SİNGAPUR, MALEZYA VE ENDONEZYA ARASINDA YER ALAN DÜNYANIN EN KÜÇÜK ŞEHİR DEVLETLERİNDEN BİRİ. GÜÇLÜ İMALAT SANAYİSİ VE YÜKSEK RE-EXPORT KABİLİYETİ İLE BÖLGESİNDEKİ EN ÖNEMLİ FİNANS VE LOJİSTİK MERKEZİ OLAN SİNGAPUR, SADECE GÜNEY DOĞU ASYA İÇİN DEĞİL KÜRESEL TİCARET İÇİN DE BÜYÜK ÖNEM TAŞIYOR. 1965’TE BAĞIMSIZ BİR DEVLET OLAN VE YARIM ASIRDA DÜNYANIN EN YÜKSEK REFAH DÜZEYİNE SAHİP İKİNCİ ÜLKESİNİ KURAN SİNGAPUR, 65’TEN FAZLA STA İLE KÜRESEL TİCARETİN EN ÖNEMLİ OYUN KURUCULARINDAN BİRİ OLARAK GÖSTERİLİYOR. BU ÖNEME İSTİNADEN TÜRKİYE DE EN KAPSAMLI STA’SINI 2017’DE SİNGAPUR İLE İMZALARKEN, İKİ ÜLKE ARASINDAKİ TİCARET HACMİ HER YIL GELİŞİM GÖSTERMEYE DEVAM EDİYOR.

Açık ve ticaret odaklı bir ekonomiye sahip küçük ama zengin bir şehir devleti olan Singapur, AsyaPasifik bölgesi için önde gelen bir finans, lojistik ve ticaret merkezidir. İş yanlısı bir ekonomi ve ticaret politikasına sahip olan Singapur, halen Dünya Bankası’nın “İş Yapma Kolaylığı” endeksinde de ikinci sıradaki yerini koruyor. Uluslararası ticarette önemli bir faktör olan pazara giriş engelleri bakımından dünyadaki en serbest ülkeler arasında yer alan Singapur, özellikle gümrük, dış ticaret işlemlerinin hızlı ve kolay yapılabilmesi, şirket kurulumunun hızlıca gerçekleştirilebilmesi, bürokratik işlemlerin azlığı ve rüşvetin neredeyse tümüyle önlenmiş olmasıyla küresel ticarette belirgin bir farklılık yaratıyor.

SÖMÜRGE LİMANIYDI, KÜRESEL TİCARETİN GÖZ BEBEĞİ OLDU

Singapur tarihi bin yıl öncesine kadar uzansa da modern Singapur’un 1819’da Stamford Raffles tarafından Britanya İmparatorluğu'na bağlı  bir ticaret merkezi olarak kurulduğunu söyleyebiliriz. 15 ve 17’nci yüzyıllar arasında Portekiz ve Hollanda’nın sömürgesi olan ülke, 1867’de Doğu Asya sömürgeleri yeniden yapılandırılırken Boğazlar Yerleşimleri’nin  bir parçası olarak doğrudan Birleşik Krallık’a bağlandı. İkinci Dünya Savaşı’nda Japonya tarafından işgal edilen ülke, 1945’te müstakil bir taç kolonisi olarak yeniden Birleşik Krallık hâkimiyetine girdi. 1959’da kendini yönetme hakkı kazanan Singapur, 1963'te Malay Federasyonu, Kuzey Borneo ve Saravak  ile Malezya’nın kuruluşuna katıldı. Ancak 1965’te federal hükûmetle yaşanan ideoloji farklılıkları nedeniyle federasyondan çıkarıldı ve bağımsız bir ülke hâline geldi. Çalkantılı geçen kuruluş yıllarının ardından Singapur, doğal kaynaklar ve hinterlant bakımından fakir bir ülke olmasına rağmen dünyanın ticaret merkezlerinden biri olmayı başardı. 19601990 arasındaki hızlı kalkınma atılımlıyla BM İnsani Gelişme Endeksi’nde dokuzuncu sıraya kadar yükselen ülke, halen 80 bin dolarla dünyada  en yüksek ikinci KBGSYİH’ye sahiptir. Tüm kredi derecelendirme kuruluşlarından AAA notu almış tek Asya ülkesi olarak da dikkat çeken Singapur, eğitim, sağlık, yaşam kalitesi, güvenlik gibi sosyal göstergelerde de yüksek bir performans sergilemeye devam ediyor.

EN BÜYÜK ZENGİNLİĞİ İŞ YAPMA KOLAYLIĞI

Yüz ölçümü bakımından dünyanın en küçük ülkelerinden biri olmasına karşın Singapur, bağımsızlığını kazanmasından bu yana geride kalan yarım yüzyıllık süreçte dünyanın en önemli ekonomilerinden biri konumuna erişmeyi başardı. Sağlam altyapısı, oturmuş ve güvenli finansal yapısı, siyasal istikrarı, küresel ekonomik sistemle uyumlu politik duruşu, nitelikli iş gücü ve bölge ülkeleriyle geliştirdiği olumlu ilişkiler Singapur’u ekonomik alanda zirveye taşırken, önce petrokimya ardından elektronik ve bilişim sektöründe atılan adımlarla Singapur hem bölgenin ticaret üssü haline geldi hem de bir  finans ve bankacılık merkezine dönüştü. Bugün 80 bin  dolara yaklaşan KBGSYİH, tek haneli rakamlarda seyreden enflasyon, düşük işsizlik ve yoksulluk oranları ve eğitimli nüfusuyla Singapur, dünyanın en yüksek refah seviyesine sahip ülkelerinden biri olarak gösteriliyor.  Serbest piyasa ekonomisinin hâkim olduğu ülke, ekonomi politikaları açısından da dünyanın dışa en açık ülkelerinden biridir. Ekonomide hizmet sektörü yüzde 75, sanayi sektörü ise yüzde  25 paya sahiptir. Küçük bir ada ülkesi olan Singapur’un doğal kaynakları olmadığı gibi ülke enerji ile gıda ve su temininde de tamamen ithalata bağımlıdır. Ancak ülkede çok gelişmiş bir sanayi altyapısı kurulu olmasıyla bu ihtiyaçların karşılanması da kolaylaşmış durumdadır. Ülkedeki başlıca sanayi kolları elektrikelektronik, petrokimya, finans, ulaşım, imalat, petrol sondaj ve rafinerisi, biyomedikal ve ilaç, telekomünikasyon, gemi, gıda işleme ve lojistikken, serbest ticaret antlaşmaları ve entegrasyonlarla Güney Doğu Asya’nın en önemli ekonomisi haline gelen Singapur, ABD, Çin ve Hindistan gibi  büyük ekonomilerin yanı sıra ASEAN gibi bölgesel organizasyonlarla kurduğu birebir ilişkilerle dünya ekonomisi açısından farklı ve ilginç  bir model ortaya koymayı sürdürüyor. Bu kapsamda, dış ticarette reexport yöntemini  kullanan ve bu yolla ithal ettiği ürünlerin yarısından fazlasını bölge ülkelerine ihraç eden Singapur, 2021’de 407 milyar dolarlık ithalat ve 458 milyar dolarlık ihracatla 865 milyar dolarlık bir ticaret hacmi oluştururken, en önemli ticaret ortakları ise  Çin, Malezya ve ABD olarak sıralanıyordu.

2021’DE DIŞ TİCARETİNİ YÜZDE 23 ARTIRDI

Singapur ekonomisi 2020 yılında kaydedilen yüzde 4’lük daralmadan sonra 2021 yılında yüzde 7,6 oranında  büyürken, bu büyümeye en çok imalat sektörleri, toptan ticaret, finans ve sigortacı lık sektörleri katkı sağladı. 2021’de Singapur’da imalat sektörü bir önceki yıla göre yüzde 13,2 oranında büyürken, imalat sektörlerindeki bu büyümeye en güçlü katkıyı

“DOĞUBATI TİCARETİNİN GEÇİŞ GÜZERGÂHINDA BULUNMASI VE YEDİ SAATLİK UÇUŞ MESAFESİNDE ASYA’NIN GELİŞEN PAZARLARINA ERİŞİM İMKÂNI SUNAN STRATEJİK BİR KONUMDA YER ALMASI, SİNGAPUR’U BÖLGENİN ÖNEMLİ TİCARET MERKEZLERİNDEN BİRİSİ HALİNE GETİRİYOR. SİNGAPUR, BULUNDUĞU KONUM VE SUNDUĞU GELİŞMİŞ ALTYAPI HİZMETLERİYLE LOJİSTİK SEKTÖRÜNDE DÜNYANIN EN ÖNEMLİ MERKEZLERİNDEN BİRİ OLARAK DİKKAT ÇEKİYOR.”

ise hassas cihaz mühendisliği, elektronikler ve ulaşım mühendisliği kümelenmeleri sağladı.  Diğer yandan Singapur, Güney Doğu Asya’nın ticaret merkezi konumuyla bölge ülkeleri ve Çin ile Hindistan gibi dev pazarlara ulaşmak açısından da önemli bir merkez görevi üstlenmesiyle de dış ticaretini sürekli olarak canlı tutmayı sürdürüyor. 2021’de ihracatını yüzde 22 artıran  ülke, aynı dönemde ithalatını ise yüzde 24 oranında artırmıştı. Bu veriyle ülkenin dış ticaret hacmi yüzde 23 artışla 865 milyar dolara yükselirken, dış ticaret fazlası ise yüzde 13,3’lük artışla 51 milyar dolar oldu.

“SİNGAPUR’UN BÖLGEDEKİ LOJİSTİK MERKEZİ KONUMU, ABD VE AB GİBİ ÜLKELERİN YANI SIRA GÜNEY DOĞU ASYA ÜLKELERİ, ÇİN VE HİNDİSTAN İLE KÖKLÜ TİCARET BAĞLARI, GENEL OLARAK SİNGAPUR’UN İHRACATINI VE ÖZELLİKLE REEXPORTU DESTEKLEYEN BAŞLICA UNSURLARDIR.”

MAKİNE İHRACATIMIZ ARTMAYA DEVAM EDİYOR

EN GÜÇLÜ STA’MIZI SİNGAPUR İLE İMZALADIK

Bir ticaret ülkesi olarak öne çıkan Singapur’la Türkiye arasındaki ekonomik  ilişkilerin gerek iki ülkenin ticaret potansiyeli gerek olumlu ilişkileri göz önüne alındığında yeterli seviyede olduğu söylenemez. Bununla birlikte, 2017 yılında yürürlüğe giren STA’nın önümüzdeki yıllarda iki ülke arasındaki ticaret hacminde hatırı sayılır bir artış sağlaması bekleniyor. Ülkemizin şimdiye kadar imzaladığı en kapsamlı STA olan söz konusu anlaşma pek çok açıdan stratejik  önem taşırken, anılan anlaşma ile ihracatımızın sektörel ve bölgesel olarak çeşitlendirilmesiyle Asya pazarındaki rekabet gücümüzün artırılması; Singapur’dan Türkiye’ye gelecek yabancı yatırımların teşvik edilmesi ve iki ülke iş insanları arasında yeni iş birliği ve yatırım imkânlarının yaratılması hedefleniyor.  Bu çerçevede, İki ülke arasında 2000’li yıllarda 200  milyon dolar civarında seyreden toplam dış ticaret hacmi, 2010’lu yıllarda 500 milyon dolar seviyesine, 2017 yılında da ilk kez 1 milyar dolar seviyesine yükselirken, geçtiğimiz yıl Singapur Türkiye’den 861 milyon dolarlık ithalata karşılık Türkiye’ye 856 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirmiş ve ikili ticaret hacmi  1,7 milyar dolar olarak kayda alınmıştı. Türkiye’den Singapur’a ihraç  edilen başlıca ürünler petrol yağları, demirçelik ürün leri, mücevherci eşyası ve aksamı, gümüş, tıbbî ilaç, binek otomobiller ve işlenmiş taşlar olarak sıralanırken, Singapur’dan ithal edilen başlıca ürünlerse etilen polimerler, tıbbî ilaçlar, diyot ve transistörler, propilen ve polimerler, otomatik bilgi işlem makineleri, ortopedik cihazlar ve elektronik devreler olarak öne çıkıyor.

Singapur’un makine özelinde ticaret rakamlarını incelediğimizde, BM İstatistik Bölümü verilerine göre, ülkenin makine ihracatının 2021’de yüzde 18,6 artarak 71,1 milyar dolar olarak gerçekleştiğini görüyoruz. Singapur’un en çok makine ihraç ettiği ülkeler sıralamasında ilk sırada 11,3 milyar dolarla Çin yer alırken, ikinci sıradaki ABD 2021’de Singapur’dan 10 milyar dolarlık makine alımı yaptı. Üçüncü sıradaki Tayvan’a da 5,2 milyar dolarlık makine ihraç edildi.  2021’de Türkiye ise Singapur’dan gerçekleştirdiği makine ithalatında yüzde 21,4’lük azalışla 181 milyon dolar değerinde makine alımı yaptı. Bu dönemde Singapur’un Türkiye’ye gerçekleştirdiği 856 milyon dolarlık toplam ihracat içindeki makinenin payı da yüzde 21,1 olarak kayda geçti. Aynı dönemde Singapur’un toplam ihracatının 458 milyar dolar olduğunu ve makine ihracatının toplam ihracattan yüzde 15,5 pay aldığını da söyleyelim. Diğer yandan, makine ithalatının, 407 milyar dolarlık  toplam ithalattan yüzde 15,2 pay aldığı Singapur’da, 2021’de yüzde 13,4’lük artışla 61,7 milyar dolar tutarın da makine ithal edildi. BM İstatistik Bölümü verilerine göre Singapur’un en fazla  makine ithal ettiği ilk 10 ülke listesinin ilk sırasında 15,2 milyar dolarla ABD yer alırken, listenin ikinci sırasında bulunan Çin’den 12,1 milyar dolar değerinde makine ithal edildi, üçüncü sıradaki Malezya’dan  da 8,2 milyar dolarlık makine alımı yapıldı. Bu dönemde Singapur’un Türkiye’den gerçekleştirdiği makine ithalatı ise yüzde 64'lük artışla 61 milyon dolar oldu ve Türkiye, Singapur’un makine ithalatında 37’nci sırada yer aldı.  Bu veriyle, Singapur’un toplam 407 milyar dolarlık makine ithalatından 2021’de Türkiye’nin aldığı payın yüzde 0,1 seviyesinde gerçekleştiğini; Singapur’un Türkiye’den yaptığı 861 milyon dolarlık toplam ithalat içindeki makinenin payının ise yüzde 2,1 olarak kayda geçtiğini hatırlatalım.

SİNGAPUR İLE TİCARETTE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

• Singapur yolsuzluk oranının ve bürokrasinin en düşük olduğu ülkedir. Bu nedenle iş yapmak son derece kolaydır.
• Singapur’da dört farklı
resmi dil vardır: Malayca, İngilizce, Mandarince ve Tamilce. İş dünyasındaki dil İngilizcedir.
• Kartı aldığınızda ilgiyle inceleyin. Görüşme süresince kartları masada önünüzde bulundurun. Asla kirli, buruşuk ya da kenarı yırtık kart vermeyin. Singapurlular için kartvizit bir kimsenin “profesyonel imajıdır”.  Singapurlular toplantı başlar başlamaz konuya girerler. Görüşmeler hızlı yürür ve kararlar çabuk alınır.  Singapurlularla görüşürken kesinlikle açık ve net olun. Hedefe odaklanın. Ancak Singapurlular size açık ve net cevaplar vermekten kaçınacaklardır. Singapur kültüründe “hayır” kelimesi hoş bir kelime değildir  ve bu nedenle size karşı kullanmadıkları gibi sizin de kullanmamanız gerekir. Üstüne basa basa “We’ll see” (bakarız işte) derlerse bu hayır anlamına gelir. Buna ilaveten “evet” de her zaman evet anlamına gelmez.  Singapurlular elektronik ortamı ve sosyal medyayı son derece etkin kullanırlar. Singapur’da sosyal medyanın gücünü asla hafife almayın.

• Genç Singapurlular geleneksel kuralları
bir tarafa bırakmaya meyillidirler. Modaya ve markaya düşkündürler. Singapur’da lüks bir otelde kalmanız onları etkiler. Dost canlısı ve profesyonel olun.

• Singapur’da aileden başlayan çok katı hiyerarşik bir yapı vardır.

• Söz verdiğiniz her şeyi en kısa zamanda yerine getirmeniz beklenir.

• Akşam düzenlenen iş yemekleri iş yaşamının en önemli parçasıdır. Ancak iş geliştirmeden çok sosyalleşme ve şahsi ilişkilerin geliştirilmesi amaçlanır.

• Singapurlu muhatabınız sizin için bir davet vermişse sizden de buna karşılık olarak aynı düzeyde bir davet vermeniz beklenir.

• Malaylar ve Hintliler elleriyle birlikte kaşık da kullanırlar. Ancak asla sol elinizi kullanmayın. Kaşık ve çatal verildiğinde kaşığı sağ elinize çatalı sol elinize alın.

• İklim nedenleriyle Singapur’da kıyafetler genellikle rahattır. Ancak iş yaşamında beyaz gömlek,

kravat gerekmektedir. “Smart casual” her zaman kurtarıcıdır.

• Küçük dahi olsa rüşvet sayılabilecek hediyelerden kaçının. Kamu görevlilerine asla hediye vermeyin.

• Singapur’un resmi para birimi “Singapur Doları”dır. Fiyat teklifleri verilirken tutar ABD Doları ise bunun açıkça belirtilmesi olası bir karışıklık riskinin önüne geçecektir.

• Singapur çok ağır ceza uygulamaları olan bir ülkedir. Cezalar para cezasından ölüm cezasına kadar ağırlaşmaktadır. Cezaya konu davranışlara örnek olarak kırmızı ışıkta geçmek, kamusal alanda
ya da kapalı bir ortamda sigara içmek, ülkeye uyuşturucu madde sokmak, etrafa çöp atmak, sakız çiğnemek ve sakızı yere atmak verilebilir. Ülkede sadece çok sınırlı alanlarda sigara içilmesine izin verildiğini unutmayın.

• Siyaset ve dini konularda tartışmayın.

• Singapur kültürünü ne kadar iyi bilirseniz başarılı bir iş yapma şansınız o kadar artar.

• Malay kadınları el sıkmazlar. Onları bir baş selamı ve sağ elinizi kalbinize götürerek selamlayabilirsiniz.
• Singapur’da baş kutsal sayıldığı için özellikle çocukların başlarına dokunulmamalıdır.
• Singapur’da dakiklik son derece önemlidir. Geç kalmak ciddiyetsizlik olarak değerlendirilir.
• Tanıştırılırken hemen kartvizit değişimi yapılır. Kartı alırken ve verirken iki elle tutmanız doğru bir harekettir.

Kaynak: 1 Özkan Aydın, “Uluslararası İş Kültürü”, s.266271 2Ticaret Bakanlığı, Singapur Pazar Bilgileri Raporu