Çin kulturunde renkler cok ceşitli ve coğunlukla olumsuz anlamlara gelidiğinde karvizitinizi siyah beyaz bastırmanız yerinde olacakken, hindistan icin kabartmalı ve yaldızlı bir karvizit sizin daha fazla değer verilmenizi sağlayacaktır. başka bir ulkeye gittiğinizde nelere dikkat etmeniz gerektiğini bu haber yazı dizisinde bulabilirsiniz.
Türkiye’deki firmaların uluslararası piyasalarda ürünlerini başarılı bir şekilde pazarlayabilmeleri ve diğer ülkelerle daha uygun koşullarda rekabet edebilmeleri için diğer ulusların iş kültürlerini yakından takip etmeleri gerekiyor. Dünyadaki iş görüşmelerinin büyük bir çoğunluğu ürünün dışında kalan unsurlardan dolayı başarısızlıkla sonuçlanabiliyor. Karşı kültürden insanları n birbirlerini tam olarak anlayamaması, birbirlerinin gelenek ve göreneklerine yeterince saygı gösterememesi iş görüşmelerindeki başarısızlıkların arkası nda yatan ve görünmeyen sebepler arasında yerini alıyor. İGEME’nin İş Kültürü Üzerine çalışması nda, uluslararası iş kültürü incelenirken öncelikle kültürün tanımı yapılmış, kültürü etkileyen önemli parametreler incelenmiş ve bilimsel anlamda uluslararası iş kültürüne bir bakış açısı getirilmeye çalışılmış. Daha sonra uluslararası pazarlama işi ile uğraşan firmaların ürünlerini pazarlarken kültürel açıdan pazarlama stratejileri incelenmiş. Uluslar arası alanda iş yapan firma temsilcileri için kâbus haline gelen karşı kültürlerle nasıl baş edilebileceği ile ilgili modeller irdelenmiş ve örnekler sunulmaya çalı- şılmış. İletişim dış ülkelerle iş yapan firmaları mız için en önemli konuların başı nda geliyor. Görüşmelerde nasıl davranı lmasında fayda vardır gibi birçok soruya da bu çalışmada yer verilmiş. Ülke kültürleri analizinde, iş görüşmesi yaparken, sosyal aktivitelere katılırken davranış biçimlerinin nasıl olacağı, randevuları nızda nelere dikkat edilmesi gerektiğ i, hediye alışverişinin nasıl gerçekleştiğ i, halk davranış biçimleri, iş kıyafetleri ve karşılıklı konuşmalarda dikkat edilmesi gereken hususlar ekte verilen faydalı web sayfaları sayesinde derlenerek verilmeye çalışılmış. Sistematik bir şekilde aktarılmaya çalışılan bu veriler, belirtilen web sayfalarında o ülke ile ilgili olarak uzmanlaşmış kişilerin bir forum çerçevesinde görüşlerini incelenerek oluşturulmuş. Ayrıca kültürün temel taşları ndan biri olarak kabul edilen dil konusu da incelenmiş. Dünyadaki diller incelendiğinde her ülkenin kültürel özelliklerini taşıyan kendi dilleri olmasına rağmen, ilaveten dünyanı n diğer dillerini de takip ettikleri gözlemlenmiş. Dünyada en fazla İngilizce, Fransızca, İspanyolca, İtalyanca, Arapça, Çince ve Hint dili konuşulduğu zaten bilinen bir gerçek. Bunların nedenleri arası nda ise dünyada yeni ülkelerin keşfi ve sömürgecilik anlayışı sırasında ülkelerin dillerinin, dinlerinin ve kültürlerinin gelenler tarafından etkilenmesi ve o ülkelere hem ekonomik hem de kültürel anlamda bağlarının devam etmesi şeklinde özetlenebilir. Ulusların kültürlerinde ikinci önemli bağlayıcı unsur ise din olarak verilebilir. Bu amaçla dünya dinleri incelenmiş ve dünya dinleri ile ilgili olarak ülkelerin kültürel açıdan nasıl bir davranış biçimi sergileyebilecekleri ortaya çıkarılmaya çalışılmış. Böylece farklı ülkelerin dini konulardaki hassasiyetleri bilindiği takdirde, bu dinlerde tabu sayılan şeylerin çok iyi öğrenilmesi sayesinde daha rahat bir çalışma ortamı yaratılması hedeşeniyor. DUNYA HER GECEN GUN DAHA DA KUCULUYOR
Dünya gün geçtikçe daha da küçülmekte ve iş ilişkileri küresel pazarda büyük bir rekabet içerisinde yürütülüyor. Rekabet ederken de fiyat avantajlarına ilaveten karşı kültürü çok iyi bilen, onun de- ğerlerine saygı gösteren ve onların istek ve arzuları doğrultusunda ürün adaptasyonunu sağlayan ülkeler ve firmalar daha başarılı oluyor. İş ilişkileri yürütülürken aradaki coğrafi uzaklıkların önemli bir etken olarak karşımızda bulunması ile birlikte asıl önemlisi insan faktörünün dikkate alınması. Bu nedenle de dünyada küreselleşme hareketlerinin hızla artması neticesinde, insanlar diğer ülkelerle daha fazla ilgilenmeye başlamışlar ve yerel pazarlardaki müşterilerine ilaveten uluslararası pazardaki müşterilerini de portföylerine ilave etmek için yoğun bir çaba içerisine girmişler. Uluslararası pazarlarda iş yapmayı düşünen firmalar da diğer kültürleri anlamak ihtiyacını hissediyor ve kendi ürününü de diğer kültürlerin isteklerini dikkate alarak üretmeye çalışıyor. Uluslararası pazarlama işini üstlenen kişiler, pazardaki müşterilerinin inanışları, değerleri, müşteri davranışları hakkında sorgulama yapmak zorunda kalıyorlar. Çünkü karşı tarafı iyi bir şekilde değerlendirmek ve anlamak başarılı pazarlamacı nın en önemli unsurlarından birisi olarak gösteriliyor. Uluslararası arenada ürününü pazarlayanlar için benzerliklerin ve farklılıkların ortaya çıkarılması kritik bir faktör olarak karşımıza çıkıyor. Sınırların ötesinde yaşayan müşterilerinizle yerli pazardaki müşterilerinizin aynı kefede değerlendirilmesi çok yanlış olacaktır. Bu nedenle İGEME’nin bu faydalı çalışması nı dergi olarak okurlarımızla paylaşı yoruz.
ÇİN
>> Ziyaretiniz öncesinde teklifinizden en az 20 kopya yapılmasında fayda vardır.
>> Sunuş materyalleriniz siyah ve beyaz olmalıdır. Renkler bu kültürde farklı anlamlar içerebilir ve çoğunluğu olumsuz anlama gelebilir.
>> Komünist parti inancı bütün müzakerelerde etkisini göstermektedir.
>> Çin iş kültüründe toplumcu düşünce geçerlidir, hatta özel sektörde dahi bunun etkisini görmek mümkündür.
>> Çinliler kartvizit değiştirme konusunda çok isteklidirler, bu yüzden görüşmeye gitmeden önce yanınızda bol miktarda kartvizit götürmeyi ihmal etmeyiniz.
>> Kartlarınızın bir yüzeyi İngilizce hazırlanıp, diğer yüzünün de Çince hazırlanmasında fayda görülmektedir.
>> Kartınızı iki elinizle takdim ediniz ve Çince yazılı kısmı n alıcının tarafında olmasınadikkat ediniz.
>> Çinliler sizlere doğrudan " Hayır" diyemezler. Bunun yerine çelişkili cevaplar verirler, örneğin "belki", " emin değilim" , " onun hakkında düşüneceğim" , " göreceğiz" gibi cevaplar genellikle "hayır" anlamına gelmektedir.
>> Çin kültüründe tevazu erdem sayılmaktadır. Abartma kuşkuyla karşılanmakta olup, birçok durumda araştırmaya neden olmaktadır.
>> " Ününü Korumak" felsefesi, Çin kültürünün daha iyi anlaşılması açısından önemli bir kavramdır. Çin kültüründe bir kişinin gelecek işlerini yürütebilmesi ününü korumasına doğrudan bağlıdır. Karşı tarafı utandıracak bir durum yaratı lması veya sükunetin ortadan kalkması, kasten olmasa dahi müzakerelerin felaketle sona ermesine neden olabilir.
>> Çin iş protokolüne göre, kişiler toplantı odasına hiyerarşik bir sırada girerler. Çinli odaya giren ilk yabancıyı, grubun başı olarak kabul etmektedir. Hiyerarşi konusuna bu kadar önem verdikleri için, sizin adınıza görüşmeleri yürütecek organizasyonunuzda kıdemli bir kişiyi yanınızda bulundurunuz. Çinli de aynısını yapacaktır. Grubunuzda sadece kıdemli olan kişilerin tartışmalara katılmasına müsaade edilir. Daha az kıdemli bir kişi tarafından müdahale edilmesi Çinlinin şok olmasına neden olabilir.
>> Çinliler avantaj sağlamak için görüşmelerin belirlenen sürelerin de üzerine çıkması için çaba sarf edebilirler. Ziyaretinizin son gününde, her şeyle ilgili olarak tekrar görüşmek isteyebilirler. Sabırlı olun, hislerinizi karşı tarafa belli etmeyin, gecikmeleri sükunetle karşılayın. İlaveten, toplantının bitiş müddetlerinden bahsetmeyin.
>> Toplantının bitiminde, Çinli görüşmeciden önce ayrılmanı z beklenir. Amaçlarınıza ulaşmak için birçok defa seyahat yapmanız gerekebilir. Çinli işadamları bir işe başlamadan önce çok kuvvetli bir ilişkinin kurulmasını tercih etmektedirler.
>> Kontrat imzalansa bile, Çinliler kendileri için daha iyi koşulları oluşturmak için baskılara devam edeceklerdir HİNDİSTAN
>> İlk tanışmalarınızda kartvizitinizi mutlaka sununuz. Kartvizitinizin herhangi bir Hint diline tercüme edilmesine gerek yoktur.
>> İş ilişkilerinizde bir Hintli aracı kullanmanızda fayda vardır. Toplantılarınıza Hintli bir meslektaşınızı da götürebilirsiniz. Diğer bir seçenek olarak da karışık Hint bürokrasisini çok iyi bilen birisini kiralayıp bürokrasideki işlerin takibini sağlayabilirsiniz.
>> Hint Toplumu aşağıdaki üç toplumdan oluşmaktadır. 1.Sindhis 2.Marwaris 3.Gujratis
>> Hindistan’daki iş hacminin büyük bir çoğunluğu aile kaynaklıdır. Şirketteki kardeşlerle görüşebilirsiniz, ama en son kararı yine de ailenin en büyüğü verecektir.
>> Hindistan’da her şey tartışılabilir. Temasınızı farklı sı- nışardan birçok firmayla yürütünüz ve sonunda gerçekçi fiyatlara ulaşabilirsiniz.
>> Kuvvetli ve birbirini tutan bir sosyal yapıya sahip oldukları için, hayat hakkında fazla endişelenmezler çünkü toplumdaki herkes kendi yerini ve çalışma yerini kabul etmektedir.
>> Bütün kararları patron alır ve sorumluluğu üstlenir. Bundan dolayı, ast kişilerin sorumluluğu kabul etmek için isteksiz oldukları görülecektir. Patron tarafından üzerlerine çok büyük baskı olduğu için, kalifiye işçiler bile liderlik pozisyonu kabul etmez.
>> Arkadaşlık ve akrabalık herhangi bir konuda uzmanlaşmaktan daha fazla önemlidir.
>> Talimatlarınızın takip edilmemesinin sonuçlarının tam olarak kimin sorumluluğunda olması gerektiğinin başlangı çta belirtilmesinde fayda vardır.
>> Konu hakkında kötü düşüncenizi veya duygunuzu gülümsemeyle kapatmanız sizin yararınıza olacaktır.
>> Bu kültürde üniversite mezuniyetine ve derecesine büyük saygı gösterilir.
>> Hintliler doğrudan “ hayır” demekten hoşlanmamaktadı r. “Hayır” kelimesi Hindistan’da yanlış anlamlara çekilebileceğ i için kaçamak cevaplar nezaket kuralları içinde hoş karşılanmaktadır. Eğer bir davet alırsanız "No, I can't." gibi doğrudan cevaplar yerine "I'll try" veya "We'll see" gibi belirsiz cevaplar verilmesi daha uygun düşmektedir.
>> Eğer patronsanız, sizin varlığınıza çok önem verilecektir. Görüşmeleriniz de en üst seviyede devam edecektir.
>> Eğer Hintli olan kişi gülümsüyorsa ve başını reşeks olarak arkaya doğru getirirse bu hareketinde “ Evet” anlamı çıkarılabilir. Özellikle Hindistan’ın güneyinde yaşayan kişiler başlarını ileri geri hızlı bir biçimde oynatırlarsa “Evet ne söylediğinizi anlıyorum” anlamı çıkarılabilir.
>> Size herhangi bir yiyecek teklif edildiğinde hemen kabul etmeyiniz, daha sonra gelecek ikinci ve üçüncü teklişerinde kabul edebilirsiniz.
>> İçecek teklişerini reddetmeniz kabalık olarak kabul edilmektedir. BREZİLYA
>> Brezilya’da hakim olan dil Portekiz'cedir. Brezilyalılar kendilerini “hispanics” olarak kabul etmemektedirler, ayrıca kendilerine İspanyolca hitap edildiğinde de bozulmaktadırlar. Brezilya iş kültüründe İngilizce kullanımı yaygındır.
>> Sonuca ulaşabilmek için görüşmeleri birçok kez yürütmeniz gerekebilir. Görüşme ekibinizi değiştirmemeniz tavsiye edilmektedir. Temas sağlayan kişilerin değişikliği işbirliğinizi tehlikeye sokabilir, hatta bu davranış Brezilya iş protokolünün ihlali anlamına gelebilir.
>> Çok miktarda kartviziti yanınızda bulundurunuz. Çünkü Brezilyalılar kartvizit değiştirmek konusunda çok heveslidirler. Kartvizitlerinizin yanında, tanıtım malzemelerinizi, Portekizce ve İngilizce dilinde basılmış dokümanlarınızı yanı nızda götürmeyi ihmal etmeyiniz.
>> Ofise girerken kapıyı çalınız, geride durarak bekleyip Brezilya iş protokolünü takip ediniz. Birçok ofis resmi kuralları uygulamamaktadır. Sao Paulo’nın dışında, Brezilya’da iş açısından genellikle yavaş adım atılmaktadır İş ilişkileri ilk toplantılarda fazla resmi olmayan bir ortamda yürütülmektedir.
>> Brezilya iş protokolünün en önemli parçası, toplantıya doğal bir yoldan “kısa konuşma” ile başlanmasıdır. Hemen derinlemesine işe koyulmak can sıkıcı bir durum oluşması- na sebep olabilir. İş protokolü çerçevesinde, Brezilyalılar geniş bir yelpazede tartışmaya açıktırlar. Özel yaşamları ile ilgili tartışmalarda ketum davranma eğilimi içindedirler.
>> Brezilya’da özel ofis odaları, kıdemli yöneticiler için bile yaygın değildir. Toplantılar esnasında sık sık toplantıları n kesilmesine hazırlıklı olunuz.
>> Brezilyalılar genellikle analitik bir yapıda olup, soyut düşünce yapısına sahiptirler. İlaveten, yasalar ve kurallarla ilgili kuralları takip edeceklerine, her durumun özelliğine göre hareket etmektedirler.
>> Eğer Brezilyalı ortaklarınızın sizin hakkınızda kuşkuları varsa, bu tavır onlara etkileyici grafikler veya diğer deneysel verileri sunmakla ortadan kalkmayacaktır. Bunların yerine, kendi kişiliğiniz, kültürel birikiminiz ve diğer kişilerle aranızdaki ilişki ve tecrübeleriniz Brezilyalı ortağınızın sizin hakkınızda olumlu düşünmesine neden olabilecektir.
>> Görsel sunuşlarınız takdirle karşılanacaktır.
>> Görüşmeler süresince tartışmalardan ve her türlü engellemelerden uzak durunuz. Paradan ziyade görüşmelerde gücünüzü ve statünüzü vurgulamanız daha etkili bir strateji olacaktır. Uyumlu ve planlı bir çalışma yerine bütün konuları bir anda tartışmak için kendinizi hazırlayınız. Konuyla ilgisi olmayan pek çok bilgi tekrar tekrar gözden geçirilebilir. ENDONEZYA
>> Endonezyalılar sizinle hemen arkadaşlık kurmak isteyeceklerdir, siz de onların bu isteklerine karşılık vermenizde fayda vardır. Onlara saygı gösteren ve içten davranan kişilerle iş yapmak isteyeceklerdir.
>> Sunuş malzemenizin ve şirket tanıtım broşürünüzün Bahasa Endonezcasına tercüme edilmesi gerekmektedir. Ayrıca resmi bütün temasların bu dilde yapılması gerekir. Bu dilin kullanımı reklamlarda ve yayınlarda zorunludur. Devlete ait kurumlarda İngilizce konuşulsa dahi, toplantılarda Bahasa Endonezyacası konuşulmaktadır. Ancak toplantı larda İngilizce bilen tercümanlar bulunmaktadır.
>> Endonezya iş kültürü oldukça hiyerarşik bir yapıya sahiptir. Eğer bir görüşme veya delege grubunun bir parçası ysanız sıradaki yerinizi alınız, çünkü ilk önce çok önemli şahıslar tanıştırılacaktır. Eğer karşı tarafa iki kişiyi tanıştırıyorsanız ilk önce en önemli olan kişiyi takdim ediniz.
>> Kartvizitlerinizi renkli ve kabartmalı yapmanız iyi bir hareket olacaktır, çünkü Endonezyalılar bu tür süslü kartvizitleri sevmektedirler. Kartınızın bir yüzünün Bahasa Endonezyacası na tercüme edilmesi iyi bir izlenim bırakacaktır.
>> Kartvizitinizde isminizin ve pozisyonunuzun doğru bir şekilde ifade edildiğinden emin olunuz. Kartvizitinizin özellikle işinizi, unvanınızı ve niteliklerinizi içermesine özen gösteriniz, Endonezyalılar kartvizitlerine bütün bu bilgileri koymaktadırlar. Aynı zamanda soyluluk göstergesi olan unvanları varsa bunları da kullanmaktadırlar.
>> İlk el sıkışılmasından ve tanışılmasından sonra hemen kartvizit değiştirme işlemine başlamanızda fayda vardı r. İlaveten, kartvizitinizin sağ elle ve alıcının yüzüne doğ- ru gelecek şekilde uzatmaya gayret ediniz. Birisinin kartvizitini alınca, kartı dikkatlice incelediğinizi gösteriniz ve kart muhafaza yerine koymadan önce görüşlerinizi iletiniz. Çünkü kartı alıp incelemeden hemen cebinize koymanız saygı- sızlık olarak kabul edilebilir.
>> Toplantılar çok resmi geçmektedir. Endonezyalılar odaya hiyerarşik sırada girerler ve yerlerini alırlar. Sizin de bu tören bitene kadar ayakta durmanız gerekebilir.
>> Nezaket Endonezya’da başarılı bir iş ilişkisinin oluşturulması açısından çok önemlidir.
>> İş ilişkileri sizin alışkın olduğunuzdan çok daha yavaş ilerleyebilir.
>> Verimlilik, zamanında bulunma ve iş bitiş tarihleri konusuna daha az önem verilmektedir. Endonezya’da esnek bir zaman kavramı geçerlidir. Bu yüzden sakin ve sabırlı olunuz.
>> Endonezya iş kültüründe fertten ziyade, grup kararları daha önde gelir. Kişilerin kimliği grubun altındadır.
>> Yöneticilere aşırı derecede saygı gösterilir ve onların hareketlerindeki hatalar görmezden gelinir. GÜNEY AFRİKA
>> Güney Afrika'da ırkçılık konusunda katı gelenekler ve farklı sosyal kurallar oluşmuştur. Bu yüzden ev sahibini takip etmekte yarar vardır.
>> Irkçılıkla ilgili konularda fazla konuşmamanız sizin yararınıza olacaktır. Güney Afrika'da ırk ayrımcılığı yavaş yavaş ortadan kalkmakta ve dünyadaki çok kültürlü bir ulus olma yolunda ilerlemektedir.
>> Ülke İngiliz, Afrikaans, Malay, Hintli, Zulu, Xhosa ve diğer siyah kabilelerden oluşmaktadır. Irkçılık konusunda ABD'deki gibi bir kaynaşma henüz gerçekleşmemiştir. Burada değişik toplulukların ayrı ayrı bir arada olması söz konusudur.
>> Güney Afrika'daki değişik kültürler farklı birçok problemin de ortaya çıkmasına da neden olmuştur. Siyah kabileler arasında sürtüşmeler vardır. İlaveten geçmişte İngilizler ve Afrikalılar arasında yerleşme esnasında yaşanan olumsuz olaylar birbirleri arasında sıkıntı yaratmıştır. >> Genel olarak İngilizce konuşan Güney Afrikalılar kendilerini farklı bir ulus olarak görmektedirler. Gurur duyacakları bir geçmişe, iyi bir konuşma diline, iyi davranış biçimlerine sahip olduklarını düşünmekte, ayrıca gereksiz tartışmalardan kaçınmaktadırlar.
>> Afrikalılar kendilerini diğer Dutch ataları gibi dobra dobra hareket eden bir ulus gibi görmektedirler.
>> İş dünyasında ilerleme çok yavaş gerçekleşmektedir.
>> İlk toplantılarda kartvizit değiştirme normal bir prosedür olarak gerçekleşmektedir.
>> Size söylenene kadar yerinize oturmayınız. Yerinize oturduktan sonra birçok kez size kahve ve çay ikramında bulunulacaktır. En iyisi içeceklerin verilecek olan aralarda alınması ve görüşmenin başında dikkat dağıtıcı unsurlardan uzak durulmasıdır.
>> Güney Afrika işadamı slayt veya projektör ile yapılan gösterilerden kolaylıkla etkilenmemektedir.
>> İlk toplantıda karşılıklı kişisel ilişkilerin kurulabilmesi ve güven ortamının oluşturulması için girişimlerde bulunulması doğru olacaktır. >> Sunuşunuzu çok kısa tutunuz ve sonuca odaklı olun.
>> Konu ile ilgili özel fikirlerinizi açıklamaya çabalayın. Bazen lojistik ve maliyet ürünün veya hizmetin kalitesinden daha önce gelebilir.
>> İngilizce konuşan Güney Afrikalı beyaz elit tabakası özel ilkokulları bitirip, Güney Afrika'nın en iyi üniversitelerinden mezun olabilmekte ve ülke dışında deneyim kazanabilmektedir. Afrikaans elit tabakası da aynı yolu takip etmekte, ancak Afrika okullarında eğitim görmektedirler.
>> Siyahlardan oluşan bir firma ile iş yaptığınız takdirde büyük bir çoğunluğun dışlandığı bir topluluk ile muhatap olacağınızı anlamaya çalış SUUDİ ARABİSTAN
>> Müslüman olmayanların izinsiz olarak ülkeye girişlerine izin verilmemektedir.
>> Ziyaretçilerin tanınan bir Suudi tarafından davet edilmesi gerekmektedir. Size kefil olan kişi de randevularınızı sizin adınıza ayarlamalıdır. Suudi kefiliniz burada başarılı olabilmeniz için hayati önem taşımaktadır. Bu yüzden yumuşak mizaçlı, etkili akrabaları olan ve nüfuzlu bir kefil bulunmasında fayda vardır. Kefilinizi belirledikten sonra bir daha onu değiştirmenize izin verilmemektedir.
>> Kartvizitlerinizin bir tarafının İngilizce, diğer tarafının da Arapça olarak hazırlanmasında fayda vardır.
>> Batıda dini kurumlar ile devlet arasında bir fark vardı r. Ancak Suudi Arabistan'da dinin, politika, sosyal davranı şlar ve iş dünyası üzerinde önemli bir yeri vardır.
>> Bu kültürde bireyler grubun alt kısmında yer almaktadı r. İlaveten, aile en önemli sosyal birimdir.
>> Erkek lider karar verici pozisyonundadır. Ancak grubun oybirliğini alana kadar ilerleme çok zor gerçekleşmektedir. Liderlik ve kimlik kavramları genişleyen ailenin onurunu korumak amacıyla kişilerin soyundan gelmektedir.
>> Batıda, statü başarı ile kazanılır. Ancak Arap dünyası nda sınıf tarafından belirlenmektedir.
>> Suudi Arabistan'da iş yapabilmek batıya göre biraz daha zor ve yavaş gerçekleşmekte ve sabırlı olmak gerekmektedir.
>> Muhafazakâr ve mesafeli tavırlar, sessiz ve utangaç davranışlar iş ilişkilerinizde ciddi problemler yaratabilir.
>> Eleştirmek yerine överek ve İslam'ın gereklerine uyarak, büyüklere saygı göstererek başarılı olabilme şansını yaratabilirsiniz. Eğer sessiz durursanız, meslektaşınız size bir problem mi olduğunu ve bu problemin nasıl çözüleceği ile ilgili soruları sorabilir.
>> İş toplantıları yavaş başlar ve sağlığınız, seyahatiniz ile ilgili sorularla devam edebilir.
>> Suudilerle konuşurken göz kontağı aşırı derecede önem taşımaktadır. Bu yüzden güneş gözlüklerinizi çıkartıp kişinin doğrudan gözlerinin içerisine bakmanız önerilmektedir.
>> Suudiler için yüzünü saklama ve utanmaktan kaçınma büyük önem taşımaktadır. Birisinin saygınlığını korumak için bazı konularda uzlaşmanı z gerekebilir.
>> Suudiler iyi iş yaptıkları zaman düzenli olarak bir övgü beklerler ve eleştirilere açıktırlar. Övgü bu kültürde önemlidir. Etkilendiğiniz her konu hakkında tereddüt etmeden övgüde bulunabilirsiniz. Tabi ki Suudi kadınına karşı bu tür hareket etmeniz beklenmemektedir.
>> Arapça dilinde abartmaların olduğunu aklınızdan çı- kartmamanızda fayda vardır Eğer bir Suudi size "yes" derse bu "possibly" anlamına gelebilir. Bu olumlu cevaplardan olumlu etkilenseniz bile, bu her şeyin olumlu gittiği anlamına gelmediğinin bilincinde olunmalıdır. Suudiler size kötü haber vermek konusunda gönülsüz davranabilirler. Bu yüzden aldığınız geri dönüşümlerin hepsinin gerçekten olumlu olduğu düşüncesine de kapılmayın.
>> Size kahve ikram edildiğinde ve tütsü yakıldığında, toplantının bittiğinin işareti verilmek istenmektedir.