Çorum Orta Karadeniz Bölgesinde Ankara’ya 244 km ve en yakın liman şehri Samsun’ a 175 km uzaklıkta olan bir ilimizdir.Yaklaşık 550.000 nüfusu ile Çorum ili karayolu ulaşım imkanlarının gelişmiş olması ve özellikle Ankara’ya olan yakınlığı ile Türkiye’nin önemli sanayi şehirlerinden birisi olma yolunda çok önemli adımlar atmıştır.1970’ li yıllardan itibaren imalat sanayisi yerel kaynak kullanan toprak sanayisine (tuğla-kiremit) dayalı bir gelişme göstermiş...
Çorum Orta Karadeniz Bölgesinde Ankara’ya 244 km ve en yakın liman şehri Samsun’ a 175 km uzaklıkta olan bir ilimizdir.Yaklaşık 550.000 nüfusu ile Çorum ili karayolu ulaşım imkanlarının gelişmiş olması ve özellikle Ankara’ya olan yakınlığı ile Türkiye’nin önemli sanayi şehirlerinden birisi olma yolunda çok önemli adımlar atmıştır.
1970’ li yıllardan itibaren imalat sanayisi yerel kaynak kullanan toprak sanayisine (tuğla-kiremit) dayalı bir gelişme göstermiş, otomasyona dayalı üretime geçiş ve devam eden yatırımlar ile bu sektör bölgeye yüksek istihdam sağlar konuma gelmiştir. Çorum ilinde istihdam ve üretim bazında öne çıkan bir diğer sektör ise gıda sektörüdür. Bölgenin tarımsal potansiyeline bağlı olarak 1930’lu yıllarda değirmenlerle un üretimine başlanan Çorum ilinde 1980’ li yıllara gelindiğinde un fabrikalarının kurulmasına başlanmıştır.
Bu iki sektörün ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla 1960’lı yıllarda küçük atölyelerde bakım amaçlı olarak başlayan makine sanayi bugün ilin sanayi yapısı içerisinde çok büyük bir paya sahiptir. 1990’lı yıllarda başlayan AR-GE çalışmalarıyla ivme kazanan Çorum makine sektörü bölgenin ihtiyacını karşılayan üretimden ulusal ve uluslararası konuma geçmiştir.
Bugün Çorum ilinde biri merkezde diğeri Sungurlu ilçesinde olmak üzere iki adet Organize Sanayi Bölgesi bulunmaktadır. Çorum Organize Sanayi Bölgesi Karma Organize Sanayi bölgesi olup bölgede makine, gıda, seramik, oto yan sanayi, tekstil, metal sanayi, döküm sanayi gibi tesisler bulunmakta ve genel olarak çoğunluğunu makine sektörü oluşturmaktadır. Bunların yanı sıra biri merkezde olmak üzere 6 ilçede de küçük sanayi siteleri bulunmaktadır. Çorum Ticaret ve Sanayi Odasına kayıtlı kapasite raporuna sahip 378 firmadan makine sanayisinde faaliyet gösteren 83 firma yaklaşık 1600 kişiye istihdam sağlamaktadır.
Anahtar teslimi un ve yem fabrikaları ile yine anahtar teslim üretilen tuğla, kiremit fabrikaları makine sektörünün lokomotifini oluşturmaktadır. Sipariş üzerine üretim yapan firmaların büyük bir kısmı ihracat yapmakta ve genellikle kendi markalarını kullanmaktadır. Sektörel bazda ihracat incelendiğinde Çorum’un 2009 yılında 74,462,000 dolar olan sanayi mamülleri ihracatında makine ve aksamları 41,846,293 dolar ve %56 pay ile ilk sırada yer almaktadır.
2008 yılı ile de mukayese edildiği ve global krizin etkileri göz önüne alındığında makine ve aksamları ihracatında 43,575,336 ile %3,96 tutarında bir düşüş söz konusudur. (Veri: TİM ) İlin istatistiklerinde yer almayan, firmaların aracı vasıtalarıyla yapmış oldukları ihracat ise 20,000,000 dolar civarındadır. İhracat yapılan başlıca ülkeler arasında Almanya, İngiltere, İtalya, Fransa, Yunanistan, Mısır, Suriye, Irak, İran, Tunus, Azerbaycan, Libya, Romanya, Rusya, Türkmenistan yer almaktadır. 2006 yılında 26,609,731 dolar olan makine ve aksamları ihracatı 2009 yılına gelindiğinde % 57 tutarında bir artış yakalamıştır. İhracat konusunda ilin yaşamış olduğu en nbüyük sıkıntılardan birisi ilde gümrük müşavirlik hizmetlerinin olmayışıdır. Bu eksikliğin giderilmesi konusunda da gerekli çalışmalar yapılmaktadır. 2009 yılında Çorum’ da makine imalatçısı ve sanayicilerini bir çatı altında toplamak amacıyla Çorum Makine İmalatçıları ve Sanayicileri Derneği (ÇOMISIAD) kurulmuş ve makine sanayisinin envanter çalışması yapılmıştır.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin lehdarı olduğu Türk Avrupa Birliği İş Geliştirme Merkezlerinin Yaygınlaştırılması projesi kapsamında 2009 yılı içerisinde Çorum ABİGEM tarafından Çorum ili makine sektörü için bir “Değer Zincir Analizi” çalışması yaptırılarak sektörün “Değer Zincir Haritası” çıkartılmıştır. Bu çalışma kapsamında tedarik, üretim, pazarlama ve sevkiyat gibi sektörün faaliyetlerini oluşturan tüm değer yaratan süreçler birbirleriyle ilişkileri de dikkate alınarak incelenmiştir. Tuğla, kiremit ve un fabrikalarını anahtar teslim olarak üreten firmalar Çorum makine sanayisinin dörtte üçünü oluşturmaktadır. Bu firmaların dışında sektörde tarım makineleri, yol süpürme makineleri, boru imalat makinesi, pvc işleme makineleri gibi üretim yapan firmalar da mevcuttur. Yapılan analiz sonucunda sektörün girdilerinin büyük bir kısmının yerel üretici ve distribütörlerden tedarik edildiği ve bölgesel yeterliliğe sahip olunduğu gözlemlenmiştir. Özellikle elektrikli motor, bağlantı elemanları, boya gibi ürün tedarikçilerinin satışlarının %90 gibi bir miktarının Çorum ili içerisinde kullanılmakta olduğu ve bunun yanı sıra bölgede ihtiyaç olarak ortaya çıkan çelik döküm imalatının da makine sektöründeki gelişmeye paralel olarak büyümekte olduğu da gözlenmiştir. Bazı tuğla-kiremit fabrikaları üreticileri dünyadaki değişiklikleri göz önünde bulundurarak ürün çeşitlendirme yoluna gitmekte ve konvansiyonel teknolojilerden otomasyona geçmektedirler. Çorum Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği tarafından ise 2008 yılında “Çorum İlinde Makine Sanayi Sektörünü Rekabet Analizi Araştırması” yaptırılmıştır. Bu araştırma kapsamında 58 firma ile görüşülmüş, istihdam yapıları, kapasite kullanımları, bilişim altyapıları, marka stratejileri ve firmaların Ar-Ge yapıları gibi konularda bilgiler toplanarak sektörün SWOT(GZFT) çalışması gerçekleştirilmiştir. Çalışmada ilin gelecekte yöneleceği hedeflere ışık tutacak güçlü yönler tespit edilerek makine sanayi sektörünün ithalat, ihracat, kurumsallaşma, markalaşma, istihdam, eğitim, kalite yönetimi gibi konularda yaşadığ sorunlarla ilişkili zayıf yönler belirlenerek alınabilecek gereken tedbirler ortaya konulmuştur.(Çorum ilinde Makine Sanayi Sektörünün Rekabet Analizi Araştırması -2008)
2007 yılında resmi olarak uygulamaya konulan ve 2009 yılı Mart ayında tamamlanan araştırmanın temel amacı Türkiye’nin uluslararası piyasalarda rekabet edebilirliğini arttırmak olan “Ulusal Kümelenme Politikasının Geliştirilmesi” projesi çerçevesinde “Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı (BROP)”kapsamında öne çıkan 11 pilot kümeden biri olan Çorum ili makine sektörü için kümelenme analizleri yapılmış, mevcut durumu ile kümelenme alanında ihtiyaç duyduğu temel hususlarn ortaya konulmuştur. Yapılan saha çalışması, ilde makine imalat kümesinin eksikliklerinin giderilmesi durumunda, kümenin gelişebileceği ve rekabet gücünün artabileceği yönünde umut vermiştir. (Ulusal Kümelenme Politikasının geliştirilmesi-Çorum Makine İmalatı İş Kümesi-2009)
Makine sanayi Çorum iline değer kamaktadır. İlin makine sanayisi yukarıda belirtildiği üzere birçok kurum tarafından incelenmiş, sektörün rekabet edebilirliğinin arttırılması amacıyla yol haritası çıkartılmıştır. Tarım şehrinden sanayi şehrine dönüşümünde çok önemli yollar kat etmiş, makine imalat kültürünün artık kanıksanmış olduğu Çorum ilinde Türkiye genelinde bir çok sektörde de eksikliği hissedilen ortak çalışma platformlarına ihtiyaç duyulmaktadır. ÇOMİSİAD (Çorum Makine İmalatçıları ve İşadamları Derneği)’ ın 2009 yılında kurulması bu yolda atılmış önemli bir adımdır. Firmaların know-how birikimi, ISO kültürü, öz sermaye ağırlıklı yatırım yapma, girişimcilik, ucuz işgücünün varlığı gibi büyük avantajları bulunmaktadır. Ortak çalışma ve kurumsallaşma bilincinin gelişmesi ile rekabet güçlerinin artacağı çok açıktır. Bunun dışında AR-GE faaliyetlerinin arttırılması dolayısı ile inovasyona verilecek önemle de ürün çeşitliliği, katma değeri yüksek ürünlerin pazara sunulmasına imkan tanıyacaktır.
SPOT:
“TUĞLA, KİREMİT VE UN FABRİKALARINI ANAHTAR TESLİM OLARAK ÜRETEN FİRMALAR ÇORUM MAKİNE SANAYİSİNİN DÖRTTE ÜÇÜNÜ OLUŞTURMAKTADIR. BU FİRMALARIN DIŞINDA SEKTÖRDE TARIM MAKİNELERİ, YOL SÜPÜRME MAKİNELERİ, BORU İMALAT MAKİNESİ, PVC İŞLEME MAKİNELERİ GİBİ ÜRETİM YAPAN FİRMALAR DA MEVCUTTUR.”
BANU KARSIALAN - Çorum ABİGEM Direktörü
İstanbul doğumlu, 1986 Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi Bölümünden mezun olan Banu Karsıalan aynı yıl İktisat Bankası’nda meslek hayatına başlamış olup Ekinciler Dış Ticaret A.Ş. , Atakaş-Şahin Grubu ve Habaş Sınai ve Tıbbi Gazlar İstihsal Endüstrisi A.Ş. gibi Türkiye ağır sanayisinin önde demir-çelik şirketlerinde 20 yıl süreyle üst düzey yöneticilik yapmıştır. Son yıllarda Avrupa Birliği projelerinde de görev alan Banu Karsıalan halen Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin lehdarı olduğu bir Avrupa Birliği projesi olan “Avrupa Birliği Türkiye İş Geliştirme Merkezleri Ağının Yaygılaştırılması” projesi kapsamında Çorum ABİGEM’ de direktör olarak görev yapmaktadır.
