASI İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ PANELİ'NİN (IPCC) 1’İNCİ ÇALIŞMA GRUBU TARAFINDAN HAZIRLANAN 6'NCI DEĞERLENDİRME RAPORU, 9 AĞUSTOS’TA YAYIMLANDI. RAPOR; “İNSAN ETKİSİNİN” ATMOSFERİN, DENİZLERİN VE KARA PARÇALARININ ISINMASINA YOL AÇTIĞINI KESİN BİR BİÇİMDE ORTAYA KOYUYOR.

Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli çatısında rapor hazırlama süreçlerinde çeşitli görevlerde bulunan Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Türkeş, beş yıllık bir değerlendirme sürecinin nihai ürünü olan raporun, iklim değişikliğinin fizik bilimi açısından temeli konusundaki çok önemli bir küresel değerlendirme çalışması olduğunu söylüyor. 60'tan fazla ülkeden 234 bilim insanı tarafından yazılan ve bugüne dek 23 binden fazla hakem görüşü ve 50 binden fazla uzman ve hükümet temsilcisi yorumu alan rapor, iklim değişikliği ve ilişkili konularda en güncel ve gözden geçirilmiş bilgileri sağlıyor. Önümüzdeki sonbaharda gerçekleşmesi planlanan Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP26) öncesi duyurulan ve 195 ülkenin mutabık olduğu rapor; 14 bini aşkın makale atfıyla, ülkelerin Paris Anlaşması kapsamında verdiği vaatleri ne ölçüde gerçekleştirdiklerinin değerlendirileceği bu toplantı açısından da yol gösterici bir bilimsel belge ve küresel bir uzlaşı mahiyeti taşıyor.

RAPORDA ÖNE ÇIKANLAR

İklim bilimciler, sera gazı salımlarında hızlı ve büyük ölçekli azalmaların olmadığı durumda, dünyanın gelecek 20 yıl içinde 1,5 santigrat derece ısınacağını ortaya koyuyor. Raporda; bu koşullar devam ettiği müddetçe 2 santigrat derecelik ısınma sınırlarının da 21’inci yüzyılda aşılacağı konusunda uzlaşılıyor. Son 10 yılın, geçtiğimiz 125 bin yıllık periyodun herhangi bir döneminden daha sıcak olduğunun belirtildiği rapor, bu süreçte deniz seviyelerinin 10 metre yükseldiğini gösteriyor. İki milyon yılın zirvelerinde olan atmosferdeki karbondioksit miktarını, 800 bin yılın tepe noktalarını gören metan ve azot oksit seviyeleri takip ediyor. Yine rapora göre, emisyonlarda hedeflenen gerilemeye ulaşılması durumunda, sıcaklık artışlarının birkaç 10 yıl içinde dengelenebileceği de vurgulanıyor. Çalışma, yine de deniz seviyeleri gibi bazı etkilerin yüz yıllar boyunca kalabileceğini ortaya koyuyor. Diğer yandan, iklim krizi etkilerinin önümüzdeki on yıllarda her bölgede artacağını öngören rapora göre, gelecekte daha uzun sıcak mevsimler ve daha kısa soğuk mevsimler bekleniyor. Bu durumda, tarım ve sağlık için kritik eşiklere ulaşılması kaçınılmaz olarak değerlendiriliyor. Yine, su döngüsünün ve yağış modellerinin değişimiyle deniz seviyelerinin yükselmesi, aşırı yağışlar gibi olağanüstü olaylar olağanlaşma riski taşıyor.

GELECEK, DAHA İYİ OLMAYABİLİR

Raporu, “İnsanlık için kırmızı alarm” olarak tanımlayan BM Genel Sekreteri António Guterres, raporun “fosil yakıtların sonu” olması gerektiğini, aksi hâlde fosil yakıtların gezegeni yok edeceğini düşünüyor. IPCC 1’inci Çalışma Grubu Eş Başkanı Valérie Masson-Delmotte, “Bu rapor bir gerçeklik kontrolüdür. Artık nereye gittiğimizi, ne yapılabileceğini ve nasıl hazırlanabileceğimizi anlamak için gerekli olan geçmiş, şimdiki ve gelecekteki iklimin çok daha net bir resmine sahibiz.” değerlendirmesinde bulunurken, IPCC Başkanı Hoesung Lee ise, “Bu rapor, istisnai koşullar altındaki olağanüstü çabaları yansıtıyor. Rapordaki yenilikler ve iklim biliminde yansıttığı ilerlemeler, iklim görüşmeleri ve karar alma süreçlerine paha biçilmez bir girdi sağlıyor.” diyor. Raporun, “Fosil yakıt endüstrisini ve hükümetleri iklim acil durumundan doğrudan sorumlu tutmak için yeni ve güçlü araçlar sağladığını” ve bilimin iklim krizi konusunda dünya liderlerini ilk kez uyarmadığını belirten Greenpeace, raporun gözle görülür önlemler alınmadan rafa kaldırılmasına izin vermeyeceklerini ifade ederken, Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Levent Kurnaz da iklim değişikliğinin etkisiyle gelecekte daha kötü iklim senaryolarıyla karşılaşma olasılığının yüksek olduğuna dikkat çekiyor. IPCC 6’ncı Değerlendirme Raporu iklim değişikliğine ilişkin ilk kez ayrıntılı bir bölgesel değerlendirme sağlarken, raporun içerdiği tüm verileri, sayfada göreceğiniz karekodu mobil telefonunuz ya da tabletinize okutarak ulaşabileceğiniz İnteraktif Atlas üzerinde de görüntüleyebilirsiniz. Raporun, politika yapıcılar için özet sürümüne, yine sayfada göreceğiniz karekodu mobil telefonunuz ya da tabletinize okutarak ulaşabilirsiniz.

İNSANLIK İÇİN KIRMIZI ALARM

İlişkili yazılar