AKILLI TARIM TEKNOLOJİLERİNE GENEL BİR BAKIŞ ENDÜSTRİ 1.0’DAN TARIM 4.0’A HAYVANCILIK TEKNOLOJİLERİNDE AKILLI TARIM UYGULAMALARI (BÖLÜM 4)

Sesli Oku

HAYVANSAL ÜRETİMDE AKILLI TARIM UYGULAMALARI, ÖZELLİKLE BÜYÜKBAŞ HAYVAN YETİŞTİRİCİLİĞİNDE DAHA FAZLA UYGULAMA ALANI BULUYOR. İŞLETMELER, MADDİ DEĞERLERİ YÜKSEK OLAN VE TEKİL TAKİBİN ÇOK ZOR OLDUĞU BÜYÜK SÜRÜLERDE, HAYVANLARDAN EN UYGUN VERİMİN ELDE EDİLMESİ AMACIYLA HASSAS TARIM TEKNOLOJİLERİNİ TERCİH EDERKEN, AHIRLAR GELİŞTİRİLEN SİSTEM VE CİHAZLARIN KULLANIMINI İÇİN DE UYGUN BİR ORTAM SUNUYOR. MAKALEMİN BU SON BÖLÜMÜNDE, AKILLI TARIMIN HAYVANCILIK TEKNOLOJİLERİNDEKİ UYGULAMALARINA KISACA GÖZ ATACAĞIM.

Bir inek kendini iyi hissetmiyorsa adım sayısı azalıyor, verdiği süt miktarı düşebiliyor, sütün kıvamı veya niteliği değişebiliyor. Bu veriler sayesinde, hayvanlar daha hastalanmadan erken müdahale etme imkânı doğuyor. Kendilerince bir otel konforunda konaklayan bu hayvanların stresten uzak, sağlık ve refah içinde yaşamaları doğal olarak süt verimlerine de yansıyor. Türkiye’de hayvancılık işletmelerinde günlük ortalama süt verimi 18 ila 22 kilogram arasında değişir ve profesyonel çiftliklerde bu verim 28 ila 32 kilograma kadar çıkabiliyorken, yine Türkiye’de akıllı tarımın uygulandığı modern bir çiftlikte hayvan başına ortalama 39,5 kilogram süt elde edilebiliyor. Bu kapsamda hayvansal üretimde akıllı tarım uygulamaları, özellikle büyükbaş hayvan yetiştiriciliğinde daha fazla uygulama alanı buluyor. İşletmeler, maddi değerleri yüksek olan ve tekil takibin çok zor olduğu büyük sürülerde, hayvanlardan en uygun verimin elde edilmesi amacıyla hassas tarım teknolojilerini tercih ediyor. Ahırlar, geliştirilen sistem ve cihazların kullanımını için de uygun bir ortam sunuyor. Hassas hayvansal üretim uygulamaları, bir bütün olarak sürünün ya da sürüdeki bir hayvanın takibini sağlarken, müdahale edilmesi gereken durumları da raporluyor. Elektronik hayvan tanıma sistemleri ile bireysel bir kimliğe sahip olan hayvanlardan elde edilen bilgiler, geliştirilen sistemlerle toplanıyor ve kablolu/kablosuz aktarım yöntemleriyle veriler kayıt altına alınıyor. Doç. Dr. M. Metin Özgüven, hayvancılık teknolojilerinde akıllı tarım çözümlerini ele aldığı “Hassas Tarım” adlı kitabında, hassas hayvansal üretim uygulamalarını üç grup altında inceliyor. Biz de bu yolu takip edebiliriz.

HAYVAN GELİŞİMİ VE ELDE EDİLEN ÜRÜNLERİN İZLENMESİ

Günümüzde, otomatik hayvan tartım sistemleriyle hayvanların gelişimi sürekli takip ediliyor. Sürü yönetim yazılımları ise hayvana ait tüm veriler ve yapılan tüm işlemleri kayıt altına alıyor. Bu kapsamda sütün kalitesinin (sütteki yağ ve protein oranı), niceliksel (sütün miktarı, sağım süresi, süt akış hızı) ve fiziksel özelliklerinin (sütün pH değeri, akışkanlık, yoğunluk, elektrik iletkenliği, süt sıcaklığı) sürekli bir şekilde kontrol edilmesi amacıyla sağım sistemine uyumlu otomatik süt ölçüm sistemleri kullanılıyor. Bu takip işlemi, hayvanın hastalık ihtimalini bile ortaya koyabiliyor. Örneğin, hayvanın sütünün içerisindeki iletkenlik değeri tuz oranına bağlı olarak değişiyor ve iletkenliğin artması hayvanda hastalık şüphesini uyandırıyor.

HAYVANLARIN BESLENMESİ

En uygun tekil verim elde edilmesi amacıyla hayvanlara gelişme durumları ve süt verimlerine göre değişik rasyonlarda (Bir hayvanın 24 saatlik bir dönem için besin maddeleri ve enerji gereksinimini sağlayan toplam yem miktarı) ve miktarlarda yem verilir. Farklı rasyonlarda yem miktarlarının ayarlanması ve verilmesi için elektronik kantarlı otomatik kaba-kesif yem karıştırıcı ve dağıtıcıları ve otomatik yemlik sistemleri ile su tüketimini ölçen suluk sistemleri geliştirilmiştir.

SAĞLIK VE PERFORMANSLA İLGİLİ KONULARIN İZLENMESİ

Hayvanların kızgınlık dönemlerinin tespit edilmesi amacıyla pedometre, vücut kondisyon skoruyla topallığın belirlenmesi amacıyla kullanılan görüntü analiz sistemleri, ineklerde erken dönem gebelik teşhisinde kullanılan ultrasonografik görüntüleme cihazları ve mastitis, metabolik arazlar, ayak arazları gibi sağlık sorunları için geliştirilen erken tanı destek sistemleri bu kapsamda değerlendirilebilir. Ayrıca ayırma ve işaretleme sistemleriyle müdahale edilecek hayvanlar otomatik olarak işaretlenebiliyor ya da istenen yere ayrılabiliyorlar. Hayvan takip sistemleri ile büyük ve küçükbaş hayvanların vücut ısısı, nabız gibi biyomedikal verilerinin izlenmesi, adım sayısı (Kendini iyi hissetmeyen bir ineğin adım sayısı ve verdiği süt miktarı azalır, sütün kıvamı değişebilir) ve konum gibi kritik veriler de izlenebilir. Hayvanların izlemesinin yanı sıra sağılmasında da hassas tarım uygulamaları söz konusu. Robot teknolojisi çiftliklere girmeye başladı bile; çiftliklerdeki büyükbaş hayvanlar artık robotlar tarafından sağılıyor. İneklerin ne zaman yem alacakları, dinlenecekleri ya da sağılacaklarını seçme özgürlüğü, hatta ineklerin sağılma esnasındaki refahı ve konfor derecesi süt verimini arttıran unsurlardır. Bir sürü hayvanı olan ineğin grup içinde olmayı sevmesi, bu kapsamda da sürüden uzak kalmadan açık konstrüksiyon robot teknolojisiyle sağılması, sağım stresini önlerken, ineğin sağım sayısı ve süt verimini de artırır. Doç. Dr. M. Metin Özgüven, “Hassas Tarım” adlı kitabında, bu uygulamalar kapsamında geliştirilen bazı hassas tarım uygulamalarına da ver veriyor. Bunlardan birkaçını burada paylaşabiliriz.

Elektronik Hayvan Tanıma Sistemleri: Sistemde her hayvana bir kimlik numarası atanıyor ve bu kimlik numarasını taşıyan bir etiket hayvanın üzerine yerleştiriliyor. Bu sayede de işletmedeki tüm hayvanların, diğerlerinden ayrılabilecek şekilde izlenebilmesi mümkün hale geliyor. Günümüzde hayvanların kimliklendirilmesi ve izlenmesinde geleneksel yöntemler (kulak küpesi, dövme, damgalama), RFID içeren elektronik yöntemler (rumen bolusları, kulak küpeleri ve enjekte edilebilen transponderler gibi) ve biyometrik yöntemler (retina tarama ve DNA gibi) kullanılabiliyor.

Sağım Sistemine Uygun Otomatik Süt Miktarı ve Kalite Ölçüm Sistemleri: Sağım sistemlerine uygun otomatik süt ölçüm sistemleri ile ineklerin süt verimi, sağım zamanı, sağım süresi, süt akış hızı, sütün elektriksel iletkenliği ve sıcaklığına ilişkin veriler ölçülerek doğrudan bilgisayar ortamına kaydediliyor.

Çeşitli Sığır Hastalıklarının Tespitinde Kullanılan Sensörler: Bazı sığır hastalıklarına ilişkin belirti ve davranış değişiklikleri, çeşitli sensörlerle (sıcaklık, ivmeölçer ve mikrofon) takip ediliyor.

Otomatik Hayvan Tartım, Otomatik Ayırma ve İşaretleme Sistemleri: Sağımhane çıkışına yerleştirilen otomatik kantar üzerinden ineğin geçmesi sırasında ölçüm gerçekleşiyor, ölçülen değerler inek kimlik bilgileriyle birleştiriliyor ve radyo frekansı kullanılarak sürü yazılım sistemine gönderiliyor.

Elektronik Kantarlı Kaba- Kesif Yem Karıştırıcı ve Dağıtıcılar ile Otomatik Kaba- Kesif Yem Sistemleri: En yüksek süt verimi için hayvanın verim durumuna göre en uygun miktarda yem yedirilmelidir. Hayvanlar yemleme kabinine girdiğinde tekil kimlik bilgileri, sistem tarafından algılanır ve gün içerisinde verilecek yem, kontrollü olarak önlerine dökülür.

Su Tüketimini Ölçen Suluk Sistemleri: Süt sığırlarının kesin olarak saptanamayan su ihtiyacı miktarı; yemin cinsine, rasyon kuru maddesine, ortam sıcaklığı ve nemine göre değişmekle birlikte, olağan dışı sapmalar ineklerin sağlık durumu hakkında bir uyarı oluşturabilir.

Otomatik Buzağı Mama Robotu: Buzağılar beslenme ünitesine girdiğinde, üzerindeki kimlik bilgisi sayesinde sistem buzağıyı tanır ve buzağının beslenmesi için gerekli olan mamayı taze olarak hazırlar. Pedometre: Hayvancılıkta verim ve ekonomik durumu etkileyen en önemli faktörlerden birisi etkin üreme yönetimidir. Hayvanlarda kızgınlık periyodunun kısa ve değişken olmasından dolayı özellikle hayvan sayısı çok olan büyük ölçekli işletmelerde kızgınlığın doğru olarak belirlenmesinde çeşitli nedenlerle hatalar yaşanabilir. Kızgınlıktaki hayvanlar diğer hayvanlara göre daha fazla hareket eder ve pedometre, atılan adımın ölçülmesiyle kızgınlığın belirlenmeye çalışılması, başarı oranının yüksek olması ve kolay kullanımından dolayı en çok tercih edilen yöntemdir. Hayvansal üretimde kullanılan akıllı teknolojiler elbette bunlarla sınırlı değil. Ayak tabanı basıncına duyarlı paspaslarla topallığın tespiti için sistemler, görüntü analiz sistemleriyle vücut kondisyon skorunun belirlenmesi ve topallığın tespiti, termal kameralarla hayvanlarda ağrı yerlerinin belirlenmesi, GNSS ve CBS kullanılarak tekil hayvan hareketlerinin izlenmesi gibi teknoloji ve sistemler, hayvansal üretimde kullanılan akıllı teknolojiler arasında sıklıkla kullanılan diğer teknoloji ve sistemler olarak gösterilebilir.

AKILLI TARIM TEKNOLOJİLERİNE GENEL BİR BAKIŞ ENDÜSTRİ 1.0’DAN TARIM 4.0’A HAYVANCILIK TEKNOLOJİLERİNDE AKILLI TARIM UYGULAMALARI (BÖLÜM 4)

İlişkili yazılar