AVRUPA BİRLİĞİ’NİN “ÜRÜNLERDE KALICI KARBON GİDERİMİ, KARBON YAKALAMA VE SAKLAMAYA İLİŞKİN GÖNÜLLÜ SERTİFİKASYON SİSTEMİ YÖNETMELİĞİ” 6 ARALIK 2024 TARİHİNDE YAYIMLANDI.
Avrupa Birliği’nin Anlaşması kapsamında 2050 yılında karbon nötr bir ekonomi olma ve 2030 yılına kadar karbon emisyonlarını yüzde 55 oranında azaltma hedeflerine ulaşma konusunda ana çerçeve, 2021 yılında yürürlüğe giren Avrupa İklim Yasası ile belirlenmişti. Avrupa İklim Yasası ile belirlenen emisyon hedeflerine ulaşılmasında tamamlayıcı nitelikte; 6 Aralık 2024 tarihinde ürünlerde kalıcı karbon giderimi, karbon tarımı ve karbon yakalamayı hızlandırma ve teşvik etme amacıyla gönüllü bir sertifikasyon sistemi oluşturulması adına 2024/3012 sayılı AB Yönetmeliği yayımlandı.
Söz konusu düzenleme ile;
• Birlik içinde operatörlerce gerçekleştirilen faaliyetler için kalite kriterleri,
• Faaliyetlerce ortaya çıkarılan karbon giderimleri ve toprak emisyon azaltımlarının doğrulama ve sertifikasyonuna ilişkin kurallar,
• Sertifikasyon sistemlerinin Avrupa Komisyonu tarafından işleyişi ve tanınmasına ilişkin kurallar,
• Sertifikalandırmaya ve sertifikalı birimlerin kullanımıyla ilgili kurallar belirlenerek özellikle AB sertifikasyon sistemi altında sertifikalandırılan karbon giderimlerinin olası bir yeşil
• 30 aklama (greenwashing) ve/ veya çifte hesaplamanın (double counting) önüne geçilmesi suretiyle, üçüncü ülkeler veya uluslararası uyum programları yerine doğrudan AB ulusal katkı beyanına (NDC) katkı sağlamasının temin edilmesi amaçlanıyor. Düzenlemenin kapsamı ise atmosferden karbonu ortadan kaldırmak üzere yer altı, kara veya okyanuslar dâhil deniz rezervuarlarında ve uzun ömürlü ürünlerdeki karbon depolamasını artıran faaliyetlerden bir veya daha fazla uygulama veya süreci içerecek şekilde belirlenmiş. Kurgulanan sertifikasyon sisteminin çalışma prensibi ise aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
• Bu Yönetmelik kapsamındaki uygunluk sertifikasını (certification of compliance) almak için AB’deki bir ekonomik operatör öncelikle, Avrupa Komisyonu tarafından tanınan bir “sertifikasyon programı”na (certification scheme) katılım için başvuracak. Program, Yönetmelikte belirtilen kalite kriterleri ve sertifikasyon kurallarına, operatörlerin ve operatörlerce gerçekleştirilecek faaliyetlerin uyumunu sertifikalandıran akredite bir kuruluşa ait olmalı. Başvuru kabul edildikten sonra, ilgili operatör mevzuattaki “kalite kriterleri”ne (quality criteria) uyumu gösteren kanıtlar ve faaliyet neticesinde ortaya çıkarılması beklenen net karbon giderim faydası veya net toprak emisyonu azaltım faydası ile bir izleme planını da içeren bir faaliyet planını; “sertifikasyon kuruluşu”na (certification body) sunacak.
• Sertifikasyon kuruluşu, sunulan bilgileri doğrulamak adına bir sertifikasyon denetimi gerçekleştirecek ve bu denetim neticesinde bilgiler doğrulandığı takdirde; sertifikasyon kuruluşu bir sertifikasyon denetim raporu hazırlayarak uygunluk sertifikasını düzenleyecek.
• Sertifikasyon programları tarafında faaliyet gösteren sertifikasyon kuruluşlarının, bir ulusal akreditasyon kuruluşu (national accreditation body) tarafından akredite edilmesi veya ulusal yetkin otorite olarak tanınması gerekiyor. Yönetmeliğin AB ETS kapsamına giren emisyonlara uygulanmaması temel ilke olarak belirlenirken, bunun tek istinasının belirlenen sürdürülebilirlik ve sera gazı emisyonu tasarrufu kriterlerini karşılaması durumunda biyoyakıtlar, biyolikitler ve biyokütle yakıtlarından kaynaklanan karbon emisyonlarının yakalanması ve depolanması olacağı hüküm altına alınıyor.
İlgili Yönetmelikle ilgili detaylı bilgilere burayı tıklayarak ulaşabilirsiniz.
