İstanbul sanayi odası’nın her yıl acıkladığı en buyuk 500 sanayi kuruluşu listesinde başarısı ile goz dolduran makine sektoru en buyuk ikinci 500’de istikrarını surdurdu.

İstanbul Sanayi Odası tarafından hazırlanan Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2008 yılı raporunun sonuçlar makine sektörünün başarısını gösterdi. Rapor İSO Yönetim Kurulu Başkanı Tanıl Küçük tarafından bir basın toplantı sıyla kamuoyuna açıklandı. İstanbul Sanayi Odası’nın, süreç içinde genişleyen ve 1998 yılından itibaren de Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu olarak hazırlanan bu çalışma, sanayi kuruluşlarının yıllar içindeki gelişimini, üretimden satışlar, satış hasılatı, katma değer, özkaynak, aktif toplamı, dönem karı veya zararı, ihracat ve istihdam başlıkları altında sunmakta. Açıklanan ilk 500 listesinde de oldukça iyi bir ivme yakaladığı gözlemlenen sektör aynı başarıyı ikinci 500 listesinde de gösterdi. Metal Eşya, Makine ve Teçhizat, Mesleki Aletler kuruluşları bazında incelendiğinde listenin başında yer alan firmanın adı açıklanmazken geçen yıl 57 sırada iken 2008 verilerinde 2’nci sırada yer alan Norm Cıvata’nın ardından sırasıyla Seval Kablo, Klimasan ve Oerlikon Kaynak Elektrotları Sanayi geldi.

NORM CİVATA’NIN BAŞARISI
Metal Eşya, Makine ve Teçhizat, Mesleki Aletler kuruluşları bazında incelendiğinde isminin açıklanmasını istemeyen firmanın ardından gelen Norm Cıvata kendi sektör listesinde birinci olurken genel listede de ilk sıralarda yer aldı. İkinci İSO 500 listesi’ne gözle görülür bir başarıya imza atan Norm Cıvata geçen yıl listeye 57’inci sıradan girmişti. Üretimden karlar ve ihracat sıralamasında edindiği yükselişi listeye yansıtan şirket bu yıl 4’üncü sırada yer aldı. Üretimden satışlarda 103 milyon 782 bin Türk Lirası net gelir elde eden Şrmayı listeye girmeyi başaran Metal Eşya, Makine ve Teçhizat, Mesleki Aletler kuruluşları arasından sıyrıldı. İkinci 500’de yer alan tüm firmaların arasında ihracat sıralamasında 156’ıncı sıraya yerleşen Şrma dönem kar sıralamasında da 28’inci oldu. Norm’un ardında Seval Kablo ve Klimasan geldi. Geçtiğimiz yıl listedeilk onda yer alan şirket 31’inci sıraya geriledi. Daha önceki yıllarda da ilk 50 içerisinde olan Klimasan’ın ardından listede yer alan Oerlikon Kaynak Elektrotları Sanayi 85’inci sıradan 39’uncu sıraya yükseldi. Parsan Makine Parçaları ise genel listede 6 sıra gerileyerek 42’inci oldu. Metal Eşya, Makine ve Teçhizat, Mesleki Aletler bazında bakıldığında firmaların bir önceki (2007) oranla karlılılarını artırdıkları gözlemleniyor.

İHRACAT ARTIŞININ GERİSİNDE
İkinci 500’ün ihracat performansını değerlendirildiğinde, 2008 yılında Türkiye’nin genel ihracatının 23.1 arttığı görülüyor. İkinci 500’ün ihracatının ise yüzde 16.1’lik bir artış gösterdiği, birinci 500’de ise bu oranın yüzde 24.2 oldu. "İkinci 500’ün ihracatı hem genel ihracat artışının hem de birinci 500’ün oldukça altında kaldı. 2007 yılında ikinci 500 Türkiye ihracatının yüzde 7.2’sini gerçekleştirirken, 2008’de bu oran yüzde 6.8’e geriledi. 2008 yılında ikinci 500’ün ihracatında dokuma, giyim eşyası deri ve ayakkabı sektörü yüzde 29.4’lük pay ile ilk sırada yer aldı. Metal eşya, makine-teçhizat ve mesleki aletler sanayi ihracatı ise yüzde 15.5’lik payla ikinci sıraya yerleşti. Yine 2007’de yüzde 11,7’lik payla üçüncü sırada yer alan gıda, içki, tütün sanayi, 2008’de yüzde 15’lik payla yerini korudu.

İLK 500'DEN İKİNCİ 500'E GERİLEYEN 37 ŞİRKET VAR
İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu kapsamı nda 2007'de 495 olan özel kuruluş sayısı 2008'de 496'ya çıktı. Buna karşılık kamu kuruluşların sayısı 5'ten 4'e geriledi. 2007'de Birinci 500 kapsamında yer alan 37 kuruluş 2008'de ikinci 500 Kuruluş kapsamına gerilerken, 2007'de İkinci 500'de yer alan 365 kuruluş 2008'de yine İkinci 500 kapsamında yer aldı, 98 kuruluş ise 2007'deki 1.000 kuruluşun dışından 2008'de sıralamaya girebilmeyi başardı. İkinci 500'de üretimden satışlardaki sabit artışlara bakıldığında 2007'de sabit fiyatlarla yüzde 7,6 oranında artan üretimden satışların 2008'de yüzde 2,2 oranında küçüldüğü görülüyor. İkinci 500'de satış hasılatı, cari fiyatlarla 2007'de yüzde 10,3 artarken, 2008'de yüzde 7,5 ile daha küçü düzeyde artış gösterdi. 2008 yılında ikinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu sonuçları, gerek satış hasılatı, gerekse üretimden satışlar açısından Birinci 500 sonuçlarına göre daha ''olumsuz bir gelişme'' gösterdi. İkinci 500'de ihracat artışı 2007'de dolar bazında yüzde 24,6 iken, 2008'de yüzde 14,9'a geriledi. İSO İkinci 500'de yer alan kuruluşların 119'u olan yüzde 23,8'i dokuma, giyim eşyası, deri ve ayakkabı sanayinde faaliyet gösterirken, istihdamın yüzde 38,7'si, yaratılan katma değerin yüzde 18,7'si ve ihracatın yüzde 29,4'ü bu sektörler tarafından gerçekleştirildi. İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu kapsamında yer alan 288 kuruluş, çalışan sayısı 250'nin üzerinde olduğu için büyük ölçekli işletme niteliğine sahip olarak değerlendirildi.

VERGİ ONCESİ EN FAZLA KAR EDEN KURULUŞ ETİ ELEKTROMETALURJİ
İstanbul Sanayi Odasının (İSO) ''Türki ye'nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2008 Yılı Raporu’nda ilk sırada Ulusoy Un San. ve Tic. A.Ş. yer aldı. İSO Yönetim Kurulu Başkanı Tanık Küçük'ün katıldığı basın toplantısıyla açıklanan rapora göre, Ulusoy Un San. ve Tic. A.Ş. 104 milyon 39 bin 438 liralık net üretimden satışla birinci olurken, bunu 104 milyon 12 bin 123 lira ile Selçuk İplik San. ve Tic. A.Ş. izledi. Sıralamada üçüncü olan şirket adının açıklanması nı istemezken, dördüncü sırayı 103 milyon 782 bin 307 lira ile Norm Cıvata San. ve Tic. A.Ş., beşinci sırayı 103 milyon 721 bin 596 lira ile Setaş Kimya Sanayi A.Ş. aldı. İstanbul Sanayi Odası'nın ''Türkiye'nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Raropu''na göre, 2008 yılında vergi öncesi en fazla kar eden kuruluş Eti Elektrometalurji A.Ş. olurken, ikinci sırada Erikli Su ve Meşrubat Sanayi ve Ticaret A.Ş. yer aldı. Rapora göre, vergi öncesi dönem karlılığında 2008 yılında üretimden satışlara göre 121. sırada bulunan Eti Elektrometalurji A.Ş. 40 milyon 926 bin 135 liralık vergi öncesi kar rakamı ile ilk sırayı aldı. Bunu üretimden satışlara göre 75’inci sıradaki Erikli Su ve Meşrubat Sanayi ve Ticaret A.Ş. 34 milyon 473 bin 157 liralık karlılık düzeyi ile izlerken, üretimden satışlara göre 201. sıradaki Yozgat İşçi Birliği İnşaat Malzemeleri Ticaret ve Sanayi A.Ş (YİBİTAŞ) 30 milyon 529 bin 218 lira ile karlılıkta üçüncü oldu. İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu kapsamındakilerin Türkiye GSYİH'sı içindeki payı 2007'de yüzde 0,8 iken, bu rakam 2008 yılında yüzde 0,9'a yükseldi. Böylelikle 2008'de 1.000 büyük sanayi kuruluşunun yarattığı üretici fiyatlarıyla brüt katma değerin Türkiye GSYİH'sı içindeki payı yüzde 9,3 oldu. Bu değer, 2007 yılında yüzde 10,1 ile karşılaştırıldığında 1.000 büyük sanayi kuruluşunun ülke ekonomisindeki ağırlığının 0,8 puan azaldığı dikkat çekiyor. 2008'de İkinci 500 kapsamında yer alan ilk 10 kuruluşun 5'i 2007 yılında Birinci 500 arasında yer alırken, 2008'de bu kuruluşlar İkinci 500'e geriledi. Söz konusu 5 kuruluştan 2'si tekstil sektöründe faaliyet gösteriyor.

URETİMDEN SATIŞLAR ARASINDAKİ FARKLAR KUCUK
İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu çalışması nda ilk sıralarda yer alan kuruluşların yıllar itibariyle Birinci 500'de ''görülmeyen boyutlarda'' çok farklı sıralarda yer aldığı dikkat çekerken, İkinci 500'deki kuruluşları n çok farklı sıralarda yer alması, kuruluşların üretimden satışları arasındaki farklarının küçük olmasından kaynaklanıyor. Rapora göre, sıralamada üretimden satışlara göre birinci olan Ulusoy Un Sanayi 2007 yılında 177. sırada, 2008'de ikinci olan Selçuk İplik 2007'de ilk 500 içinde 478. sırada, dördüncü olan Norm Cıvata 2007'de 57. sırada, beşinci olan Setaş Kimya ise 86. sırada yer almıştı. Yine üretimden satışlar sıralamasında 2008'de 6. sıradaki Kipaş Denim İşletmeleri A.Ş. 2007'de 156. sırada, 7. sıradaki Seval Kablo Aydınlatma Cihazları İth. İhr. San. ve Tic. A.Ş. 2007'de 220. sırada, 2008'de 11. sıradaki Memişoğlu Tarım Ürünleri Tic. Ltd. Şti. 2007'de 285. sırada, 13. sıradaki Linde Gaz A.Ş. ise 2007'de 336. sırada bulunuyordu. Ulusoy Un San. ve Tic. A.Ş.'nin, 2007'den 2008'e sıralamada 176 sıra birden atladığı dikkat çekiyor.

TOPLAM BORCLAR YUZDE 14,3 ARTTI
İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu çalışması sonuçlarına göre, 2007'de yüzde 4,9 oranında artış gösteren toplam borçlar 2008'de yüzde 14,3 oranında arttı. 2008'de kısa vadeli borçlar İkinci 500 genelinde ve özel kuruluşlarda yüzde 16,2 oranında artarken, uzun vadeli borçlar İkinci 500 genelinde yüzde 8,8, özel kuruluşlarda yüzde 8,9 oranında büyüdü. Öz kaynaklar İkinci 500 genelinde 2007 yılında yüzde 13,2 artarken, 2008 yılında kuruluşların kaynak yaratamaması nedeniyle sadece yüzde 0,6 oranında büyüdü. 2007 yılında yüzde 1,7 oranında artan ödenen faizler, 2008'de yüzde 53,8 ile ''oldukça yüksek oranda'' arttı. İkinci 500'de yabancı sermaye paylı kuruluş sayısı 2007'de 68 iken bu rakam 2008'de 70'e yükseldi. 2008'de İSO üyesi kuruluşların sayısı ise 16 adet azalarak 193'e geriledi.