Türkiye’nin döküm makineleri sektörü ihracatı 2008 yılında 165 milyon dolar olarak gerçekleşti. 2009 yılında sektör ihracatı yüzde 148 milyon dolar seviyesine geriledi.İnsanların metallerle tanışıp malzeme olarak kullanmalarının MÖ...

Türkiye’nin döküm makineleri sektörü ihracatı 2008 yılında 165 milyon dolar olarak gerçekleşti. 2009 yılında sektör ihracatı yüzde 148 milyon dolar seviyesine geriledi.

İnsanların metallerle tanışıp malzeme olarak kullanmalarının MÖ 6000’den önceki yıllara kadar uzandığına ait bulgulara rastlanılsa bile günümüzde dökme makineleri büyük bir sektör haline gelmiştir. Döküm sektörü bu hali ile sanayi sektörünün yüzde 90’ın üzerindeki değerleri içeren imalat sanayinin ara malı üreten imalat sanayi kavramı içerisinde yer almaktadır. Ancak döküm sektörü ürünleri olduğu gibi veya çoğu zaman diğer imalat yöntemlerinin de pek çoğunun uygulanması ile sonuç ürüne dönüştürerek sanayi sektörünün önemli girdilerini veya ürünlerini oluştururlar. Bu açıdan olaya bakıldığında döküm sektörü ürünleri geniş bir yelpaze aralığında yer alan tüm sektörlerle ilgili olmaktadır. Yoğunluklu olarak ve kitlesel ilgi incelendiğinde döküm sektörü ürünlerinin daha ziyade madeni eşya ve konstrüksiyon, taşıt araçları gibi dayanıklı tüketim malları imalat sanayi ile temel sanayi dalları olan enerji, madencilik ve ara malı üreten toprak, seramik, demir çelik, demir dışı metal, kimya gibi yoğunlukla imalat sanayi alanı ile inşaat ve ulaştırma sektörlerinde kullanıldığı görülür. Diğer taraftan toplumların ekonomik gelişmesinin sanayi sektörünün gelişimi ile paralellik arz ettiği hatta daha ileri ekonomik seviyelere ulaşabilmek için özellikle yatırım ve dayanıklı tüketim malları üretim seviyeleri ile tüketim miktarlarının arasında daha da önemli bir bağıntı mevcuttur. Zira bu alanda yer alan ürünler katma değeri en yüksek olan ve yüksek teknoloji, bilgi, araştırma geliştirme ve yeniliklere açık durum arz ederler.

SEKTÖRÜN DÜNYADAKİ DURUMU

Birleşmiş Milletler (BM) İstatistik Bölümü verilerine göre 2008 yılında 19,2 Milyar dolar olan sektör ihracatı yüzde 20 oranında azalarak 2009 yılında 15,3 milyar dolar değerine ulaşmıştır. Çin sektör ihracatının yaklaşık yüzde16,6’sını gerçekleştirmektedir. Çin’in döküm makineleri ve ekipmanları sektörü ihracatı 2009 yılında yüzde 6 oranında azalarak 2,5 milyar dolara gerilemiştir. Çin’i yaklaşık 1,6 milyar dolar ile Japonya takip etmektedir. Almanya, İtalya ve ABD’de sektör ihracatında önde gelen diğer ülkeler arasında yer almaktadır. Döküm makineleri ve ekipmanları sektörü ihracatında 2009 yılında krizin etkisiyle tüm ülkelerde düşüş kaydedilmiştir.

En fazla ihracat gerçekleştirilen ilk 20 ülke arasında en büyük azalma ise yüzde 39,25 ile Singapur’da yaşanmıştır. Türkiye, 2008 yılında gerçekleştirdiği 165,6 milyon dolar ihracat 2009 yılında yüzde 10 oranında azalarak 148,5 milyon dolara gerilemiş ve 17’nci sırada yer almıştır.

İTHALAT LİDERİ ÇİN

2009 yılında sektör ithalatı yüzde 16 oranında azalarak 15 milyar dolar seviyelerine gerilemiştir. Çin 1,6 milyar dolar ithalat ile dünya sıralamasındaki lider konumunu korumuştur. Çin’in ardından en fazla ithalat gerçekleştiren ABD ise 2009 yılında 1,3 milyar dolar ithalat gerçekleştirmiştir. Sektör ithalatında önde gelen diğer ülkeler sırasıyla Meksika, Almanya ve Japonya’dır. Döküm makineleri ve ekipmanları sektörü ithalatında ilk 20 sırada yer alan ülkeler arasında ithalatında genel olarak azalış görülse de BAE, Kore ve Brezilya 2009 yılında artış göstermiştir. İthalatında en çok azalma kaydedilen ülkeler ise Rusya, Fransa ve Avusturya’dır. 2009 yılı sektör ithalatında 12’inci sırada bulunan Türkiye’nin, 2008 yılında ithalatı 406 milyon dolar iken 2009 yılında bu rakam yüzde 9,5 oranında azalarak 367 milyon dolara ulaşmıştır.

SEKTÖRÜN TÜRKİYE’DEKİ DURUMU

Türkiye’nin döküm makineleri ve ekipmanları sektörü ihracatı 2008 yılında 165,6 milyon dolar gerçekleşmiştir. 2009 yılında sektör ihracatı yüzde 10 oranında azalmış ve 148 milyon dolar seviyesine gerilemiştir. Türkiye’nin 2009 yılındaki sektör ihracatı ürün bazında incelendiğinde 135,8 milyon dolar ile “8480 – Metal Dökümü İçin Kasalar, Plakalar, Kalıp Modelleri” birinci sırada yer alırken; bu mal grubunu 12,7 milyon dolar ile “Tav Ocakları, Döküm Potaları, Külçe Kalıpları, Döküm Makineleri” takip etmektedir.

Döküm Makineleri ve Ekipmanları sektörü mal grubu GTİP bazında incelendiğinde “Metal Dökümü İçin Kasalar, Plakalar, Kalıp Modelleri” ihracatının büyük bir pay sahibi olduğu görülmektedir. 2009 yılında Türkiye’nin döküm makineleri ve ekipmanları ihracatı yaptığı ülkeler arasında Almanya 30,9 milyon dolar ile birinci sırada yer almaktadır. Almanya’yı 18 milyon dolar ile Rusya ve 15,8 milyon dolar ile İtalya takip etmektedir. Mısır ve Fas, en fazla ihracat gerçekleştirilen ilk on ülke arasında en çok ihracat artışı kaydedilen ülkelerdir. Türkiye’nin döküm makineleri ve ekipmanları sektörü ihracatı gerçekleştirdiği ilk 10 ülke arasında ihracatımızda en büyük düşüş İran, Fransa ve Bulgaristan’da yaşanmıştır.

EN FAZLA İTHALAT ÇİN’DEN

Türkiye’nin 2008 yılında 406 milyon dolar seviyelerinde olan döküm makineleri ve ekipmanları sektörü ithalatı, 2009 yılında yüzde 9,5 azalarak 367 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Türkiye’nin 2009 yılında döküm makineleri ve ekipmanları sektörünün ithalatı G.T.İ.P. bazında incelendiğinde 275,5 milyon dolar ile metal dökümü için kasalar, plakalar, kalıp modellerin ilk sırada yer aldığı görülmektedir. 2009 yılında sektör ithalatında G.T.İ.P. bazında tüm kalemlerde gerileme kaydedilmiştir. En büyük düşüş dolar 12 ile “metal dökümü için kasalar, plakalar, kalıp modeller” kaleminde kaydedilmiştir. 2009 yılında döküm makineleri ve  ekipmanları sektörü ithalatımızda önemli yer tutan ülkeler arasında ilk üç sırayı Çin (74,6 milyon dolar), İtalya (68,9 milyon dolar) ve Güney Kore (33,7 milyon dolar) almıştır. Türkiye’nin döküm makineleri ve ekipmanları sektörü ithalatının yaklaşık yüzde 40’ı Çin ve İtalya tarafından gerçekleşmektedir. Türkiye’nin 2009 yılı sektör ithalatında ilk 10 ülkenin bir önceki seneye göre değişim oranlarına bakıldığında ülkelerin çoğunluğunda gerileme kaydedilmiştir. En büyük düşüş ise Fransa, Japonya ve Almanya’ya yönelik olmuştur. Diğer taraftan, ABD ve Portekiz’e yönelik döküm makineleri ve ekipmanları ithalatımızdaki artış oranları dikkat çekicidir.

Erdem Makina Genel Müdürü Adnan Erdem: “DEĞERLİ TL. PROBLEM TEŞKİL EDİYOR”

Döküm makinelerinin Türkiye’de üretimi ve satışı konusunda Türk üreticilerin haksız rekabete uğradığını belirten Erdem Makina Genel Müdürü ve aynı zamanda makine mühendisi olan Adnan Erdem; “Alüminyum döküm sektöründe ihtiyaç duyulan makinelerin çok büyük bölümü ülkemizde imal edilebilmekte ve makine imalatçıları yerli – yabancı müşterilerden kabul görmektedir. Makine üreticilerinin kalite ve fiyat seviyesi itibariyle Avrupa makine üreticilerine karşı belli bir üstünlüğü olmasına karşın; devlet destekli ülkelerden kalitesiz ve ucuz ithal edilen makinelerle rekabette haksızlığa uğramaktadır. Öte yandan değerli TL de bir diğer problem olarak karşımızda durmaktadır” dedi. Adnan Erdem döküm makine ve ekipmanları sektöründe yaşanan sıkıntıları ve alınması gereken yöntemleri şu şekilde açıkladı: “Türk malı imajının dünyada kaliteli ürün olarak algılanma oranının artması gerekir düşünüyorum. Bu rakamın önünde en büyük engel fiyat politikası olacaktır. İki yıldır TL harcamalarımız yaklaşık yüzde 18 artmasına karşın; euro ve dolar yüzde 10 değer kaybetmiştir. Yurt dışı satışlarımızda yüzde 28 civarında bir kayıp söz konusudur. Bu durumda ihracat yapmak karlılıktan oldukça uzaklaşmıştır. Karlılığı düşen firmaların üretim teknolojilerini iyileştirmeye ve Ar-Ge’ye harcama yapmaya para bulması eskisinden daha zor olacaktır. Bunun yanı sıra sektörümüzde en önemli sıkıntılardan diğeri ise eğitimli iş gücünün yetersiz olmasıdır. Bunun için yapılmasıkatiyetle gerekli iki yöntem vardır. Birincisi devlet para politikası değiştirilmelidir. İkincisi ise meslek liselerinde üniversitelere girişte önüne konulan engellerin kaldırılarak, bu okulların yeniden tercih edilir hale getirilmesi gerekir” dedi.

Hidroteknik Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Özlem Şahin:“KDV İNDİRİM SÜRELERİ UZATILMALI”

“Ülkemizde makine sanayi son yıllarda en hızlı gelişen ve ihracatı çok hızlı artış gösteren bir sektör olmasına rağmen; 2009 yılında yaşanan olumsuzluk yatırımların ertelenmesine yol açtı” diyen Hidroteknik Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Özlem Şahin; “2010 itibariyle gerek imalatta, gerekse ihracatta gözlenen olumlu gelişmeler; sektörümüzün genelinde sıkıntılarınaşıldığı anlamına gelmemektedir. İç talep henüz sürekli bir artış temposuna girememiştir. İç pazarın eski yapısına kavuşmasının en erken 2012 yılında olacağı tahmin edildiğine göre; bu sektörde, yerli veya yabancı sermaye yatırımı yapılma ihtimali oldukça düşüktür. Bu nedenle hayatımızı sürdürebilme adına satışlarımızın çoğunu ihracata yöneltmeyi düşünmekte ve bu bağlamda yurt dışı fuarlarına katılımımızı arttırmaktayız. Bizce, krizin atlatılmasında sektörümüze güç verecek olan finansal yardımların bir an önce hayata geçirilmesi gerekmektedir. Çoğu üçüncü ülkelerden gelen ve teknik düzenlemelere uygun olmayan makinaların ithalatını önleyici önlemler çoğaltılmalı, KDV indirimleri sürelerinin uzatılması gereklidir. Aynı zamanda en pahalı enerjiyi kullanan ülkemizde bu maliyetlerin Avrupa Birliği ülkelerinde uygulanan değerler düzeyine indirilmesi gerekmektedir. Özellikle Batı Avrupa’da düşük büyüme oranlarıyla ve yüksek maliyetlerle çalışmak zorunda olan metal enjeksiyon döküm firmaları, yatırımlarını AB’ye yeni üye olan Orta Avrupa ülkelerine, Rusya ve Türkiye’ye kaydırmaktadır” dedi.

Atılım Teknik Genel Müdürü Salih Özata: “İhracat geri dönüşümlü olacak ”

Döküm makineleri üretim ve satışının ülkemizde her geçen yıl arttığının altını çizen Atılım Teknik Genel Müdürü Salih Özata; “Gelişmiş ülkelerin sanayisinin daha teknolojik alanlara kayması nedeniyle oluşan boşluğu, Türkiye gibi ülkelerin değerlendiriyor olması; döküm makineleri ihtiyacını arttırmaktadır. Ancak Uzak Doğu ülkeleri faktörü, her sektör de olduğu gibi yerli üretimi etkilemektedir” dedi. Salih Özata yaptığı açıklamada; döküm makineleri ihracatında geçtiğimiz sene 17’nci sırada yer almasıyla ilgili olarak ise; “Önümüzdeki günlerde yükseliş olacağını düşünüyoruz. Son günlerde dış ülkelerle yaşanan sıcak ilişkiler özellikle komşu ülkelerin Türkiye’ye bakış açılarının olumlu şekilde değişmesine sebep olmaktadır. Bu durumun da ülkemize ihracat olarak geri dönüşümü olacaktır” saptamasında bulundu. Döküm sektörüyle ilgili yaşanan sıkıntıları üç ana nedene indirerek anlatan Salih Özata; “Yeni yatırımların az olması ve firmaların ekonomik sıkıntılardan dolayı yeterince yatırım yapamamaları en önemli neden olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunun yanı sıra yerli makinelere yeterince güvenin olmaması ile firmaların yerli üretim yapan üreticileri yeterince tanımamaları büyük sıkıntılara neden olmaktadır. Bu anlamda yaşanan problemlerin çözümlenmesi için sektörümüz doğrudan döküm sanayinin yeni yatırımlarına bağlı olmasından dolayı, yatırımlarına teşvik edici politikaların uygulanması gerekmektedir. Yerli makine üreticilerinin Ar-Ge çalışmalarına daha çok destek verilmesi gerekmektedir. Fuar organizasyonlarının daha çok yaygınlaştırılması ve teşvik edilmesi gerekmektedir” dedi.