Akdeniz Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hikmet Rende ve öğrencileri, yüzde 100 yerli “dizel motor” üretmeyi başardı.
Akdeniz Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hikmet Rende ve öğrencileri, yüzde 100 yerli “dizel motor” üretmeyi başardı. Türkiye’de imal edeilen yüzlerce parçayı bir araya getirerek yerli dizel motoru ürettiklerini ifade eden Rende, “Bu motor hepimizin ürünü, hepimizin gururu; Türkiye’nin ürünü, Türkiye’nin gururu” diye konuştu.
Emekli öğretim görevlisi Fikret Özdener’in sponsor olduğu ve yaklaşık bir yıl süren araştırma ve uygulama çalışmaları sırasında Prof. Dr. Hikmet Rende ve öğrencileri, Türkiye’nin yurt dışından bütün olarak ithal ettiği motoru oluşturan tüm parçaların, Türkiye’de üretildiğini tespit etti. Daha sonra İstanbul, Konya, Denizli, Çanakkale, Sivas gibi bazı illerde motor parçaları üreten firmalarla temasa geçen ekip, söz konusu firmaların üretimlerinden örnekler toplayarak bu parçaları üniversitede bir araya getirdi. Dört silindirli, 120 beygir gücünde ve 3000 cc’lik Türkiye’nin ilk yüzde 100 yerli dizel motoru; motor, minibüs ve kamyonet tipi araçları rahatlıkla çalıştırabilecek şekilde tasarlandı. Motorun yapımında kullanılan 200’e yakın parçanın tamamının yerli üretim olduğunu belirten Prof. Dr. Hikmet Rende, Türkiye’de otomotiv yan sanayisinin, 1964 yılında çıkarılan Montaj Sanayi Talimatı’nda yer alan “ana sanayide yerli yüzde oranının artırılması mecburiyeti” ibaresi sonrası giderek güçlendiğini ve geliştiğini belirtti. Türk otomotiv sektöründe uluslararası markaların fason üretimini gerçekleştiren birçok firmanın var olduğuna dikkati çeken Rende, otomotiv yan sanayisinin üretim kapasitesi, çeşitliliği ve ulaştığı standartlar itibariyle; ülkemizde imal edilen taşıtlar için gerekli yedek parçaların sayısının yüzde 90’ını karşılayabilecek düzeye geldiğini söyledi. Türkiye’de motor montajı yapılmadığını, motorun bir bütün olarak ithal edildiğini sözlerine ekleyen Rende, bununla birlikte motoru oluşturan parçaların Türkiye’nin değişik illerinde üretilip uluslararası otomotiv firmalarına ihraç edildiğini gördüklerini ve bu parçaları toplayarak, tümüyle yerli parçalarla Türkiye’nin ilk yüzde 100 yerli motorunu yaptıklarını kaydetti. Prof. Dr. Hikmet Rende, otomotiv yan sanayisi üretim ve ihracatında İstanbul, Bursa, Kocaeli, Konya ve İzmir’in önde gelen iller olduğunu ve bu illerde üretilen parçaların Almanya, İtalya, Fransa, İngiltere’nin de aralarında olduğu ülkelere ünlü markalar için ihraç edildiğini söyledi. Türkiye’nin ithalatındaysa dizel ve yarı dizel motorların ciddi yer tuttuğuna dikkat çeken Rende, sözlerini şöyle sürdürdü: “Türkiye otomotiv yan sanayisi, ülkemizde imal edilen taşıt araçları için gerekli parçaların tamamını üretebilen bir düzeye gelmiştir. Ancak bu parçaları bir araya getirmek sanırım kimsenin aklına gelmedi. Biz bu parçaların birbirinden habersiz şekilde üretildiğini belirledik ve firmalardan topladığımız ürünleri bir araya getirip çalıştırarak Türkiye’nin tamamı yerli ilk yerli dizel motorunu yapmış olduk.”
“Motor parçalarının tamamı yerli üretim”
Dizel motor üretimi fikrinin öğrenci eğitimlerine yönelik firma ziyaretleri sırasında oluştuğunu belirten Prof. Dr. Hikmet Rende, Türkiye’deki bu üretimlerin Avrupa standartlarında olduğunu, ilk çalışma olması sebebiyle maliyetinin biraz yüksek olsa da seri üretime geçilmesi halinde düşeceğini dile getirdi. Ürettikleri motorun Türkiye’de otomotiv yan sanayisinin ulaştığı teknoloji ve rekabet gücünün göstergesi olduğunu dile getiren Rende, şunları söyledi: “Bu motorda İstanbul, Konya, Bursa, Eskişehir, Sivas, İzmir, Denizli illerimizde üretilmiş parçalar bulunmaktadır. Bundan sonraki çalışmalarımızda yeterince maddi destek bulmamız durumunda, şimdikinden daha küçük 1400-1600 cc dizel, 100-110 beygir gücünde bir motorun üretimi için çalışmalarımıza devam etmek istiyoruz. Ancak bununla yetinmeyip daha da çalışmak lazım. Artık kimsenin kendi motorumuzu, aracımızı, otomobilimizi üretebileceğinden şüphesi olmamalıdır. Fakat bu işler, teknoloji, modern üretim sistemleri, kaliteli üretim, otomotiv ve makine mühendisliği bilgisiyle olur. Bu motor hepimizin ürünü, hepimizin gururu, Türkiye’nin ürünü, Türkiye’nin gururu.”
