95/7623 sayılı İhracat Rejimi Kararı’nın 3’üncü maddesinin (k) bendi uyarınca yürürlüğe konulan “İhracat 2004/12” sayılı Dış Ticaret Sermaye Şirketi Statüsüne İlişkin Tebliğ kapsamında; ödenmiş sermayeleri en az 2 milyon TL olan ve bir önceki takvim yılında gümrük beyannamesi bazında, FOB tutarı en az 100 milyon ABD doları veya eş değerdeki fiili ihracatı (transit ve bedelsiz ihracat hariç) gerçekleştiren anonim şirketlere..
95/7623 sayılı İhracat Rejimi Kararı’nın 3’üncü maddesinin (k) bendi uyarınca yürürlüğe konulan “İhracat 2004/12” sayılı Dış Ticaret Sermaye Şirketi Statüsüne İlişkin Tebliğ kapsamında; ödenmiş sermayeleri en az 2 milyon TL olan ve bir önceki takvim yılında gümrük beyannamesi bazında, FOB tutarı en az 100 milyon ABD doları veya eş değerdeki fiili ihracatı (transit ve bedelsiz ihracat hariç) gerçekleştiren anonim şirketlere, her yılın Ocak ayının son gününe kadar tebliğdeki diğer şartlara uygun olarak başvurmak kaydıyla “Dış Ticaret Sermaye Şirketi (DTSŞ)” statüsü verilmekte veya hâlihazırda Dış Ticaret Sermaye Şirketi statüsüne haiz firmalar için söz konusu statü yenilenmektedir.
Vergi Mevzuatı Yönünden
Katma Değer Vergisi (KDV), Kanun’un 11/1-c maddesinde düzenlenen ve “tecilterkin sistemi” olarak adlandırılan uygulamadan, ihraç kayıtlı mal teslim eden imalatçı firmalar yararlanabilmektedirler. 77 Seri no’lu KDV Genel Tebliği’nde yapılan düzenleme ile imalatçı olmayan firmaların da DTSŞ’lere ihraç kaydıyla yaptıkları teslimler için “tecil-terkin” uygulamasından yararlandırılmalarına imkân sağlanmaktadır. Ayrıca ihracattan kaynaklanan KDV iadelerinde 84 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin “Teminat Karşılığı İade” bölümünde DTSŞ’ler için aşağıda açıklanan kolaylıklar sağlanmaktadır:
• İhracattan kaynaklanan KDV iadelerinin teminatla nakden alınmak istenmesi durumunda firmaların Maliye Bakanlığı’nca belirlenen limitin (4000 TL) üzerinde kalan kısmın tamamı kadar teminat göstermesi gerekmektedir. DTSŞ’ler ise haklarında sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenlediği veya kullandığı konusunda rapor bulunmaması, son beş yıl içinde adlarına tahakkuk eden gelir, kurumlar vergisi ve KDV’lerin ödenmesi, iade hakkı doğuran işlemlerin bulunduğu son beş vergilendirme döneminde hakkında olumlu rapor yazılmış olması halinde yüzde 4 teminatla nakden iade alabilmektedirler.
• Normal uygulamada 4000 TL’nin altında kalan nakden iade taleplerinde gümrük beyannamesinin veya onaylı fatura ya da özel faturanın teyidi yapılmadan iade yapılmamaktadır. DTSŞ’ler ise onaylı veya özel faturaların teyidinden sonra gümrük beyannamelerinin teyidi beklenmeksizin iade talebinde bulunabilirler.
• Hakkında Sahte Muhteviyatı İtibarıyla Yanıltıcı Belge (SMIYB) düzenleme raporu bulunan firmaların, raporun vergi dairesine intikal ettiği tarihten sonraki ve bu tarihe kadar henüz sonuçlandırılmamış nakden veya mahsuben iade talepleri 4 kat teminat karşılığında, teminat gösterilmemesi halinde münhasıran vergi incelemesi sonucuna göre yerine getirilir. Firmaların SMIYB düzenleme raporları üzerine yapılan tarhiyatları ödemeleri ya da teminat göstermeleri halinde iade talepleri, indirimli teminat uygulamasından yararlananlarda yüzde 100, diğerlerinde yüzde 200 teminat karşılığında yerine getirilir. Hakkında SMIYB düzenlediğine dair rapor bulunan DTSŞ’ler ise bu belgelere dayanarak iade aldıkları verginin aynı dönemde iade edilen toplam verginin yüzde 4’ünü aşmaması halinde iade talepleri olumlu rapor beklenmeden genel esaslara göre yerine getirilir.
• İncelemeye sevk edilmiş olsun olmasın haklarında SMYIB düzenlediğine ilişkin tespit bulunan firmaların nakden veya mahsuben iade talepleri; tespit bulunan dönemler için münhasıran vergi inceleme raporuna göre, diğer dönemler için dört kat teminat karşılığında yerine getirilir. SMYIB düzenlediği tespit edilen DTSŞ’lerin ise bu belgelere dayanarak iadesini talep ettikleri toplam verginin yüzde 4’ünü aşmaması ve bu kısma dört kat teminat göstermeleri halinde iade talepleri genel esaslara göre yerine getirilir.
Eximbank Kredileri Yönünden
DTSŞ’ler ağırlıklı olarak DTŞ Kısa Vadeli İhracat Kredisi Programı’ndan yararlanabilmektedirler. Söz konusu krediler, firmaların ihracat faaliyetleri ile ilgili finansman ihtiyaçlarını karşılamak üzere, belli teminat oranları ile aracı banka olmaksızın Eximbank tarafından doğrudan kullandırılmaktadır. Adı geçen kredi programları çerçevesinde DTSŞ’lere piyasa faiz hadlerinden daha düşük faiz oranı ile kredi kullandırılmaktadır. Belirtilen kredi programı çerçevesinde, 120, 180 ve 360 gün (döviz kredilerinde) vade seçenekleri sunulmakta ve vade yapısı, risk tutarı ve Eximbank kısa vadeli ihracat kredi sigortası programından yararlanılması durumlarına göre TL kredilerde yüzde 11 ile yüzde 14.5, döviz kredilerinde ise Libor+0.50 ile Libor+1.00 faiz oranı aralığında kredi kullandırılmaktadır. DTSŞ’lerde asli teminat oranı, kredi anapara ve faiz tutarının yüzde 100’ünden yüzde 80’ine indirilmiştir. Bu oran mali yapısı güçlü ve ihracat potansiyeli yüksek DTSŞ’ler için yüzde 40’a kadar inebilmektedir.
Gümrük Mevzuatı Yönünden
Onaylanmış Kişi Statüsü için genel ve özel koşullar değerlendirilirken, DTSŞ’ler için istisnalar getirilmiştir. Buna göre;
• 07.10.2009 tarih ve 27369 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış bulunan Gümrük Yönetmeliği’nin 23’üncü maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendi uyarınca, Onaylanmış Kişi Statüsü almak üzere başvuruda bulunan kişiler için imalatçı olma şartı aranırken DTSŞ’ler için bu şart aranmamaktadır.
• A, B ve C sınıfı onaylanmış kişi statüsü başvurularında, anılan Gümrük Yönetmeliği’nin 24’üncü maddesinin bir, iki ve üçüncü fıkralarında, dış ticaret performansına ilişkin olarak aranılan koşullar, aynı maddenin 5’inci fıkrasına göre, Dış Ticaret Sermaye Şirketleri için aranmamaktadır.
• DTSŞ’ler tarafından Onaylanmış Kişi Statü Belgesi başvurularında, normal olarak ibrazı gereken belgelerden bazılarının ibraz edilmesine gerek bulunmamaktadır.
İhracat Mevzuatı Yönünden
İhracat 2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği ile DTSŞ için, belge/izin müracaat tarihinden önceki takvim yılı içerisinde gerçekleştirdikleri ihracat kadar, dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni kapsamında yapacakları ithalatta, bu ithalattan doğan verginin yüzde 10’unun teminat olarak yatırılması kaydıyla, gümrük idaresince ithalatın gerçekleştirilmesine izin verilmesi hükme bağlanmıştır.
İhracata Yönelik Devlet Yardımları Yönünden
Dış Ticaret Sermaye Şirketleri (DTSŞ) İhracata Yönelik Devlet Yardımlarının bazılarından öncelikli olarak yararlanmaktadır. DTSŞ’lerin yararlanabildiği İhracata Yönelik Devlet Yardımları aşağıda sayılmaktadır:
• Yurt Dışında Gerçekleştirilen Fuar Katılımlarının Desteklenmesine İlişin Tebliğ’e (Tebliğ No:2009/5) göre; katılımcı (DTSŞ’ler dahil olmak üzere) tarafından organizatöre ödenen katılım bedelinin yüzde 50’si, yurt dışı fuarın genel nitelikli uluslararası fuara Milli Katılım veya Türk İhraç Ürünleri Fuarı olması halinde 10.000 ABD dolarını; sektörel nitelikli uluslararası fuara Milli Katılım, Yabancı Firma Katılımlı Sektörel Fuar veya Sektörel Türk İhraç Ürünleri Fuarı olması halinde ise 15.000 ABD dolarını geçmemek üzere destek kapsamında katılımcıya ödenir. Dış Ticaret Müsteşarlığı’nca belirlenerek ilan edilen, yurt dışında düzenlenen sektörel nitelikteki uluslararası fuarlara Bireysel Katılım gerçekleştirilmesi durumunda; katılımcının fuarın yetkili organizatörüne ödeyeceği boş stand ve/veya standart donanımlı stand kirasının ve nakliye harcamalarının yüzde 50’si, 15.000 ABD dolarını aşmamak üzere ödenmektedir.
• Çevre Maliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (Tebliğ No:97/5) kapsamında Dış Ticaret Sermaye Şirketlerinin (DTSŞ) akredite edilmiş kurum ve/ veya kuruluşlardan alacağı kalite, çevre belgeleri ile insan can, mal emniyeti ve güvenliğini gösterir işaretler ile tarım ürünlerine ilişkin laboratuar analizleri ve belgelendirme işlemleriyle ilgili harcamaları yüzde 50 oranında ve belgelendirme ve/veya analiz başına en fazla 25.000 (yirmi beş bin) ABD dolarına kadar desteklenmektedir.
• Yurt Dışı Birim, Marka ve Tanıtım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ kapsamında (Tebliğ No: 2010/6) Türkiye’de sınai ve/veya ticari faaliyet gösteren şirketler (Dış Ticaret Sermaye Şirketleri ve Sektörel Dış Ticaret Şirketleri dahil olmak üzere) ile İş Birliği Kuruluşları üyelerinin ürünlerinin pazarlama ve tanıtımının yapılmasını sağlamak, bu çerçevede yurt dışında gerçekleştirilen tanıtım, marka tescil giderleri ile yurt dışında mal ticareti yapmak amacıyla açılan birimlerle ilgili giderlerinin bir kısmı Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu’ndan (DFİF) karşılanmaktadır. Sınai ve ticari şirketler (Dış Ticaret Sermaye Şirketleri dahil) veya bu şirketlerle aralarında organik bağ bulunan ve yurt dışında faaliyet gösteren şirket veya şubeleri ile İş Birliği Kuruluşları tarafından yurt dışında açılan birimlerinin kira giderleri (reyon olması halinde kira veya komisyon giderleri), her bir birim başına; açılan birimin mağaza olması halinde yüzde 60 oranında ve yıllık en fazla 120.000 ABD dolarına kadar, açılan birimin ofis, showroom, depo veya reyon olması halinde yüzde 60 oranında ve yıllık en fazla 100.000 ABD dolarına kadar, en fazla 4 (dört) yıl süreyle desteklenmektedir. Anılan tebliğ kapsamında desteklenen yurt dışı birimi bulunan şirketler ve İş Birliği Kuruluşları’nca, Türkiye’de üretilen ürünlerle ilgili olarak yurt dışında gerçekleştirilen reklâm, tanıtım ve pazarlama giderleri; yüzde 60 oranında ve her bir ülke için yıllık en fazla 150.000 ABD dolarına kadar en fazla 4 (dört) yıl süresince desteklenir. Desteklenen yurt dışı birimi bulunmayan ancak yurt içi ve tanıtım yapacağı ülkede marka tescil belgesine sahip şirketlerce, Türkiye’de üretilen ürünlerle ilgili olarak yurt dışında gerçekleştirilen reklâm, tanıtım ve pazarlama giderleri, yüzde 60 oranında ve yıllık en fazla 250.000 ABD Dolarına kadar en fazla 4 (dört) yıl süresince desteklenir. Söz konusu tebliğ kapsamında şirketlerin yurt içi marka tescil belgesine sahip oldukları markalarının yurt dışında tescili ve korunmasına ilişkin giderleri, yüzde 50 oranında ve yıllık en fazla 50.000 ABD dolarına kadar en fazla 4 (dört) yıl süresince desteklenmektedir.
• Türk Ürünlerinin Yurt Dışında Markalaşması, Türk Malı İmajının Yerleştirilmesi ve Turqualıty®’nin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ kapsamında (Tebliğ No: 2006/4) tebliğde belirtilen kriterler çerçevesinde İhracatçı Birlikleri, Üretici Dernekleri, Üretici Birlikleri’nin, sektörlerinin yurt dışında tanıtımı amacıyla gerçekleştirecekleri harcamalara ilişkin giderler, Türkiye’de ticari ve/veya sınai faaliyette bulunan şirketlerin (Dış Ticaret Sermaye Şirketleri (DTSŞ) ile Sektörel Dış Ticaret Şirketleri (SDŞ) dahil olmak üzere) ürünlerinin markalaşması amacıyla gerçekleştirecekleri faaliyetlere ilişkin giderler ile İhracatçı Birliklerinin TURQUALITY ® Programı kapsamında firmalara yurt içinde ve yurt dışında markalaşma sürecinde vereceği desteklere ilişkin harcamalar, Türk markalarının pazara giriş ve tutunmalarına yönelik gerçekleştireceği her türlü faaliyet ve organizasyonlara ilişkin giderler ile olumlu Türk malı imajının oluşturulması ve yerleştirilmesi için yurt içinde ve yurt dışında gerçekleştireceği her türlü harcamalar, uluslararası kurallara göre Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu’ndan karşılanmaktadır.
• Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Hakkında Tebliğ kapsamında (Tebliğ No: 2011/1) Türkiye’de sınai ve/veya ticari faaliyette bulunan şirketler, döviz kazandırıcı hizmet veya faaliyetlerle iştigal eden şirketler ile İş Birliği Kuruluşları ve Organizatör kuruluşların pazar araştırması ve pazara giriş faaliyetlerine ilişkin giderleri Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu’ndan (DFİF) karşılanmaktadır.
• Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (Tebliğ No: 2010/8) kapsamında Türkiye’de sınaî ve/veya ticari faaliyette bulunan veya yazılım sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin uluslararası pazarlarda rekabet gücünü arttırmaya yönelik eğitim ve danışmanlık giderleri ile İş Birliği Kuruluşları’nın Müsteşarlıkça uygun görülen proje bazlı giderleri Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu’ndan (DFİF) karşılanmaktadır.
• Tarımsal Ürünlerde İhracat İadesi Yardımlarına İlişkin Para-Kredi Ve Koordinasyon Kurulu Tebliği (Tebliğ No: 2010/10) kapsamında, ülkemiz tarımsal ürünlerinin uluslararası piyasalarda rekabet gücünün ve ihracat potansiyelinin artırılması amacıyla, Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu ödenekleri çerçevesinde karşılanmak üzere, anılan tebliğin 4. maddesindeki tabloda yer alan tarım ürünlerinin ihracatını müteakip finansmanı amacıyla, Tebliğ’in 6’ncı maddesinde belirtilen giderler, tabloda gösterilen ihracat iade miktarı ve azami ödeme oranı dikkate alınarak ABD doları karşılığı Türk Lirası üzerinden, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdinde ihracatçı adına açılacak hesaptan, anılan banka kanalıyla mahsup yoluyla karşılanmaktadır. İmalatçı firmalar, kendi dış ticaret şirketleri ya da şirketlerinin de yer aldığı aynı kuruluş bünyesindeki bir dış ticaret firması kanalıyla ihracatı gerçekleştirmeleri ve dış ticaret firmalarının hak edişlerini imalatçı firmalarına devretmeleri durumunda teşvikten faydalanabilmektedir. İhracatçı firmalar hak edişlerini ürünü satın aldıkları imalatçı veya üretici firmalara devredebilmektedir.
Sektörel Dış Ticaret Şirketlerine Sağlanan Avantajlar
Ülkemizin 1980 sonrasında ihracata dayalı bir gelişme stratejisi benimsemesi ile birlikte, firmalarımızın dış pazarlara açılmalarını sağlamak, ihracatımıza ivme kazandırmak ve ülkemizin uluslararası ticarette, ekonomik ve siyasi büyüklüğüyle orantılı bir pay alabilmesini temin etmek amacıyla, genel ihracat stratejimizin bir parçası olarak, çeşitli teşvik ve destekleme politika ve programlarıyla bir taraftan firmalarımızı ihracata yönlendirirken diğer taraftan bu amaca dönük şirket modelleri oluşturulması yoluna gidilmiştir. Diğer taraftan ülkemizin Dünya Ticaret Örgütü Anlaşmasına taraf olması ve Avrupa Birliği ile Gümrük Birliği sürecine girilmesiyle birlikte rekabetin daha da artması, Türkiye’de faaliyet gösteren ve dış ticaret ile kredilerdeki payları son derece düşük olan KOBİ’lerin finansman, üretim, pazarlama, alt yapı, teknoloji, personel sorunlarının daha da ağırlaşmasına yol açmıştır. Bu çerçevede ülkemiz sanayisinin omurgasını oluşturan söz konusu işletmelerimizin artan rekabet ile birlikte çoğalan sorunlarına çözüm getirilebilmesini teminen, aynı üretim dalında faaliyet gösteren firmalarımızın çok ortaklı dış ticaret şirketleri şeklinde örgütlenerek ihracata yönlendirilmesi amacıyla, “Sektörel Dış Ticaret Şirketi (SDŞ)” modeli geliştirilmiş ve “Sektörel Dış Ticaret Şirketi Statüsüne İlişkin 96/39” sayılı Tebliğ, 26.12.1996 tarih ve 22859 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Sektörel Dış Ticaretleri uygulamasının faydaları genel olarak şöyle sıralanabilir: · İhracat giderlerinin paylaşılması ile daha az finans ve kaynak tahsis edilmesini sağlamak, · Büyük miktarda olan siparişlerin şirket aracılığı ile daha ucuz ve kolaylıkla karşılanabilmesi imkânını yaratmak, · Mevcut pazarın devamlılığını sağlamak, · Aktif pazarlama faaliyetleri ile yurtdışı temsilcilikleri ve oluşturulan müşteri portföyü sayesinde yeni pazarlar bulunmasına çalışmak ve dış pazar eğilimlerini takip etmek, · Nakliye, gümrükleme ve mal teslimini daha hızlı ve etkin gerçekleştirmek, · Kaliteli ve çevreye duyarlı standart üretime yönelmeyi teşvik etmek, · Ortak bir ürün markası yaratılmasına çalışmak, · İhracatçı firmalar arasındaki fiyat rekabetini önlemek, · Sermaye birikiminin oluşmasını ve kullanılmasını sağlamak İhracatta kalıcı bir başarı elde edilebilmesinin, iyi bir organizasyon, bilgi, deneyim, sermaye ve kadro gerektirdiği gerçeğinden hareketle, SDŞ modelinin aksayan yönlerinin, uygulamadan kaynaklanan sorunlarının giderilmesi, tüm SDŞ’lerin, güçlü sermaye yapıları ile ortağı KOBİ’lerin ihracatında daha etkin pazarlama faaliyeti gerçekleştirmelerini teminen, “İhracat 96/39” Sayılı Tebliğ’de revizyona gidilerek, “İhracat 96/39” sayılı Tebliği yürürlükten kaldıran ve SDŞ modeli ile ilgili yeni uygulamaları içeren
“İhracat 2004/4” sayılı Tebliğ, 02.07.2004 tarih ve 25510 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Sektörel Dış Ticaret Şirketi statüsü alan KOBİ’lere Dış Ticaret Müsteşarlığı’nca uygulanan İhracata Yönelik Devlet Yardımları başta olmak değişik kurum ve kuruluşlarca çeşitli destekler verilmektedir. Söz konusu destekler aşağıda özetlenmiştir:
Vergi Mevzuat ı Yönünden:
• SDŞ’ler tarafından tedarik edildikleri şekliyle ihraç edilmek üzere mal alımları ile ilgili işlemler ve bu sebeple düzenlenen kağıtlara işlem yapan kuruluşlarca re’sen damga vergisi ve harç istisnası uygulanmaktadır.
• 27 ve 62 Seri No’lu KDV Genel Tebliğleri’ne göre imalatçı olmayan mükelleflerin, SDŞ’lere ihraç kaydıyla yaptıkları teslimler de tecil-terkin uygulaması kapsamına alınmıştır.
• 84 Seri No’lu Katma Değer Genel Tebliği ile yapılan düzenlemeler ile SDŞ’lerin ihracat istisnasından doğan katma değer vergisi iade taleplerinin yüzde 4 teminat karşılığı yerine getirilmesi uygulamasına geçilmiştir. Nakden iade talep eden SDŞ’lerin teyit sonucunu beklemeden iade almak istemeleri durumunda, yüzde 100 oranında teminat vermeleri halinde (diğer firmalar için bu oran yüzde 200 şeklinde uygulanmaktadır) talepleri yerine getirilmektedir.
Eximbank Kredileri Yönünden:
Dış Ticaret Şirketleri (DTŞ) Kısa Vadeli İhracat Kredisi: Dış Ticaret Sermaye Şirketi (DTSŞ) ve Sektörel Dış Ticaret Şirketlerinin (SDTŞ) ihracat faaliyetleriyle ilgili finansman ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla doğrudan kullandırılır. Firma limitleri; geçmiş yıl ihracat performansları, firmanın kredibilitesi, limit kullanım oranı ve diğer faktörler dikkate alınarak, Eximbank tarafından dolar bazında tek bir limit olarak belirlenir. FOB ihracat bedelinin yüzde100’ü kredilendirilmekte olup, azami vade 180 gündür. Söz konusu kredi programında SDTŞ’ler için, kredinin anapara ve faiz tutarının yüzde 100’ü oranında asli teminat tesis edilmekte, müteakiben DTŞ Kredileri Teminat İndirim Prosedürü’nde yer alan kriterlere göre yapılan değerlendirmede firmalar, mali bünyeleri doğrultusunda yüzde 40 - 100 arasında teminat oranlarından kredi kullanabilmektedirler. Sevk Öncesi İhracat Kredileri: Sektörel Dış Ticaret Şirketi unvanı verilen firmalar Dış Ticaret Sermaye Şirketlerinden farklı olarak Türk Eximbank nezdinde KOBİ statüsünde değerlendirilir ve aracı bankalar vasıtasıyla kullandırılan sevk öncesi TL ve döviz ihracat kredilerinden yararlandırılırlar. Sevk Öncesi İhracat Kredi Programları’nda söz konusu firmalara tahsis edilen limit, TL İhracat Kredisi ve Sevk Öncesi Döviz İhracat Kredisi için toplam 15.000.000 ABD dolarıdır.
İhracat Mevzuat ı Yönünden:
İhracat 2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği ile SDŞ’ler için belge/ izin müracaat tarihinden önceki takvim yılı içerisinde gerçekleştirdikleri ihracat kadar, dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni kapsamında yapacakları ithalatta, bu ithalattan doğan verginin yüzde 10’unun teminat olarak yatırılması kaydıyla, gümrük idaresince ithalatın gerçekleştirilmesine izin verilmesi hükme bağlanmıştır.
İhracata Yönelik Devlet Ya rdımları Yönünden:
İhracata Yönelik Devlet Yardımları Tebliğleri kapsamında; SDŞ’lere avantaj ve kolaylık sağlayan düzenlemelere yer verilmiştir. SDŞ’ler bazı desteklerden diğer firmalarla aynı oranda yararlanırken bazı desteklerde daha yüksek destek oranları uygulanmaktadır. Sektörel Dış Ticaret Şirketlerinin (SDŞ) yararlanabildiği İhracata Yönelik Devlet Yardımları aşağıda açılanmıştır:
• Yurt Dışında Gerçekleştirilen Fuar Katılımlarının Desteklenmesine İlişin Tebliğ’e (Tebliğ No:2009/5) göre; katılımcı tarafından organizatöre ödenen katılım bedelinin yüzde 50’si, yurt dışı fuarın genel nitelikli uluslararası fuara Milli Katılım veya Türk İhraç Ürünleri Fuarı olması halinde 10.000 ABD dolarını; sektörel nitelikli uluslararası fuara Milli Katılım, Yabancı Firma Katılımlı Sektörel Fuar veya Sektörel Türk İhraç Ürünleri Fuarı olması halinde ise 15.000 ABD dolarını geçmemek üzere destek kapsamında katılımcıya ödenir. Katılımcının Sektörel Dış Ticaret Şirketi (SDŞ) olması durumunda, organizatöre ödenecek katılım bedelinin yüzde 75’i, yukarıda belirtilen limitler dahilinde SDŞ’ye ödenir. Dış Ticaret Müsteşarlığı’nca belirlenerek ilan edilen, yurt dışında düzenlenen sektörel nitelikteki uluslararası fuarlara Bireysel Katılım gerçekleştirilmesi durumunda; katılımcının fuarın yetkili organizatörüne ödeyeceği boş stand ve/ veya standart donanımlı stand kirasının ve nakliye harcamalarının yüzde 50’si, 15.000 ABD dolarını aşmamak üzere ödenir. Katılımcının Sektörel Dış Ticaret Şirketi (SDŞ) olması durumunda, boş stand ve/veya standart donanımlı stand kirasının tamamı ve nakliye harcamalarının yüzde 75’i, 15.000 ABD dolarını aşmamak üzere destek kapsamında SDŞ’ye ödenmektedir.
• Çevre Maliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (Tebliğ No:97/5) kapsamında Sektörel Dış Ticaret Şirketleri’nin (SDŞ) akredite edilmiş kurum ve/veya kuruluşlardan alacağı kalite, çevre belgeleri ile insan can, mal emniyeti ve güvenliğini gösterir işaretler ile tarım ürünlerine ilişkin laboratuar analizleri ve belgelendirme işlemleriyle ilgili harcamaları yüzde 50 oranında ve belgelendirme ve/veya analiz başına en fazla 25.000 (yirmi beş bin) ABD dolarına kadar desteklenmektedir.
• İstihdam Yardımı Hakkında Tebliğe (Tebliğ No:2000/1) göre Sektörel Dış Ticaret Şirketi (SDŞ) statüsünü haiz şirketlerin münhasıran dış ticarete ilişkin işlemlerini yürütmek üzere konusunda tecrübeli ve yüksek öğrenimli yönetici ve eleman istihdamının sağlanması amacıyla bir SDŞ’ye, istihdam edeceği en fazla bir yönetici ile iki elemanın ücretleri için ve bir defaya mahsus olmak üzere, Yöneticinin toplam azami 18.000 ABD doları karşılığı Türk Lirası’nı aşmamak üzere yıllık brüt maaşlarının yüzde 75’i, elemanların toplam azami 9.000 ABD doları karşılığı Türk Lirası’nı aşmamak üzere yıllık brüt maaşlarının yüzde 75’i oranında, Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu’ndan azami bir yıl süreyle destek sağlanmaktadır.
• Yurt Dışı Birim, Marka ve Tanıtım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ kapsamında (Tebliğ No: 2010/6) Türkiye’de sınai ve/veya ticari faaliyet gösteren şirketler (Dış Ticaret Sermaye Şirketleri ve Sektörel Dış Ticaret Şirketleri dahil olmak üzere) ile İş Birliği Kuruluşları üyelerinin ürünlerinin pazarlama ve tanıtımının yapılmasını sağlamak, bu çerçevede yurt dışında gerçekleştirilen tanıtım, marka tescil giderleri ile yurt dışında mal ticareti yapmak amacıyla açılan birimlerle ilgili giderlerinin bir kısmı Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu’ndan (DFİF) karşılanmaktadır. Sınai ve ticari şirketler (Sektörel Dış Ticaret Şirketleri dahil) veya bu şirketlerle aralarında organik bağ bulunan ve yurt dışında faaliyet gösteren şirket veya şubeleri ile İş Birliği Kuruluşları tarafından yurt dışında açılan birimlerinin kira giderleri (reyon olması halinde kira veya komisyon giderleri), her bir birim başına; açılan birimin mağaza olması halinde yüzde 60 oranında ve yıllık en fazla 120.000 ABD dolarına kadar, açılan birimin ofis, showroom, depo veya reyon olması halinde yüzde 60 oranında ve yıllık en fazla 100.000 ABD dolarına kadar, en fazla 4 (dört) yıl süreyle desteklenmektedir. Anılan tebliğ kapsamında desteklenen yurt dışı birimi bulunan şirketler ve İş Birliği Kuruluşları’nca, Türkiye’de üretilen ürünlerle ilgili olarak yurt dışında gerçekleştirilen reklâm, tanıtım ve pazarlama giderleri; yüzde 60 oranında ve her bir ülke için yıllık en fazla 150.000 ABD dolarına kadar en fazla 4 (dört) yıl süresince desteklenir. Desteklenen yurt dışı birimi bulunmayan ancak yurt içi ve tanıtım yapacağı ülkede marka tescil belgesine sahip şirketlerce, Türkiye’de üretilen ürünlerle ilgili olarak yurt dışında gerçekleştirilen reklâm, tanıtım ve pazarlama giderleri, yüzde 60 oranında ve yıllık en fazla 250.000 ABD dolarına kadar en fazla 4 (dört) yıl süresince desteklenir. Söz konusu tebliğ kapsamında şirketlerin yurt içi marka tescil belgesine sahip oldukları markalarının yurt dışında tescili ve korunmasına ilişkin giderleri, yüzde 50 oranında ve yıllık en fazla 50.000 ABD dolarına kadar en fazla 4 (dört) yıl süresince desteklenmektedir.
• Türk Ürünleri’nin Yurt Dışı’nda Markalaşması, Türk Malı İmajı’nın Yerleştirilmesi ve Turqualıty®’nin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ kapsamında (Tebliğ No: 2006/4) tebliğde belirtilen kriterler çerçevesinde, İhracatçı Birlikleri, Üretici Dernekleri, Üretici Birlikleri’nin, sektörlerinin yurtdışında tanıtımı amacıyla gerçekleştirecekleri harcamalara ilişkin giderler, Türkiye’de ticari ve/veya sınai faaliyette bulunan şirketlerin (Dış Ticaret Sermaye Şirketleri (DTSŞ) ile Sektörel Dış Ticaret Şirketleri (SDŞ) dahil olmak üzere) ürünlerinin markalaşması amacıyla gerçekleştirecekleri faaliyetlere ilişkin giderler ile İhracatçı Birlikleri’nin TURQUALITY ® Programı kapsamında firmalara yurt içinde ve yurt dışında markalaşma sürecinde vereceği desteklere ilişkin harcamalar, Türk markalarının pazara giriş ve tutunmalarına yönelik gerçekleştireceği her türlü faaliyet ve organizasyonlara ilişkin giderler ile olumlu Türk malı imajının oluşturulması ve yerleştirilmesi için yurt içinde ve yurt dışında gerçekleştireceği her türlü harcamalar, uluslararası kurallara göre Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu’ndan karşılanmaktadır.
• Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Hakkında Tebliğ kapsamında (Tebliğ No: 2011/1) Türkiye’de sınai ve/veya ticari faaliyette bulunan şirketler, döviz kazandırıcı hizmet veya faaliyetlerle iştigal eden şirketler ile İş Birliği Kuruluşları ve Organizatör Kuruluşlar’ın pazar araştırması ve pazara giriş faaliyetlerine ilişkin giderleri Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu’ndan (DFİF) karşılanmaktadır.
• Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (Tebliğ No: 2010/8) kapsamında; Türkiye’de sınaî ve/veya ticari faaliyette bulunan veya yazılım sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin uluslararası pazarlarda rekabet gücünü arttırmaya yönelik eğitim ve danışmanlık giderleri ile İş Birliği Kuruluşları’nın Müsteşarlıkça uygun görülen proje bazlı giderleri Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu’ndan (DFİF) karşılanmaktadır. Sektörel Dış Ticaret Şirketleri (SDŞ) de anılan tebliğ kapsamında İş Birliği Kuruluşları arasında değerlendirilmektedir. Bu kapsamda İş Birliği Kuruluşu (SDŞ) tarafından Tebliğin 9’uncu maddesi kapsamında verilen eğitim ve/veya danışmanlık programına/ programlarına katılan aynı değer zincirinde yer alan, birbiriyle ticari ilişki ve coğrafi yakınlık içinde olan şirketlerin uluslararası rekabet amacıyla birlikte düzenledikleri faaliyetlerin kümelenme anlayışı temelinde planlanması, organizasyonu ile koordine edilmesine yönelik hazırlanan projelerde görevlendirilen en fazla 2 (iki) uzman personelin istihdam giderlerinin en fazla yüzde 75’i, 3 (üç) yılı aşmamak üzere, ilgili İş Birliği Kuruluşu’nun emsal personeli brüt ücreti tutarı kadar desteklenir.
• Tarımsal Ürünlerde İhracat İadesi Yardımlarına İlişkin Para-Kredi Ve Koordinasyon Kurulu Tebliği (Tebliğ No: 2010/10) kapsamında, ülkemiz tarımsal ürünlerinin uluslararası piyasalarda rekabet gücünün ve ihracat potansiyelinin artırılması amacıyla, Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu ödenekleri çerçevesinde karşılanmak üzere, anılan tebliğin 4’üncü maddesindeki tabloda yer alan tarım ürünlerinin ihracatını müteakip finansmanı amacıyla, Tebliğ’in 6’ncı maddesinde belirtilen giderler, tabloda gösterilen ihracat iade miktarı ve azami ödeme oranı dikkate alınarak ABD doları karşılığı Türk Lirası üzerinden, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdinde ihracatçı adına açılacak hesaptan, anılan banka kanalıyla mahsup yoluyla karşılanmaktadır. İmalatçı firmalar, kendi dış ticaret şirketleri ya da şirketlerinin de yer aldığı aynı kuruluş bünyesindeki bir dış ticaret firması kanalıyla ihracatı gerçekleştirmeleri ve dış ticaret firmalarının hak edişlerini imalatçı firmalarına devretmeleri durumunda teşvikten faydalanabilmektedir. İhracatçı firmalar hak edişlerini ürünü satın aldıkları imalatçı veya üretici firmalara devredebilmektedir.
Onaylanmış Kişi Statüsü Belgeli Firmalara Sa ğlanan Avantajlar
Güvenirlik kriterlerine (genel şartlar) ve performans kriterlerine (gerçekleştirilen ihracat ve ithalat tutarları) bağlı olarak Gümrük Müsteşarlığı tarafından “Onaylanmış Kişi Statüsü” verilecek kişiler üç kategoride sınıflandırılmışlardır. Buna göre Onaylanmış Kişi Statü Belgesi verilecek kişiler, dış ticaret hacmi, istihdam düzeyi ve sermaye düzeylerine göre A sınıfı, B sınıfı ve C sınıfı olmak üzere üçe ayrılmaktadır.
1- A Sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgesi sahibi kişilerin yararlanabileceği uygulamalar:
a) Kayıt yoluyla rejim beyanı,
b) Ertelenmiş kontrol yöntemi,
c) Eksik belge ve bilgiyle beyan
d) Türkiye ile Avrupa Topluluğu arasında oluşturulan Gümrük Birliği’nin Uygulanmasına İlişkin Esaslar Hakkında Karar’ın genel hükümlerine bir istisna olarak; TOBB’ne tasdik ve gümrük idarelerine vize işlemi için ibraz zorunluluğu olmadan ATR dolaşım belgesi düzenleme,
e) Tam beyanlı yaygın basitleştirilmiş usulden eşyanın özelliğine bakılmaksızın yararlanma,
f) Götürü teminat sistemi,
g) Kısmi teminat sistemi.
2- B Sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgesi sahibi kişilerin yararlanabileceği uygulamalar:
a) Ertelenmiş kontrol yöntemi,
b) Eksik belge ve bilgiyle beyan
c) Türkiye ile Avrupa Topluluğu arasında oluşturulan Gümrük Birliği’nin Uygulanmasına İlişkin Esaslar Hakkında Kararın genel hükümlerine bir istisna olarak; TOBB’ne tasdik ve gümrük idarelerine vize işlemi için ibraz zorunluluğu olmadan ATR dolaşım belgesi düzenleme,
d) Tam beyanlı yaygın basitleştirilmiş usulden eşyanın özelliğine bakılmaksızın yararlanma,
e) Götürü teminat sistemi,
f) Kısmi teminat sistemi.
3- C Sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgesi Sahibi kişilerin yararlanabileceği uygulamalar:
a) Eksik belge ve bilgiyle beyan
b) Tam beyanlı yaygın basitleştirilmiş usulden eşyanın özelliğine bakılmaksızın yararlanma,
c) Kısmi teminat sistemi.
d) Türkiye ile Avrupa Topluluğu arasında oluşturulan Gümrük Birliği’nin Uygulanmasına İlişkin Esaslar Hakkında Karar’ın genel hükümlerine bir istisna olarak; TOBB’ne tasdik ve gümrük idarelerine vize işlemi için ibraz zorunluluğu olmadan ATR dolaşım belgesi düzenleme, Onaylanmış İhracatçı Yetkisi 2 Seri No’lu Gümrük Genel Tebliği kapsamında Onaylanmış Kişi Statü Belgesi sahibi firmalara Gümrük Müsteşarlığı’nca Onaylanmış İhracatçı yetkisi verilebilmektedir. Onaylanmış ihracatçı yetkisi sahibi firmalar, A.TR dolaşım belgelerini, onaylanma ve vize işlemi için gümrük idarelerine ibraz etme zorunluluğu olmadan düzenleyebilmektedir. A veya B sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgesi sahibi firmalar, 7 Seri No’lu Gümrük Genel Tebliği’ne (Uluslararası Anlaşmalar) göre onaylanmış ihracatçı yetkisi kazanması halinde, gümrük idarelerince vize işlemine gerek olmadan fatura beyanı veya EUR-MED fatura beyanı düzenleyebilmektedir.