RUSYA VE UKRAYNA ARASINDA SÜREN ÇATIŞMALAR, MAKİNE İMALAT VE TESİS MÜHENDİSLİĞİ SEKTÖRLERİ ÜZERİNDE ÇOK ÖNEMLİ BİR ETKİYE SAHİP OLACAK GİBİ GÖZÜKÜYOR. ALMAN MAKİNE VE TESİS BİRLİĞİ’NİN (VDMA) MART AYI BAŞINDA YAPTIĞI SON ANKETE GÖRE, ALMAN FİRMALARININ YÜZDE 85’İ SAVAŞI KENDİ İŞLERİ İÇİN CİDDİ VEYA DİKKATE DEĞER BİR RİSK OLARAK GÖRÜYOR. BU SEBEPLE VDMA, ALMANYA’DAKİ 2022 YILI ÜRETİM TAHMİNİNİ DE REEL OLARAK YÜZDE 4’E DÜŞÜRMÜŞ DURUMDA.

Tesis Birliği’nin tahminlerine göre savaş, makine imalatı ve tesis mühendisliği üzerinde çok önemli bir etkiye sahip olacak ve tedarik zincirinde henüz aşılamamış sorunları bir kez daha şiddetlendirecek. VDMA’nın üye firmaları arasında Mart ayının başında yapmış olduğu 13’üncü flaş ankete göre, katılımcı 550 firmanın en azından yüzde 85’i, savaşı işlerine  ciddi veya dikkate değer bir tehdit olarak görüyor. Dolaylı etkilere de yoğunlaşan ankette, makine ve tesis üreticilerinin en azından yüzde 80’i ciddi ve dikkate değer sonuçlar bekliyor. Örneğin; enerji fiyatlarında inanılmaz artış, müşteriler arasındaki genel belirsizlik ve rublenin devalüasyonu beklenen dolaylı etkilerin başında geliyor. Savaşın doğrudan etkileri sorulduğunda ise firmaların yüzde 45’i yaptırımlar,  projelerin ertelenmesi, Rusya ve Ukrayna’daki ciroların düşüklüğü gibi ciddi veya dikkate değer doğrudan etkiler hakkında endişeleniyor. 

ÜRETİM 2021 YILINDA YÜZDE 6,4 ARTTI
Almanya Federal İstatistik Bürosu’nun güncellenmiş verilerine göre, Almanya’daki makine imalat ve tesis mühendisliği sektörle rinde üretim 2021 yılında yüzde 6,4 artmış. VDMA  ekonomistlerinin öngörüleri de bu yönde olduğu için bu durum sürpriz yaratmıyor. Bu yıl enflasyon, yeni salgın dalgaları ve ÇinABD anlaşmazlığının yanı sıra savaş da ekonomik kalkınmanın gerçekleşmemesi için önemli risk arz ediyor. Ticari anlaşmazlıklar ve enerji fiyatlarındaki keskin artış ise ekonomik iyileşmeyi geciktirecek gibi görünüyor.  Bilindiği üzere Rusya, Almanya’nın makine sektörü  ihracatında 9’uncu sırada bulunuyor (Ukrayna 31, Belarus 53’üncü sırada yer alıyor). Bu üç ülkeye yapılan ihracatın toplamı 2021 yılında 7 milyar avro olarak hesaplanırken, VDMA’nın yaptığı ankette savaşın dolaylı etkileri; karşılıklı yaptırımlar, iş ilişkilerinin bozulması, jeopolitik ve ekonomik durumlarda temel değişiklikler yaşanması ve daha ciddi sorunlar olarak açıkça ortaya koyuluyor. Diğer yandan VDMA ekonomistleri, üretimde reel büyüme için yapılmış önceki tahminleri de doğruluyor. Daha önceki yüzde 7 beklentinin aksine bu yıl yüzde 4 büyüme beklenirken, beklentinin aşağı yönlü güncellenmesinin altında zayıf geçen dördüncü çeyrek performansı yatıyor. Sonuç olarak, savaşın doğrudan etkileri ve müşterilerle imalatçılar arasındaki belirsizlikler yetmezmiş gibi makine sektörü 2022 yılına büyüme hızını yavaşlata cak bir noktadan başlamış görünüyor. Bu öngörüler, savaşın diğer ülkelere sıçraması gibi ekstrem senaryoları içermiyor.

TEDARİK ZİNCİRLERİNDE KALICI TIKANIKLIKLAR MEVCUT
Ankete göre, makine imalat ve tesis mühendisliği sektöründeki firmalar için en önemli sorun bozulmuş tedarik zinciri olarak öne çıkıyor. Firmaların yüzde 32’si ciddi sorunlar sebebiyle rahatsızken, yüzde 42’si ise dikkate değer engellerden bahsediyor. Ancak savaşın muhtemel sonuçları bu ankete yansımadığı için, önümüzdeki üç ay içerisinde yapılacak anketlerde daha karamsar tablolarla karşılaşılacağı da VDMA uzmanları tarafından tahmin ediliyor.  Bu kapsamda katılımcıların çoğunluğu (yüzde 53) tedarik zincirlerindeki zorlukların daha da kötüleşeceğini  ifade ederken, yüzde 43’ü ise durumun aynı düzeyde gergin şekilde devam edeceği öngörüsünü dile getiriyor.

SON ÇEYREĞE KADAR ELEKTRONİK PARÇALARDA RAHATLAMA BEKLENMİYOR
Tedarik zincirinde tıkanıklıklar, esas olarak elektronik parçalarda (yüzde 52 ciddi,  yüzde 28 dikkate değer) ve metal ürünlerinde (yüzde 10 ciddi, yüzde 44 dikkate değer) göze çarparken, üretim için tedarik zincirinde ciddi gecikme yaşayan firmalara bakıldığında, elektrik parça tedarikinde firmaların yüzde 31’i altı aydan fazla, yüzde 30’luk kısım ise 36 ay arasında bekleme süresi yaşadıklarını belirtiyor. Metal ürünleri içinse firmaların üçte biri 13 ay arasında beklerken, yüzde 21’i en azından üç ay beklediklerini bildiriyor. Bu kapsamda, savaş sebebiyle metal ürünlerin tedarikinde yaşanan tıkanıklıkların, bu yılın ikinci yarısına kadar hafiflemeyeceği tahmin ediliyor. Elektronik parçalar içinse firmaların üçte ikisi 2023’e kadar mevcut durumda iyileşme beklemiyor. Sonuç olarak firmaların yüzde 82’si üretim tıkanıklığı yaşandığını, bitmemiş nihai ürünlerinin materyal eksikliği sebebiyle tamamlanamadığını ve teslim edilemediğini bildiriyor. Firmaların yarısı ise bir aylık işlerinin biriktiğini söylüyor. Yine ankete göre, firmaların dörtte üçü geçmişte yaşanan tecrübelerden ders aldıklarını  ve tedarik zincirlerini gözden geçirdiklerini söylerken, birçok firma da tedarik ağlarını genişleterek, tedarik prensiplerini değiştirerek  ve depolama imkânlarını artırarak tedarik güvenliğini sağlamak istediklerini belirtiyor. Tedariklerin farklı coğrafi dağılımı ise birçok ülkede önemli rol oynuyor.

VDMA’nın araştırma sonuçlarını içeren haber bülteninin orijinal dokümanına buraya tıklayarak ulaşabilir, yine aynı sayfadaki anket sonuçları ve ekonomik göstergeleri inceleyebilirsiniz. Çalışmanın, MAİB’in hazırladığı Türkçe versiyonuna da yine buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.