Türkiye ile Mısır Arap Cumhuriyeti arasındaki dış ticaret dengesi ülkemiz lehine fazla veriyor. Dış ticaret dengesi 2009 yılında bir önceki yıla göre yüzde 308,7 artış göstererek 3,2 milyar dolar...
Kuzeydoğu Afrika’nın en önemli ülkelerinden olan Mısır, aynı zamanda Afrika’nın da giriş kapısı sayılıyor. Doğalgaz, petrol
ve tarım gelirleri bulunan Mısır, şu an yabancı yatırımcıları bölgeye yoğun olarak çekerek, çeşitli serbest ticaret anlaşmaları imzalıyor. Mısır ile Türkiye arasındaki ticaretin arttırılmasında, deniz ve hava ulaşımının daha yoğun olarak kullanılması ileride ilişkilerin artırılması yönünde önem taşıyor. Mısır’da yer alan sanayi kuruluşlarının başında gıda maddesi, meşrubat ve sigara üretimiyle ilgili kuruluşlar geliyor. İkinci sırada tekstil ve deri fabrikalarıyla konfeksiyon atölyeleri geliyor. Mısır’da üretilen pamuğun önemli bir kısmı kendi fabrikalarında işleniyor. Bunun yanı sıra demir çelik, inşaat, elektrik donanımı, bazı mekanik aletler üretimi,
madeni ve toprak eşya üretimi, kimya, mobilya, kâğıt, ilaç, plastik vs. sektörleriyle ilgili sanayi kuruluşları da bulunuyor. Mısır’ın ihraç ettiği ürünlerin başında pamuk, tekstil ürünleri, fosfat, manganez ve çeşitli tarım ürünleri geliyor. İthal ettiği malların başında da ulaşım araçları ve yedek parçaları, savunma araç ve gereçleri, makineler, kimyasal maddeler, gıda maddeleri, maden ürünleri ve petrol ürünleri yer alıyor. Dış ticaretinde İngiltere ve İtalya ilk sırada yer alan ülkelerdir. Bu ülkelerden sonra da ABD ve İsrail geliyor.
AFRİKA’NIN EN ZENGİN ÜLKELERİNDEN
Birleşmiş Milletler 2005 yılı verilerine göre kişi başına düşen milli gelirin 1.470 dolar olduğu Mısır, Afrika’nın en zengin ülkeleri arasında yer alıyor. Ülke, 1980 öncesinde iktisaden dünyanın en geri kalmış ülkeleri arasında iken, Enver Sedat döneminde alınan ekonomik tedbirlerle yüzde 10’luk bir kalkınma hızı göstererek dünyanın en hızlı kalkınan ülkeleri arasına girdi. Sulama sistemlerinin düzenlenmesinden önce tarımsal anlamda fakir ve dengesiz bir yapı gösteren Mısır, ekili alanların ülke topraklarının az bir bölümünü kapsamasına rağmen, Nil sularının kontrol altına alınması sayesinde tarım ve hayvancılık alanında önemli bir gelişme gösterdi. Tarım ürünlerinden ve hayvancılıktan elde edilen gelirin gayri safi yurtiçi hasıladaki payı yüzde 20’dir. Dünyanın ikinci büyük hurma üreticisi olan Mısır’ın esas olarak iç tüketime dönük olarak ürettiği gıda maddeleri arasında mısır, pirinç, buğday, darı ve balkabağından bahsedilebilir. Ülkedeki çayır ve otlaklar son derece az olmakla birlikte, çiftliklerde ve köylerde sınırlı düzeyde hayvancılık yapılıyor. Balıkçılığın oldukça geliştiği Mısır’da, yılda 140 bin tona yakın balık ve su ürünü avlanırken, bunun yaklaşık olarak dörtte üçünü tatlı su balıkları oluşturuyor. Maden kaynakları bakımından pek zengin olmayan ülkenin Batı ve Doğu çölleri ile Süveyş Körfezi ve Sinâ yarımadası bölgeleri, petrol bakımından zengindir. 1970’lerin ortalarında başlayan maden arama çalışmaları sonunda, ülkedeki petrol ve doğalgaz üretiminde önemli bir gelişme kaydedilmişse de, varılan seviye Ortadoğu ölçülerine göre düşüktür. Mısır’ın ticari düzeyde işletilen öteki madenleri arasında fosfat, demir cevheri, manganez, çinko, krom, uranyum ve altın yer alırken, maden gelirleri gayri safi yurtiçi hâsılanın yüzde 2’sini oluşturuyor.
SANAYİLEŞME 60’LARDA İVME KAZANDI 
2001 yılı verilerine göre ülke işgücünün yüzde 32’si tarımda, yüzde 17’si sanayide, yüzde 51’i ise hizmet sektöründe faaliyet gösteriyor. II. Dünya Savaşı sonrasında “ithal ikameci” politikalar doğrultusunda başlatılan ve daha çok tarım ürünlerine dayanan sanayileşme, 1960’larda ağır sanayiye öncelik verilmesiyle daha kapsamlı ve hızlı bir sürece girdi. Petrol, demir-çelik, alüminyum, çimento, gübre, şeker, pamuklu ve yünlü dokumacılık ile gıda işlemeciliği, Mısır’ın bugün önde gelen sanayi dalları içinde yerini aldı. Mısır’ın kalkınma harcamalarına bağlı olarak 1960’lardan beri yüksek düzeyde seyreden dış ticaret açığı, ihracat gelirlerindeki düşüş ve artan ithalat nedeniyle günümüzde de aynı eğilimi gösteriyor. Bu açığın finansmanında, Uluslararası Para Fonu (IMF) ile petrol üreticisi Arap ülkelerinden alınan dış borçlar önemli bir yer tutuyor. İhracat gelirlerinin büyük ölçüde petrol ve petrol ürünleri ile ham pamuk, dokuma, kimyasallar, metalürji ve tarım ürünlerine dayandığı Mısır’da, başlıca ithalat kalemleri ise gıda ve ağaç ürünleri, makine ve ulaşım araçları, kimyasal maddeler ve madenlerden oluşturuyor. Mısır’ın dış ticaretinde en önemli yeri yüzde 18,5 ile ABD, yüzde 13,8 ile İtalya, yüzde 8,5 ile İngiltere ve yüzde 4 ile Fransa tutuyor. Mısır’daki sanayi kuruluşlarının başında gıda maddesi, meşrubat ve sigara üretimiyle ilgili kuruluşlar geliyor. İkinci sırada ise tekstil ve deri fabrikalarıyla konfeksiyon atölyeleri yer alıyor. Mısır’da üretilen pamuğun önemli bir kısmı ülkedeki fabrikalarda işleniyor. Söz konusu alanlar dışında bölgede, demir çelik, inşaat, elektrik donanımı, bazı mekanik aletlerle, madeni ve toprak eşya üretimi, kimya, mobilya, kağıt, ilaç ve plastik sektörleriyle ilgili sanayi kuruluşları yer alıyor. Çalışanların büyük çoğunluğunu kapsayan ülkedeki sosyal sigorta sistemi, emekli, dul ve yetim aylığı ile iş kazası, işsizlik, annelik, iş görmezlik ve hastalık yardımı gibi hizmetleri de içine alıyor.
KRİZE RAĞMEN BÜYÜDÜ
2009 yılında tüm dünyada yaşanan ekonomik krize rağmen büyümesini sürdüren Mısır ekonomisi, yüzde 4,7 büyüyerek 190 milyar dolarlık bir ekonomik büyüklüğe ulaştı. Aynı dönemde gelişmekte olan ekonomilerde ortalama büyüme oranının yüzde 0,8 seviyesinde gerçekleştiği göz önüne alındığında Mısır ekonomisinin başarı gösterdiği görülüyor. Buna rağmen, 2008 yılında gerçekleşen yüzde 7,2’lik ekonomik büyümenin 2009 yılında yüzde 4,7’ye düşmesi, Mısır ekonomisinin de global krizden etkilendiğini gösteriyor. Ekonomik büyümede yaşanan bu durumun daha çok kriz nedeniyle dış talepte yaşanan düşüşten kaynaklandığı ve iç talepte yaşanan canlılık sayesinde büyümenin pozitif gerçekleştiği tahmin ediliyor. Mısır’da iç pazarda faaliyet gösteren sektörlerde önemli bir büyüme gözlenmiş, ihracat odaklı sektörlerde ise gerileme kaydedilmiştir. İşsizlik, Mısır için en önemli sorun lardan biri olmaya devam ediyor. 2008 yılında yüzde 8,4 olan issizlik oranı küresel krizin e tkisiyle 2009 yılında yüzde 9,4’e yükseldi. Genç bir nüfusa sahip olan Mısır ’da her yıl yaklaşık 700 bin kişi işgücüne ka tılıyor. Bu nedenle işsizlik sorununun her geçen gün daha da büyüyeceği öngörülüyor. 2009 yılında enflasyon bir önceki yıla göre önemli ölçüde düşüş gösterdi. 2008 yılında yüzde 20,2’ye çıkan enflasyon oranı 2009 yılında yüzde 9,9’a düştü. Mısır’a 2009 yılında doğrudan yabancı sermaye girişi devam etti. Bir önceki yıla göre Mısır’a gelen doğrudan yabancı sermaye miktarı yüzde 38,7 oranında azalsa da Mısır’ın 2009 yılında 8,1 milyar dolar doğrudan yabancı sermaye çekmesi ülkeye güvenin devam ettiğini gösteriyor. Diğer taraftan, Mısır’ın önemli gelir kaynaklarından olan Süveyş Kanalı gelirleri le turizm gelirlerinde 2009 yılında düşüş yaşandı. Süveyş Kanalı gelirlerinin azalmasının temel sebebi bahse konu dönemde uluslararası ticarette yaşanan daralma sonucu kanalı kullanan gemi sayısında görülen azalmadır. Kahire Ticaret Müşavirliği’nin yıllık raporuna göre; 2008 yılında 26,2 milyar dolar seviyesinde olan ihracat 2009 yılında 25 milyar dolara düştü. İthalat ise 2008 yılında 52,7 milyar dolar iken 2009 yılında 47,6 milyar dolar olarak gerçekleşti. 2009 yılında Mısır’ın en önemli ihraç kalemi ham petrol oldu. İhracatın yaklaşık yüzde 45’i ham petrol sayesinde gerçekleşti.
İLİŞKİLER STA İLE ARTTI 
Türkiye ile Mısır arasındaki ticari ilişkiler, 1 Mart 2007’de yürürlüğe giren Serbest Ticaret Anlaşması’na (STA) kadar büyük ölçüde 04.10.1996 tarihli Ticaret Anlaşması çerçevesinde sürdürüldü. Türkiye, Mısır ile ticaret dengesinin Türkiye lehine bir seyir izlemeye devam etmesi de beklentiler arasında yer alıyor. Mısır’a ihraç ettiğimiz başlıca ürünler arasında, demir ve çelik, mineral yakıtlar, mineral yağlar, makine ve aksamları, tuz, kükürt, toprak ve taşlar, alçılar, çimento ile demir veya çelikten eşya geliyor. Mısır’dan ithal ettiğimiz başlıca ürünler arasında ise, demir ve çelik, inorganik kimyasal müstahsallar, plastik ve plastikten mamul eşya, gübreler ile pamuk bulunuyor.
TÜRKİYE İHRACATTA 7.
BM verilerine göre; Mısır’ın ihracatı 2008 yılında 26 milyar dolar olarak kayıtlara geçti. Mısır’ın genel ihracatında ilk üç ülke sırasıyla İtalya, Hindistan ve Hollanda’dır. Türkiye 2008 yılı verilerine göre Mısır’ın ihracat yaptığı ülkeler arasında 7. sırada yer alıyor. 2008 yılında Mısır’ın önemli ihraç ürünleri incelendiğinde ilk sırayı “Mineral Yakıtlar, Mineral Yağlar ve Müstahsalları” oluşturuyor. “Demir ve Çelik” ile “Plastik ve Plastikten Mamul Eşya” Mısır’ın ihraç ettiği diğer başlıca ürünlerdir. 2008 yılında Mısır tarafından gerçekleştirilen “Mineral Yakıtlar, Mineral Yağlar ve Müstahsalları” ihracatı Mısır’ın genel ihracatı içerisinde yüzde 44 pay alıyor.
Mısır’ın ithalatı 2008 yılında 52 milyar dolar olarak kaydedildi. Mısır’ın genel ithalatında en çok payı alan ilk üç ülke sırasıyla ABD, Çin ve Almanya’dır. Türkiye, BM’nin 2008 yılı verilerine göre Mısır’ın ithalatında 12. sırada yer aldı. “Makine ve aksamları” Mısır’ın en
önemli ithal kalemidir. Mısır’ın ithal ettiği başlıca diğer ürünler “mineral yakıtlar, yağlar ve müstahsallar”, “demir ve çelik” ve “elektrikli makine ve cihazlar”dır. Makine ve aksamları ithalatı Mısır’ın genel ithalatından yüzde 11,7 pay alıyor.
İHRACAT ARTIŞI DİKKAT ÇEKİYOR
Ülkemiz ile Mısır Arap Cumhuriyeti arasındaki dış ticaret dengesi ülkemiz lehine fazla veriyor. Dış ticaret dengesi 2009 yılında bir önceki yıla göre yüzde 308,7 artış gösterdi. 2009 yılında iki ülke arasındaki dış ticaret hacmi 3,2 milyar dolar olarak kayıtlara geçti.
Mısır’a yönelik ihracatımız 2009 yılında yüzde 83,5 artarak 2 milyar 618 milyon dolar olarak gerçekleşti. Söz konusu ülkeye ihracatını gerçekleştirdiğimiz ilk 10 madde arasında yüzde 670,9 ile “Mineral Yakıtlar, Mineral Yağlar ve Müstahsalları”, yüzde 446,3 ile “Tuz, Kükürt, Toprak ve Taşlar, Alçılar ve Çimento” ve yüzde 408,8 ile “demir ve çelik” grupları geliyor. Mal gruplarında yaşanan ihracat artış oranı dikkat çekiyor. “Makine ve aksamları” 2009 yılında Mısır’a ihracatımızda 3. sırada yer aldı. Mısır’dan ithalatımız 2009 yılında yüzde 32 gerileyerek 641,5 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti. Mısır’dan ithal ettiğimiz ilk 10 kalem arasında ithalatında artış görülen kalemler “hububat”, “dokumaya elverişli suni ve sentetik lifler”, “sentetik ve suni devamsız lifler”
ile “muhtelif kimyasal maddeler”dir.
“BUZDOLAPLARI” İLK SIRADA"
2008 yılında “makine ve aksamları” ürün grubu Mısır’ın toplam ihracatından yüzde 1 pay aldı. Mısır’ın 2008 yılında makine ihracatı 277 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti. 2008 yılında Mısır’ın makine ihracatında ilk sırada yer alan ülkeler Libya, Fas ve Türkiye’dir. Türkiye, BM verilerine göre 18 milyon dolar ile 2008 yılında Mısır’ın makine ihraç ettiği ülkeler arasında 3. sırada yer alıyor. TÜİK verilerine göre ise 2009 yılında Mısır’ın Türkiye’ye makine ihracatı yüzde 54,8 azalarak 8 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti. 2008 yılında Mısır’ın makine ve aksamları ihracatında ilk üç sırayı “buzdolapları, dondurucular, soğutucular, ısı pompaları”, “klima cihazları-vantilatörlü, ısı, nem değiştirme tertibatlı” ve “muslukçu, borucu eşyası-basınç düşürücü, termostatik valf dahil”ler aldı. Makine ve aksamları ithalatı 2008 yılında Mısır’ın genel ithalatından yüzde 11,7 pay aldı. Mısır’ın 84. fasıl bazında
makine ithalatı 2008 yılında 6,1 milyar dolar olarak kaydedildi. İtalya, Almanya, Çin ve ABD Mısır’ın makine ithal ettiği başlıca ülkelerdir.
Türkiye, Mısır’ın makine ithal ettiği ülkeler arasında 132 milyon dolar ile 9. sırada yer alıyor. Mısır’ın 2008 yılında makine ithalatı arasında başlıca kalemler “muslukçu, borucu eş yası-basınç düşürücü, termostatik valf dahil”, “kendine özgü fonksiyonlu makine ve cihazlar”, “hava-vakum pompası, hava/ gaz kompresörü, vantilatör, aspiratör” ile “sıvılar için pompalar, sıvı elevatörleri”dir. Mısır, 2009 yılında ülkemizin 84. fasıl itibariyle makine ve aksamları ihracatında 15. sırada yer aldı. Mısır, 2009 yılında makine ve aksamları ihracatımızdan yüzde 1,8 pay aldı. 2009 yılında Mısır’a makine ve aksamları ihracatımız yaklaşık yüzde 11,4 artarak 147,4 milyon dolara yükseldi. Mısır’dan ithalatımız da yüzde 54,8 oranında azalarak 8,1 milyon dolara geriledi. Mısır ile Türkiye arasındaki makine ve aksamları dış ticaret hacmi 2009 yılında yüzde 3,5 artarak 155 milyon dolar olarak gerçekleşti. Mısır ile Türkiye arasında dış ticaret dengesi de 2009 yılında yüzde 21,9 artarak yaklaşık 140 milyon dolar olarak kaydedildi.
KLİMA İHRACATIN DA REKOR YÜKSELME
Mısır’a 84. fasıl itibariyle gerçekleştirilen makine ihracatımız incelendiğinde 2009 yılında en fazla artan gruplar sırasıyla “tohumları temizleme, ayırma, öğütme, işleme makineleri”, “muslukçu, borucu eşyası-basınç düşürücü, termostatik valf dahil” ve “klima cihazları vantilatörlü, ısı, nem değiştirme tertibatlı” ihracatı gerçekleşti. Mısır’a makine ihracatı gerçekleştirdiğimiz ilk 10 kalem arasında “klima cihazları-vantilatörlü, ısı, nem değiştirme tertibatlı” mal grubu 2009 yılında önceki senelere göre kaydedilen
ihracat artışı ile dikkat çekiyor. 2008 yılında söz konusu mal grubu ihracatı yaklaşık 290 bin dolar iken 2009 yılında bu değer 12 milyon dolara yükseldi. 2009 yılında Türkiye’nin Mısır’dan 84. fasıl itibariyle en fazla ithal ettiği ürün grupları sırasıyla, “santrifüjle çalışan kurutma, filtre, arıtma cihazları”, “klima cihazları-vantilatörlü, ısı, nem değiştirme tertibatlı” ve “hava-vakum pompası,
hava/gaz kompresörü, vantilatör, aspiratör” oldu.
