BITCOIN İLE HAYATIMIZA GİREN “BLOCKCHAIN” KELİMESİNİ, SON DÖNEMDE DAHA SIK DUYMAYA BAŞLADIK. KISACA ŞİFRELENMİŞ İŞLEM TAKİBİ SAĞLAYAN BİR DAĞITIK VERİ TABANI OLARAK TANIMLAYABİLECEĞİMİZ, ZİNCİRLEME BİR MODELLE İNŞA EDİLEN, TAKİP EDİLEBİLEN AMA KIRILAMAYAN BLOCKCHAIN TEKNOLOJİSİ, BİR MERKEZE BAĞLI OLMAKSIZIN İŞLEM YAPMAYA İZİN VERİYOR.
Moment Expo’nun bu sayısında, dijital teknoloji trendleri arasında üst sıralarda yer alan ve giderek adını daha sık duymaya başladığımız “Blockchain- Blok Zinciri Teknolojisini” inceleyeceğiz.
Satoşi Nakamoto takma adını kullanan kişi veya kişiler tarafından yaratıldığı düşünülen ve dâhice olduğu şüphe götürmeyen blok zinciri teknolojisi, dijital verinin kopyalanmasına değil dağıtılmasına izin veren yapısıyla fark yaratıyor. Yepyeni bir İnternet türünün omurgasını oluşturduğuna inanılan blok zinciri, aslında dijital para birimi Bitcoin için hazırlanmış olsa da, teknoloji camiası bu teknolojiye yeni potansiyel kullanım amaçları buluyor. Tıpkı İnternette ya da otomobillerde olduğu gibi, blok zincirini kullanmak için nasıl işlediğini bilmeniz yeterli. Ama bu yeni teknolojiye alıştıkça, neden devrimci bir teknoloji olduğunu daha iyi anlıyorsunuz.
BLOK ZİNCİRİ NEDİR?
Blockchain’in kelime anlamı, blok zinciridir. Blok zinciri teknolojisi, şifrelenerek güvenli hale getirilen ve “blok” adı verilen yapıların oluşturduğu, sürekli büyüyen bir kayıt listesidir. “Blok” adı verilen dijital işlem zincirleri için oluşturulmuş, dağıtılmış bir defter olarak da tanımlanabilir. Bloklar, veriler (Bitcoin işlemleri gibi), blok başlıkları (blok hakkındaki bilgiler, kronoloji gibi), blok tanımlamaları (şifreleme yapısı gibi) ve Merkle Trees’den (bloktaki işlem yapısı) oluşurken, zincir ise bloklardaki bilgiye göre birbirine bağlama işleminin yapıldığı alanı ifade eder.
Peki, blok zincirinin çalışma mantığı nedir? Bilgisayarlardan oluşan ağa binlerce kez kopyalanarak dağıtılan bir veritabanı düşünün. Ancak bu ağ ve veritabanı düzenli olarak güncelleniyor. Bir blok zincirindeki bilgi, paylaşılan ve sürekli güncellenen bir veritabanı halinde varlığını sürdürüyor. Blok zinciri veritabanı tek bir konumda saklanmadığı için, kayıtlar herkese açık ve kolayca doğrulanabiliyor. Ancak blok zincirindeki bilgi, siber korsanların erişip bozabileceği bir merkezi sürüme sahip olmadığı, aynı anda milyonlarca bilgisayarda barındığı için “aynı anda her yerdeyken, aslında hiçbir yerde yokmuş” gibi güvenle korunabiliyor. Veri tabanındaki veriye İnternetteki herkes erişebiliyor ancak geriye dönük değişim şansı olmadığı, blok zinciri sürekli güncellendiği için bilgiler her an ve her yerde güven içerisinde oluyor.
BLOK ZİNCİRİNDEN NASIL FAYDALANABİLİRİZ?
Blok zinciri teknolojisi, belirli amaçlara uyacak şekilde değiştirilebilen bir tekno- loji içeriyor. Dolayısıyla blok zinciri teknolojisinden daha iyi yararlanabilmek için, özelliklerini de bilmek gerekiyor.
Fikir Birliği: Tüm anonim ağ katılımcılarının yeteneklerini ifade eder.
Dağıtık Hesaplama: Ağ esnekliğini ifade eder. Her kullanıcı, tüm blok zincirinin tam kopyasını indirir. Verilerin işlenmesi ve dağıtılması için merkezi bir yere ihtiyaç yoktur.
Veri Depolama: Veriler, şifrelenerek depolandığından veri güvenliği sağlanır.
Kaynak: Örnekle anlatmak gerekirse; geleneksel bankacılıkta paranızın bankada olduğunu bilirsiniz çünkü banka size söyler. Bir blok zinciri işleminde ise her işlem izlenir ve kaydedilir; üçüncü taraf (banka) olmadan belirli işlemleri yapabilirsiniz.
Giriş Kontrolü: Herkes bir blok zincirini görebilir ve ekleyebilir. Tersine işlemler mümkün değildir. Değiştirilemeyen
Veri: Oluşan zincir değişmiyor ve en önemlisi değiştirilemiyor. Yani geriye dönük bir işlem yapmanız mümkün değil. Çünkü doğrulama sistemi dağıtık.
Özgür: Herhangi bir kuruma veya kuruluşa ait değildir. Blok zinciri teknolojisi, Bitcoin ile adını duyurmuş olsa da sadece finansal hizmetlerde kullanılmıyor. Aslında blok zincirinin giderek hemen her sektörde kullanım alanı bulmaya başladığını söylersek de yanılmış olmayız.
Finansal Hizmetler: Dijital nakit işlemlerinde finans verilerin verimli, güvenli ve şeffaf olmasında; iş akışı iyileştirme gibi işlemlerde kullanılabilir.
Dijital uygulamalar: Akıllı telefon uygulamalarında kullanılabilir.
Sigortacılık: Sigortacılıkta, verilerinin verimli, güvenli ve şeffaf bir şekilde paylaşılarak iş süreçlerini önemli ölçüde kısaltılmasında kullanılabilir.
İlaçlar ve diğer tıbbi malzemelerin izlenmesi: Halk sağlığı kuruluşları tarafından ilaçları ve diğer tıbbi malzemeleri belirli ülkeler arasında hareket ettiklerinde izlemek için kullanabilir.
Gıda güvenliği: Market zincirleri ve perakendecileri; bozulabilir ürünlerin bilgilerini izlemek ve doğrulamak için blok zinciri tabanlı uygulamalar kullanabilir.
Akıllı fabrikalar: Endüstri 4.0 tasarım ilkelerini kullanan üreticiler, bu fabrikaların yeteneklerini genişletmek için blok zinciri teknolojisini kullanabilir.