1946 balıkesir doğumlu olan ali ulvi iz, odtu makine muhendisliğinden mezun olduktan sonra turkiye şeker fabrikaları a.ş. genel mudurluğu’ne bağlı eskişehir makine fabrikası ve taksan makine gibi firmalarda calışmış ve ozellikle cnc takım...
Taksan A.Ş. Genel Müdürü Mehmet Karaca, Moment Expo’nun İz Bırakanlar sayfası için makine sektörünün önemli isimlerinden biri olan ve özelleştirilmeden önce Taksan A.Ş’de görev yapan Ali Ulvi İz’le ilgili anılarını kaleme aldı. “Taksan Takım Tezgâhları Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin Genel Müdür Teknik Yardımcılığını yapan Ali Ulvi İz’in anısına bu satırları yazıyorum. Öz geçmişi ile ilgili ailevi v.s. bilgelerini çok iyi bilmediğimden çok fazla bir şey bahsedemeyeceğ im. Elimizde var olan bilgilere göre 1949 yılı Balıkesir doğumlu olup, evli ve biri kız biri erkek 2 çocuk babasıydı. İyi derecede İngilizce bilirdi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Makina Mühendisliği Bölümü mezunudur. Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. Genel Müdürlüğ ü’ne bağlı Eskişehir Makina fabrikası nda İmalat Müdürlüğü görevini yürütürken şirketimize Genel Müdür Teknik Yardımcısı olarak tayin edilmiştir. Çok başarılı, yumuşak kalpli ve disiplinli bir yöneticiydi. Bir görev dönüşü Ankara-Kırşehir karayolunda ağır bir traŞk kazası geçirmiş ve uzun bir dönem hastanede kalmıştır. Kaza sonrası mesleğine olan sadakati ve Taksan’a olan gönül bağı nedeniyle hastaneden çıkar çıkmaz koltuk değnekleriyle işe gelmiş ve görevinin başında bulunmuş, fedakâr bir insandır. İz, Taksan’dan emeklilik nedeniyle ayrılmıştır.” Karaca, Ali Ulvi İz’in makine sektörüne kazandırdıklarını ise şöyle anlatıyor: “Ali Ulvi İz takım tezgâhlarının belirli noktalara gelmesi için mücadele eden ve soy ismine yakışır bir şekilde iz bırakan bir meslek aşığı idi. Taksan’da çalıştığı dönemlerde mesai saati kavramı yok idi. Yani gerekirse gece gündüz işinin başında olurdu. Şirketimizde CNC takım tezgâhlarının üretimine, gelişmesine önderlik etmiş güzide bir mühendisti. Taksan’da Universal takım tezgâhları nın üretiminin yanında CNC tezgâhlara ağırlık verilmesi Ali Ulvi İz Bey’in katkılarıyla yaygınlaşmış ve hız kazanmıştır.”
ALİ ULVİ İZ’İN KALEMİNDEN TAKIM TEZGÂHLARI
Takım tezgahları gerek imalatları, gerekse yeni teknolojileri yaratmak ve uygulamak üzere yapılan araştırma-geliştirme ve dizayn çalışmaları, sermaye ve üst düzeyde bilgi birikimi gerektirmektedir. Takım tezgâhları sanayi, otomotiv ve savunma sanayilerinin itici gücüdür. Bugün dünyada otomotiv ve/veya savunma sanayi ürünlerinde önemli pazar payı olan hiçbir ülke yoktur ki, arkasında takım tezgâhı sanayisini olmasın. Japonya, Amerika Birleşik Devletleri, Federal Almanya, İtalya, Rusya Federasyonu, Fransa, Güney Kore, İspanya ve Çin bu konuda önemli örneklerdir. Di- ğer ilginç bir gözlemde, şimdilerde savunma sanayi sektöründe faaliyet gösteren pek çok firmanın başlangıçta takı m tezgâhı üreticisi olmalarıdır. 1990 yılında ana teşekkülümüz MKEK tarafından Türkiye Sınai Kalkınma Bankası- Priva işbirliğine yaptırılan çalışmanı n sonucunda elde edilen yurt içi üretim ve tablolarına ilişkin veriler yer alı- yor. Buna göre otomotiv sektörünün atağa katlığı 1990 yılında yurt içi talep ancak yıllara göre çok büyük artış göstermiş, yurt içi imalatın talebi karşılama oranı yüzde 58’den yüzde 26’lara düşmüştür. Takım tezgâhları sektörü yurt içi talep artışına paralel olarak, gelişme gösterememesinin en önemli nedeni 1989 yılı- nın Kasım ayında ithalat rejiminde yapı- lan değişiklikler olmuştur. Bu değişiklikler ile takım tezgâhlarının ithalatına son derece büyük kolaylıklar sağlanmış, hatta çok düşük fiyatlar ile kullanılmış; yani ikinci el tezgâhların yurda sokulması teşvik edilmiştir. Son 4-5 yıl içinde, Hong Kong, Çin, Tayvan ve Doğu Bloku ülkelerinden ithal edilen takım tezgâhları ile fiyat açısından rekabet edemeyen yerli üreticilerin önemli bir bölümü faaliyetlerini durdurarak pazardan çekilmişlerdir. Şu anda takım tezgâhları sektöründe Taksan ile Tezsan’ın dışında üretim miktarları ve istihdam açısından önemli sayı labilecek firma kalmamış gibidir. Tezsan firması da faaliyetlerinde ekonomik verimliliği sağlayabilmek açısından, fabrikada istihdam ettiği personel sayısını 750’lerden 40-50 kişiye düşürmüş bulunmakta ve üretim için gerekli görülen tezgâh parçalarının nerede ise tamamı- na yakınını yurt dışından kısmi aksam kompleleri şeklinde ithal ederek çalışmaları nı montaj faaliyeti olarak sürdürmektedir. 5 Nisan 1994 ekonomik kararlar paketinin uygulamaya girmesi sonucunda, döviz kurlarının artışı ile birlikte, alınan tasarruf önlemleri, özellikle makine imalat sektöründe de önemli ölçüde talep daralmasına neden olmuştur. Bu daralmaya paralel olarak 1994 yılının Ocak- Kasım aylarında toplam 793 takım tezgâhı ithal edilmiştir. Aynı yılda Taksan’ı n üretimi 272 adet gerçekleştirilerek, 184 tezgâh yurt içine 9 tezgâhın da yurt dışına satışı sağlanmıştır. Üretimin yurt içi talebi karşılama oranı yüzde 25’lere yükselmiştir. Ülkemizdeki istihdamı n yüzde 95’ini, üretimin ise yüzde 50’sinini karşılayan küçük işletmeler, Gümrük Birliği’ne girişimiz ile birlikte, ellerindeki talaşlı imalat tezgâhlarının sektördeki gelişmeye ayak uydurmaktan çok uzakta oluşu nedeniyle teknolojik düzeyi yüksek takım tezgâhları yatırı- mına gitmek zorunda kalacaklarıdır.” Kutu: ALİ ULVİ İZ KİMDİ? 1949 yılında Balıkesir’de doğan Ali Ulvi İz, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği bölümünden mezun oldu. İz daha sonra bir süre, Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. Genel Müdürlüğü’ne bağlı Eskişehir Makina fabrikasında İmalat Müdürlüğü görevini yürüttü. Bu görevinin ardından ise Taksan Makine’ye Genel Müdür Teknik Yardımcısı olarak tayin edildi. Başarılı, yumuşak kalpli ve disiplinli bir yönetici olan Ali Ulvi İz, Taksan Makine’den emekliliği nedeniyle ayrılana kadar çalışmalarını sürdürdü. Ali Ulvi İz özellikle takım tezgâhlarının belirli noktalara gelmesi için mücadele eden önemli bir isimdi.
