YÜZ ÖLÇÜMÜ

7.741.220 km2

NÜFUS

25,8 milyon (2021 yılı tahmini)

ÖNEMLİ ŞEHİRLER

Kanberra (Başkent), Melburn, Sidney, Queensland, Brisbane, Perth, Adelaide, Cairns, Newcastle, Darwin, Albany, Hobart

ETNİK GRUPLAR

Çok kültürlü bir göçmen ülkesi olan Avustralya’da nüfusun yaklaşık yüzde 91’ini, çoğunluğu İngiliz ve İrlandalı olmak üzere Avrupa kökenliler (bu grupta İtalyan, Yunan, eski Yugoslav ve Türk nüfus da dikkat çekiyor), yüzde 7’sini ise Asya kökenliler oluşturuyor. Aborjin ve diğer grupların genel nüfus içindeki oranının yüzde 2 civarında olduğu tahmin ediliyor.

DİL

Avustralya’da resmi dil İngilizce olsa da 2016 yılında yapılan bir araştırma Avustralya topraklarında 300’ün üzerinde dilin konuşulduğunu ortaya koyuyordu.

DİN

%52,2 Hristiyan %30,1 İnançsız %2,6 Müslüman %2,4 Budist %1,9 Hindu %10,8 Diğer dini inanışlar

PARA BİRİMİ

Avustralya Doları (AUD) 1 Dolar: 1,34 AUD (20 Ekim 2021 itibarıyla)

60 BİN YIL ÖNCE GÜNEYDOĞU ASYA’DAN YOLA ÇIKAN İNSAN TOPLULUKLARININ ANAVATANI OLAN AVUSTRALYA, GÜNÜMÜZDE GERÇEK BİR GÖÇMEN ÜLKESİNE DÖNÜŞMÜŞ DURUMDA. AVRUPALILARIN 17’NCİ YÜZYILDA KEŞFETTİĞİ VE HIZLA SÖMÜRGELEŞTİRDİĞİ AVUSTRALYA TOPRAKLARINDA BUGÜN 300’DEN FAZLA DİL KONUŞULUYOR. ZENGİN YER ALTI KAYNAKLARI VE TARIMSAL ÜRETİMİYLE BÖLGE EKONOMİSİ KADAR KÜRESEL EKONOMİDE DE SÖZ SAHİBİ OLAN AVUSTRALYA, BİR ZAMANLAR CEZA KOLONİSİ OLDUĞU BİRLEŞİK KRALLIK İLE MONARŞİ BAĞINI DA HALEN SÜRDÜRÜYOR. ÜLKENİN TÜRKİYE İLE EN ÖNEMLİ BAĞINI İSE BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDAKİ EN KANLI ÇARPIŞMALARA SAHNE OLAN ÇANAKKALE SAVAŞLARININ HATIRASI OLUŞTURUYOR.

Avustralya ya da resmi adıyla “Avustralya Milletler Topluluğu”, güney yarım kürede bulunan bir kıta ülkesidir. Yüzölçümü açısından dünyanın altıncı geniş ülkesi olan Avustralya, dünyada en fazla göç kabul eden ülkeler arasında gösteriliyor. Halen nüfusunun yaklaşık yüzde 44’ü göçmen asıllı ailelerden oluşurken, 1945 yılı sonrası 7 milyondan fazla göç alan ülkede 270 farklı etnik yapı ve grubun yaşadığı biliniyor. Benzer şekilde, ülkenin resmi dili İngilizce olsa da 2016 yılında yapılan bir araştırma, Avustralya topraklarında 300’ün üzerinde dilin konuşulduğunu ortaya koyuyordu. Anayasal monarşi altındaki federal parlamenter demokrasiyle yönetilen Avustralya’da Devlet Başkanı, Birleşik Krallık Kraliçesidir. Kraliçe’yi ise Avustralya Başbakanı’nın önerisi ile Kraliçe tarafından atanan Genel Vali temsil eder. Genel Vali’nin Anayasal ve resmi görevleri bulunmakla birlikte, ağırlıklı olarak görevi, resmî törenlerle ilgilidir. Avustralya, altı eyalet (Yeni Güney Galler, Viktorya, Batı Avustralya, Güney Avustralya, Queensland, Tazmanya) ve iki bölgeden (Avustralya Merkez Bölgesi ve Kuzey Bölgesi) oluşurken, ülke olarak (Okyanusya) kıtaya isim veren ve kıtanın en geniş ülkesi olmaya devam ediyor: Hint Okyanusu ile Büyük Okyanus arasında yer alan ülke, Okyanusya (Avustralya) kıtası topraklarının yaklaşık olarak yüzde 96’sını oluşturuyor. Avustralya 25,8 milyon nüfusu ile stratejik, ekonomik ve siyasi menfaatlerin yönlendirdiği değerler temelinde ikili, bölgesel ve çok taraflı ilişkiler kurmaya yönelik politikasıyla istikrara önem veren gelişmiş bir ülkedir. IMF verilerine göre dünyanın en büyük 13’üncü ekonomisi olan Avustralya, OECD yaşam standartları endeksinde Norveç’i takiben ikinci, Dünya Bankası verilerine göre kişi başına GSYİH açısından dokuzuncu, Dünya Ekonomik Forumu Küresel Rekabet Endeksi’ne göre 16’ncı ve İnsani Sermaye Endeksine göre 18’inci sırada yer alıyor. Avustralya halen Birleşmiş Milletler, G20, İngiliz Milletler Topluluğu, ANZUS, OECD, Dünya Ticaret Örgütü, Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği ve Pasifik Adaları Forumu’na üye bulunuyor.

GERÇEK BİR GÖÇMEN ÜLKESİ

Avustralya’daki ilk insan yerleşimlerinin 60 bin yıl öncesinde ortaya çıktığı, bu insan topluluklarının kara bağlantıları ya da kısa mesafeli suları geçerek Güneydoğu Asya’dan adaya yerleştikleri düşünülüyor. Avrupalılar 18’inci yüzyılın sonlarında Avustralya’ya gelmeye başladıklarında bile bu insanların çoğu doğa insanıydı. Karmaşık bir dilsel kültür ve ruhsal değerle doğaya saygı gösteren ve Aborijin mitolojisi olan düş zamanı inancıyla yaşıyorlardı. Adada yaşayan diğer bir yerli halk olan Torres Strait Yerlileri ise etnik olarak Melanezya kökenlidir. Bu insanlar Torres Strait Adaları ve Queensland’ın kuzey uçlarındaki çeşitli bölgelere yerleşmişlerdir ve kültürel alışkanlıkları Aborijinlerden belirgin olarak farklıdır. Avustralya anakarasını resmî kayıtlara göre gören ilk Avrupalı, Hollandalı kâşif Willem Janszoon’dur. Janszoon, Cape York Yarımadası’nı 1606’da görmüş ve 17’nci yüzyıl boyunca Hollandalılar tüm batı ve kuzey sahil şeridinin haritasını çıkarmışsa da herhangi bir yerleşim yeri kurma çabası göstermediler. 1770’te adaya ulaşan James Cook ise Yeni Güney Galler olarak adlandırdığı bölgeyi Büyük Britanya topraklarına kattığını ilan etti. Bu dönemde hızlanan seferler sonucu yapılan keşifler, kıtanın sömürümü için hızla mahkûmların ve tutukluların işçi olarak çalıştırıldığı kolonilerin kurulmasını da sağladı. Birleşik Krallık, 1829’da Avustralya’nın batı bölümünün tamamında kontrolü sağladıktan sonra yeni ve ayrık koloniler oluşturulmaya başlandı. Güney Avustralya (1836), Viktorya (1851) ve Queensland (1859) bu dönemde kurulan koloniler olurken, Güney Avustralya, bir serbest eyalet olarak kuruldu ve hiçbir zaman diğer kolonilerde olduğu gibi mahkûm ve tutukluların çalıştırıldığı bir cezai koloni olmadı. Suçluların adaya getirilmesine ise 1840 ve 1864 yılları arasında aralıklarla devam edildi. Nihayetinde, Yeni Güney Galler’de yerleşimcilerin protestoları sonucu 1848 yılında mahkûm ve tutukluların yerleşmesine son verildi.

Avustralyalılar, 1 Ocak 1901’de gerçekleşen federasyonlaşmayla, 10 yıllık bir planın ardından seçme ve seçilme, temsil edilme haklarını elde ettiler. Böylece Birleşik Krallık’ın yönetiminde, Avustralya Kraliyet Devleti doğmuş oldu. Kanberra’nın yeni federal başkent olarak önerilmesinin ardından, 1911 yılında Yeni Güney Galler bölgesinde, Avustralya’nın başkent bölgesi olan Avustralya Merkez Bölgesi kuruldu. Yine 1911’de Kuzey Bölgesi, Güney Avustralya hükümetinin kontrolünden Avustralya Kraliyet Devleti kontrolüne geçti. Avustralya ve Türkler arasındaki ilk ve en önemli ilişki ise Birinci Dünya Savaşı’nda karşıt gruplarda yer almaları ve birbirlerine karşı savaşmalarıdır. Çanakkale Savaşlarının hatırası bugün bile Avustralya’da çok tazedir ve her yıl 24-25 Nisan tarihlerinde düzenlenen anma törenlerine çok sayıda Avustralyalı katılmaya devam etmektedir. Hatta Avustralyalılar, Çanakkale Savaşlarındaki mağlubiyetlerini saygıyla anmalarının yanı sıra bu dönemi “Avustralya Ulusunun Doğuşu” olarak da hatırlarlar. Avustralya ve Birleşik Krallık arasındaki birçok yasal bağlantı, Avustralya’nın 1942 yılında, 1931 Westminister Yasası’nı kabul etmesiyle resmen son bulsa da Avustralya halkının tercihi ile ülkenin Birleşik Krallık ile monarşi bağı halen sürdürülmektedir. 1942’de Birleşik Krallık’ın Asya’da uğradığı şok yenilgi ve Japonya’nın Avustralya üzerindeki işgal tehdidi, Avustralya’nın yeni bir müttefik ve koruyucu olarak gördüğü ABD ile yakınlaşmasına da neden olmuştur. İkinci Dünya Savaşı sonrasında Avustralya, Avrupa’dan gelen tüm göçleri desteklemiş ve 1970’lerde, sadece Avrupalıların göç etmesine izin veren Beyaz Avrupa Politikasının iptaliyle Asya ve dünyanın diğer yerlerinden gelen göçmenlere de kapılarını açmıştır. Bunun sonucunda Avustralya’nın nüfusu, kültürü ve görüntüsü radikal bir şekilde değişmiştir.

“AVUSTRALYA İSMİ LATİNCEDE ‘GÜNEYDEN’, ‘GÜNEYE AİT OLAN’ ANLAMINA GELEN AUSTRALIS KELİMESİNDEN TÜRETİLMİŞTİR. ROMA UYGARLIĞI ZAMANINA DAYANAN, ‘GÜNEYDEKİ BİLİNMEYEN BİR ÜLKE’ (TERRA AUSTRALIS INCOGNITA) ANLAMINA BENZER BİR YERİN, ORTA ÇAĞ COĞRAFYASINDA DA BULUNDUĞUNU BİLİYORUZ. ANCAK BU BİLGİ, BİR COĞRAFYA BİLGİSİNDEN ÇOK GÜNEYDEKİ (AUSTRALIS) BİLİNMEYEN (INCOGNITA) TOPRAKLAR (TERRA) ANLAMINI KARŞILIYOR.”

DOĞAL KAYNAKLARI ÇOK ZENGİN

Avustralya, doğal kaynaklar bakımında çok zengin bir ülkedir. Özellikle ham madde ihracatı başta olmak üzere ülkenin ihracatı ve ithalatında ise Çin, en büyük ticari ortak konumundadır. Avustralya’nın ihracatındaki en önemli ürün grupları; demir cevherleri ve konsantreleri, taş kömürü; taş kömüründen elde edilen briketler gibi katı yakıtlar, altın (ham, yarı işlenmiş ve pudra halinde), petrol gazları, ham petrol, petrol yağları, sığır eti ve buğdaydır. Diğer yandan ülke, zengin bir tarımsal kültüre de sahiptir. Tarım ürünlerinin büyük çoğunluğunu da ihracata konu eden Avustralya, toplam iş gücünün yüzde 3’ünü de halen tarım sektöründe istihdam ediyor. Çiftçiler hububat ve koyun yetiştiriciliğinde uzmanlaşmışken, bu sektör ürünleri tarım ihracatının yarısından fazlasını oluşturuyor. Geçtiğimiz yıl bu ihraç ürünlerinden 245,4 milyar dolar gelir elde eden Avustralya, ithalatta ise 202,8 milyar dolar harcadı. Ülkenin ithalatında öne çıkan ürünler de petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar (ham), makineler, nükleer reaktörler, kazanlar, binek otomobiller, elektrikli ekipmanlar, tedavide/korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar ve altın olarak sıralandı.

“ÜLKENİN EN ÖNEMLİ SPOR ETKİNLİĞİ OLAN AVUSTRALYA AÇIK, HER YIL OCAK AYINDA MELBURNE PARK’TA DÜZENLENEN, DÖRT DÜNYA GRAND SLAM TENİS TURNUVASINDAN İLKİDİR. İLK OLARAK 1905 YILINDA DÜZENLENEN TURNUVA, KRONOLOJİK OLARAK DİĞER GRAND SLAM TURNUVALARI OLAN WIMBLEDON, FRANSA AÇIK (ROLAND GARROS) VE AMERİKA AÇIK’TAN DAHA ESKİDİR. AVUSTRALYA AÇIK, AMERİKA AÇIK’TAN SONRA EN YÜKSEK KATILIMLI İKİNCİ TENİS TURNUVASIDIR.”

SALGIN ETKİSİNDEN HIZLI ÇIKTILAR

Avustralya ekonomisi, 2020’deki tek önemli gündem maddesi olan küresel salgından kendine düşen payı alırken, ülkede neredeyse 30 yıldır devam eden istikrarlı ekonomik yükseliş bozuldu ve ülke tarihindeki en güçlü daralmayı yaşayarak yüzde 7’den fazla küçüldü. Bununla birlikte, bu güçlü daralmaya rağmen Avustralya’nın batı ekonomilerine göre krize daha güçlü direnç gösterdiği de söylenebilir. Hatırlanacağı üzere ABD ekonomisi 2020’nin ikinci çeyreğinde yüzde 32,9 oranında daralmış, aynı dönemde Birleşik Krallık GSYİH’si de yüzde 20,4 azalmıştı. Avustralya ekonomisi yüzde 7’lik daralmaya rağmen 2020’nin son çeyreğinde yeniden güçlü bir toparlanma sinyali de vermişti. Öyle ki ülke, 2021’de yeniden büyüme grafiğine geçerken, 2021’in ikinci çeyreğindeki büyüme yüzde 9,6’ya ulaştı. Bu sonuç, Avustralya’nın 2020’deki kapanma sırasında kaybedilen üretim ve istihdamın yerine koyulduğu bu yılın ilk yarısındaki güçlü toparlanmanın da altını çiziyordu.

“AVUSTRALYA ÖNEMLİ BİR DOĞAL KAYNAK, ENERJİ VE GIDA İHRACATÇISIDIR. ÜLKENİN BEREKETLİ VE ÇOK ÇEŞİTLİ DOĞAL KAYNAKLARI YÜKSEK MİKTARDA YABANCI YATIRIMCIYI ÇEKMEYE DEVAM EDİYOR. İNANILMAZ KÖMÜR REZERVLERİ, DEMİR, BAKIR, ALTIN, DOĞAL GAZ, URANYUM VE YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI ÜLKEYİ ÇEKİM MERKEZİ KILARKEN, YAPILAN BÜYÜK YATIRIMLAR BU SEKTÖRLERİ CİDDİ ANLAMDA GELİŞTİRİYOR.”

TÜRKİYE İLE TİCARET MESAFE VE ASYA ETKİSİ NEDENİYLE SINIRLI

Avustralya ile Türkiye arasında ilişkiler ilk kez 1915 yılında Çanakkale Savaşlarıyla başlamış olsa da iki taraf arasında ekonomik ve ticari ilişkiler 1970’lerden sonra gelişmeye başladı. İki ülke arasında 1968 yılında başlatılan resmi Türk göç programının da etkisiyle başta vatandaşlarımızın ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik başlayan ticaret yıllar itibarıyla giderek gelişti. Avustralya ile Türkiye arasında karşılıklı ticari ilişkilerinin devamını ya da iş hayatını etkileyecek siyasi veya ticari herhangi bir sorun bulunmasa da Türkiye’nin Avustralya’ya ihracatının daha fazla artırılmasının önündeki en büyük engel, zaman farkı, uzaklık ve Avustralya’nın Çin, Tayland, Hindistan gibi ucuz mal üreten ülkelere yakın olması ve bölge ülkeleri ile ticarete ağırlık vermesidir. Diğer yandan Avustralya’nın mevcut ihracatının ağırlıklı olarak doğal kaynaklar, mineraller ve tarım ürünlerinden; ithalatının ise yaklaşık üçte ikisinin imalat sanayi ürünlerinden oluştuğu görülüyor. Bu çerçevede, söz konusu dış ticaret kompozisyonu Türkiye’nin ekonomik yapısı/ dış ticaret yapısıyla karşılaştırıldığında, her iki ülke ekonomilerinin birbirlerini tamamlayıcı bir nitelik taşıdığı ve ekonomik ve ticari ilişkilerin daha da geliştirilmesi bakımından elverişli bir ortam yaratıldığı da söylenebilir.

İKİLİ TİCARETTE MAKİNENİN PAYI YÜZDE 12,7

Avustralya’nın makine özelinde ticaret rakamlarını incelediğimizde, BM İstatistik Bölümü verilerine göre, ülkenin makine ihracatının 2020’de yüzde 10,2 azalarak 4,6 milyar dolar olarak gerçekleştiğini görüyoruz. Avustralya’nın en çok makine ihraç ettiği ülkeler sıralamasında ilk sırada 906,6 milyon dolarla Yeniz Zelanda yer alırken, ikinci sıradaki ABD 2020’de Avustralya’dan 835,5 milyon dolarlık makine alımı yaptı. Üçüncü sıradaki Papua Yeni Gine’ye de 359,1 milyon dolarlık makine ihraç edildi. 2020’de Türkiye ise Avustralya’dan gerçekleştirdiği makine ithalatında yüzde 23’lük artışla 10,3 milyon dolar değerinde makine alımı yaptı. Bu dönemde Avustralya’nın Türkiye’ye gerçekleştirdiği 277,9 milyon dolarlık toplam ihracat içindeki makinenin payı da yüzde 3,7 olarak kayda geçti. Aynı dönemde Avustralya’nın toplam ihracatının 254,5 milyar dolar olduğunu ve makine ihracatının toplam ihracattan yüzde 1,8 pay aldığını da söyleyelim. Diğer yandan, makine ithalatının, 202,3 milyar dolarlık toplam ithalattan yüzde 16,5 pay aldığı Avustralya’da, 2020’de yüzde 1,1’lik azalışla 33,4 milyar dolar tutarında makine ithal edildi. BM İstatistik Bölümü verilerine göre Avustralya’nın en fazla makine ithal ettiği ilk 10 ülke listesinin ilk sırasında 11,9 milyar dolarla Çin yer alırken, listenin ikinci sırasında bulunan ABD’den 5,4 milyar dolar değerinde makine ithal edildi, üçüncü sıradaki Almanya’dan da 2,5 milyar dolarlık makine alımı yapıldı. Bu dönemde Avustralya’nın Türkiye’den gerçekleştirdiği makine ithalatı da yüzde 14,6’lık artışla 86,4 milyon dolar oldu ve Türkiye, Avustralya’nın makine ithalatında 35’inci sırada yer aldı. Bu veriyle, Avustralya’nın toplam 33,4 milyar dolarlık makine ithalatından 2020’de Türkiye’nin aldığı payın yüzde 0,3 seviyesinde gerçekleştiğini; Avustralya’nın Türkiye’den yaptığı 682,4 milyon dolarlık toplam ithalat içindeki makinenin payının ise yüzde 12,7 olarak kayda geçtiğini hatırlatalım.

AVUSTRALYA İLE TİCARETTE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

• Avustralya neredeyse 160 ülkeden gelen göçmenlerden oluşan ve çok zengin kültürel çeşitliliği olan bir ülkedir. Avustralyalılar ya da kendi deyişleriyle “Oziler-Aussies”, rahat yaşam tarzları olan, arkadaş canlısı ve sakin insanlardır.

• Avustralya iş dünyasında şahsi ilişkiler ve bağlantılar çok önemlidir. Bir Avustralyalı şirket aracılığı ve yardımıyla Avustralya pazarına girilmesi tavsiye edilir.

• Avustralyalılar hemen konuya girmeyi severler. Pratik, sonuç ve kâr odaklıdırlar.

• Karşı tarafın da açık olmasını isterler. Ayrıca, muhataplarının üstünlük taslamasından; sürekli olarak kendi özelliklerine ve unvanlarına vurgu yapmasından hiç hoşlanmazlar.

• Avustralyalılar, görüşmeleri çabuk sonuçlandırmayı sever. Pazarlık çok alışkın oldukları bir şey değildir. Çok detaya girmeden ana konuları müzakere etmeyi tercih ederler. Ancak, sözleşmeler çok detaylı hazırlanır.

• Avustralya’da başlangıç aşamasında hediye değişimi pek olağan değildir

. • Resmi iş görüşmelerinde Avustralyalılar ceket giyip kravat takarlar ancak yaz aylarında ceket giymezler (Mevsimlerin bize göre tam ters olduğunu unutmayın). Kadınlar da etek, bluzu tercih eder.

• Sözleşmelerde, Avustralya İngilizcesini değil standart İngilizceyi tercih edin.

• Avustralyalılar sınıf ayrımından hiç hoşlanmazlar. Araçlarda öne oturur ve tek bir yolcunun aracın arka koltuğunda oturmasıyla alay ederler.

• Avustralyalılar benimsemeseler de karşısındakinin fikrine kesinlikle saygı duyar.

• Avustralya’da Aborjinlere uygulanan politikaları eleştirmekten kaçının.

• Eğer kışkırtılırsanız, kibar bir dille ve espriyle karşılık verin. Bu tür “kendine güven” davranışları Avustralyalıların size olan saygısını artırır.

• Avustralya’da kadınlara göz kırpmak çok kaba bir hareket olarak kabul edilir.

• Yemekte doyduğunuzda “I’m stuffed” demeyin. Başka ülkelerde “Doydum” anlamına gelen bu ifade, Avustralya’da “Hamileyim” anlamına gelir.