1949 yılından bu yana Çin’den bağımsız bir ülke olarak varlığını sürdüren Tayvan, uygulanan ekonomik programlar sayesinde mucizevi olarak nitelendirilen bir gelişme gösterdi. 

1949 yılından bu yana Çin’den bağımsız bir ülke olarak varlığını sürdüren Tayvan, uygulanan sayesinde mucizevi olarak nitelendirilen bir gelişme gösterdi. Bugün, hizmet sektörünün ülke ekonomisi içindeki artan önemi açısından gelişmiş bir ülke olarak değerlendirilen Tayvan, ekonomik büyüme hızı açısından da gelişmekte olan ülkeler içinde yer alıyor.

Tayvan’ın son yıllarda oldukça hızlı büyüyen sanayisi, ülkenin tarihi boyunca ekonomik gücünün ana dayanağı olan tarım sektörünün de önem kaybetmesine ve GSYİH’deki payının yüzde 1 dolaylarına gerilemesine neden oldu. Şehirleşmeyle beraber büyük kentlere göçün yarattığı etkiye rağmen, topraklarının dörtte biri ekilebilir durumda olan bu küçük ada ülkesinde pirinç ve çay hala en önemli iki tarımsal ürünü oluşturuyor.

Bunun yanında egzotik meyveler, tatlı patates, buğday, yerfıstığı, soya fasulyesi, darı, muz, şekerkamışı ve yerelması da ülkenin yetiştirdiği önemli tarımsal ürünler arasında bulunuyor. Göreli olarak sınırlı miktarda maden ve minerallere de sahip olan  Tayvan’da geniş kömür yatakları en önemli yer altı zenginliğini oluşturur. Ancak bu kaynaklar genel olarak ticari bir değer taşımıyor ve Tayvan enerji ihtiyacını karşılamak için ithalat yapmak zorunda kalıyor. Kömür, doğalgaz, kireçtaşı, mermer, alüminyum ve petrol ülkenin başlıca mineral zenginlikleri arasında. Bunun yanı sıra Tayvan’da, ülke sanayisinin ihtiyaç duyduğu enerjiyi üretmek amacıyla faaliyet gösteren üç adet nükleer santral var. Nükleer santral inşaatlarının devam etmesine rağmen özellikle muhalefetin ve halkın tepkisinden dolayı alternatif kaynaklar üzerinde de çalışmalar devam ediyor 

Bu sebeple son yıllarda ülkenin hidrokarbon ürünleri tüketiminde gözle görülen bir artıştan bahsedilebilir. Tayvan Devleti’nin resmi internet sitesinden alınan bilgiye göre 2011 yılında ekonomi yüzde 4’lük bir büyüme oranı yakalamışken, 2012’de baş gösteren Euro Bölgesi krizinin ardından büyüme oranı yüzde 1,3 seviyesinde kaldı. EIU’ya göre Tayvan ekonomisinin büyüme oranının 2013-16 döneminde yüzde 4,3 olması bekleniyor. Ülkede bu yılın sonunda ticaretteki büyümenin yavaşlaması beklenirken, 2013-16 döneminde ihracata yönelik üretimin canlanacağı ve iç tüketimdeki artışın da etkisiyle ithalatın, yıllık ortalama yüzde 4,3 oranında seyredeceği öngörülüyor. 

Tayvan’ın özel tüketiminin ise 2013-16 döneminde yıllık ortalama yüzde 2,6 artacağı yapılan tahminler arasında.Girdi ve enerji fiyatlarında görülen yüksek artışlara rağmen Tayvan ekonomisinin düşük enflasyon oranlarını korumaya devam etmesinin ardında ekonomik liberalizyonun devam etmesi ve rekabetin giderek artmasının oldukça önemli bir payı bulunuyor. 2013-16 döneminde de üretici fiyatları endeksinin, tüketici fiyatları endeksini geçerek yıllık ortalama yüzde 3,3 olması bekleniyor.

“GÜZEL ADA: FORMOZA”
Nüfusu 23 milyon olan Tayvan’da ilk insan yerleşimleri günümüzden 30 bin yıl öncesine kadar uzanır. Tayvan Aborijinleri olarak bilinen bugünkü yerlilerin ataları ise 4 bin yıl önce adaya ayak  bastı. Çinlilerin ise Ming Hanedanlığı döneminden başlayarak adaya yerleştikleri bilinir. 1544’te adaya çıkan Portekizli denizciler buraya “Güzel Ada” anlamına gelen “Formoza” adını verir. Kısa süreli Hollanda Koloni Dönemi sonrası Tayvan Çin’e bağlanır. Birinci Çin-Japon Savaşı’nın ardından Qing Hanedanlığı tarafından Japonya’ya terk edilen ada, 1895-1945 yılları arasında Japon kolonisi olarak kalır. 1945’te İkinci Dünya Savaşı sona erdikten sonra, o dönem Çin’e hakim olan Çin Cumhuriyeti’ne iade edilir.


Savaş sonrası Çin’de Milliyetçi Parti ile Komünist Parti arasında devam eden iç savaş 1949’da Komünist Parti’nin zaferiyle sona erince, Tayvan’a sığınan Milliyetçi Parti lideri Chiang Kai-Shek olağanüstü hal ilan ederek lideri olduğu parti dışındaki bütün siyasi faaliyetleri yasaklar. Bu tarihten sonra Soğuk Savaş nedeniyle Batıyla tüm ilişkileri kopan Çin’i, 1970’lerin başına kadar Birleşmiş Milletler’de Tayvan’daki Çin Cumhuriyeti temsil eder. 1970’lerde ABD’nin “Pingpong Diplomasisi” sayesinde Çin ile ABD ilişkileri düzelince Çin Halk Cumhuriyeti tüm Çin’i temsilen BM’ye kabul edilir.

TAYVAN’IN EKONOMİK KALKINMA MODELİ
Kore savaşı sırasında, dönemin ABD başkanı Truman tarafından Tayvan’ın tarafsızlaşmasıyla, adaya siyasal bir kimlik güvencesi verilir ve 1954 yılında ABD ile bir ittifak anlaşması yapılır. Böylece Tayvan’ın iktisadi durumu ABD’nin yardımı sayesinde hızla düzelir. Üretim 1958’den itibaren yeniden savaş öncesindeki düzeyine ulaşır. 1950’lerde adanın ekonomisi büyük ölçüde tarıma bağlıdır ve devlet tarımsal üretimi destekleyerek toprak reformu gerçekleştirir. Bu gelişmelerin sonunda tarımsal üretim ve gelir artar.

Tarım fazlası ihracata yönlendirilerek buradan kazanılan döviz sanayinin gelişmesi için gerekli hammadde, makine ve teçhizatın alımında kullanılır. Küçük bir ülkenin sadece iç pazara yönelerek kalkınması mümkün olmadığından isabetli dışa açılım politikaları uygulanarak kalkınmanın itici gücü ihracat haline getirilir. Birçok düşük gelirli ülke, sermaye kıtlığına rağmen sermaye yoğun üretime yatırım yapmaya çalıştığı halde Tayvan; kalkınmasının ilk yıllarında bol olan işgücünü emek yoğun sanayileri kurarak değerlendirir. Sermaye birikimi oluşmaya başlayınca da sermaye yoğun ve daha sonra da teknoloji yoğun sektörlere yatırım  yapmaya başlar. Devlet, özellikle 1990’lardan sonra kalkınmada önemli rol oynayarak yatırımcılara ekonomik, politik ve sosyal istikrar anlamında iyi bir zemin hazırlar.

Özellikle donanım ve yazılım altyapısı devlet tarafından sağlanır. Özel sektörün girmeye tereddüt ettiği alanlarda (özellikle 1980’lerde ağır kimya sanayi kurulurken) ilk girişimler devlet eliyle yapılır. Tayvan’ın kalkınmasındaki faktörler, iç ve dış çevre koşulları olmak üzere iki başlık altında değerlendirilebilir. Dış koşullarla ilgili olarak Tayvan’ın  kalkınma hamlesine başladığı İkinci Dünya Savaşı sonrası yıllarda komünist ülkelerin dışa kapalı olması, sömürgeleştirilen ülkelerin bağımsızlık savaşı vermesi ve kalkınmış ülkelerin savaşın yaralarını sarmaya çalışmaları sebebiyle dünya pazarlarında rekabetin yoğun olmamasının önemli olduğu düşünülür. İç koşullarla ilgili olarak ise toplumun istikrar ve uyum içinde olmasının, yüksek kaliteli zorunlu eğitimin, vatandaşların tutumluluğunun ve çalışkanlığının, doğru kalkınma strateji ve politikalarının ve sorumluluklarının bilincinde bir devletin önemi vurgulanır.

Tayvan’da 1950’lerden sonra toplumda kalkınma ve ülkenin varlığını sürdürmek için bir amaç birliği oluşturulur. Ülke bu anlamda kültür,  bilim ve eğitime oldukça önem verir. Ayrıca sürekli teknolojik yükseliş içinde olan endüstriyel sektörlerin ihtiyacını karşılayacak teknik ve meslek liseleri kurulur. Tayvan halkı dünyada çok çalışkan ve tutumlu olmalarıyla da anılır. Öyle ki, tasarruf oranı 1980’lerde yüzde 40 civarındadır. İthalatın kısıtlanması ve ithal hammaddelerin işlenerek ucuz tüketim mallarının üretilmeye başlanması gibi tedbirlerle ülke kalkınmaya başlar. KOBİ’lere dayalı hafif sanayi, ayakları üzerinde durmaya başlayınca verilen teşvikler de ihracatı artırır.

Esas itibariyle Tayvan’ın gerçek gelişimi de tam bu yıllarda, eğitime verdiği büyük önem sayesinde ortaya çıkmaya başlar. Eğitim yoluyla büyük bir kalkınma hamlesi başlatılır. İnsanlar 10 yıl süreyle eğitilmek üzere yurt dışına gönderilir. Bu 10 yılın sonunda yabancı yatırımcılar ülkeye davet edilir ve vergi muafiyetleri de tanınmak suretiyle yatırım yapmaları sağlanır. Bu muafiyetler karşılığında yurt dışında eğitilmiş nitelikli insanlara pratik yapma imkanı oluşturulur. Tayvan’da eğitimin sadece belli yaşlardaki bir çağ nüfusuna yönelik olmadığı; her yaşta, değişik meslek gruplarındaki kişilerin de sık sık eğitim aldıkları, mesleklerinde kendilerini yetiştirdikleri gözlemlenir.


Tayvan’da özellikle yüksek teknolojili sektörlerin gelişmesinde devlet politikalarının etkin rolü vardır. Devlet, yetenekli öğrencilerin
yurt dışında yüksek teknoloji alanlarında eğitimini teşvik eder ve bu kişilere yurda dönüşte kamu araştırma enstitülerinde çalışma sahaları hazırlar. Bu eğitimli nüfusun bir kısmı daha sonra özel sektördeki yüksek teknoloji firmalarına geçerek bilgi birikimlerini
özel sektöre de aktarır. 


2012 YILINDA 307 MİLYAR DOLARLIK ÜRÜN İHRAÇ ETTİ
Birleşmiş Milletler verilerine göre Tayvan’ın 2012 yılında ihracatı 302 milyar dolar, ithalatı ise 272 milyar dolar oldu. Ülkenin ihracat yaptığı başlıca ülkeler; Çin, Hong Kong, ABD, Singapur, Japonya, Güney Kore, Filipinler olarak sıralanırken; ithalatında ise Japonya, Çin, ABD, Güney Kore, Suudi Arabistan’dır. Türkiye Tayvan’ın ihracatında 24., ithalatında 58. sırada bulunuyor. 2012 yılında ülkenin en fazla ihracat yaptığı ürün grubu 109 milyar dolar ve yüzde 36,1 pay ile 85. fasılda yer alan elektrikli makine ve cihazlar, aksam ve parçalarıdır.

Tayvan’ın diğer önemli ihraç ürünleri ise; makine ve aksamları ve optik, fotoğraf, sinema, ölçü, kontrol, ayar cihazları, tıbbi alet  ürünleridir.Ülkenin 2012 yılında toplam ithalatından en fazla payı yüzde 26 ile 27. fasılda bulunan mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahsalları alırken, ikinci sırada elektrikli makine ve cihazlar, aksam ve parçaları; üçüncü sırada ise 84. fasıldaki makine ve aksamları yer aldı. Tayvan’ın diğer önemli ithal kalemlerini ise; organik kimyasal müstahsallar ile demir ve çelik ürünleri oluşturuyor.

BİR NUMARALI MÜŞTERİSİ ÇİN OLDU

Makine ve aksamları mal grubunun 2012 yılında Tayvan’ın toplam ihracatından aldığı pay yüzde 9 olarak kaydedildi. Tayvan’ın 2012 yılında makine  ihracatı bir önceki yıla göre yüzde 5,4 azalarak 29,9 milyar dolar oldu. Tayvan 2012 yılında makine ve aksamları sektöründe 7,1 milyar dolarla en fazla Çin’e ürün ihraç etti. Çin’in ardından Tayvan’ın en fazla ihracat gerçekleştirdiği ikinci ülke 5,7 milyar dolar ile ABD oldu. 2011 yılına oranla 2012 yılında Tayvan’ın ABD’ye olan ihracatında 2,7 düşüş yaşandı. Tayvan’ın en fazla ihracat gerçekleştirdiği ülkeler listesinin üçüncü sırasında bulunan Japonya’ya 2012 yılında ihraç edilen makine ve aksamlarının değeri 1,7 milyar dolar oldu. Japonya’ya gerçekleştirilen ihracatın artış oranı 2,1 olarak belirlendi.

Tayvan’ın 2012 yılında makine ve aksamları ihracatını en fazla artırdığı ülke yüzde 25,5 ile Tayland oldu. Tayland’a 2011 yılında 800 milyon dolar değerinde ürün ihraç edilirken bu rakam 2012 yılında 1,03 milyar dolara yükseldi. Tayvan’ın Türkiye’ye gerçekleştirdiği makine ve aksamları ihracatı 2012 yılında bir önceki yıla göre yüzde 0,3 artarak 489 milyon dolara yükseldi. 2011 yılında Tayvan’ın Türkiye’ye gönderdiği ürünlerin değeri 487 milyon dolardı. Türkiye Tayvan’ın en fazla ihracat gerçekleştirdiği ülkeler listesinde 15. Sırada yer aldı. Tayvan’ın 84. fasılda en fazla ihracat gerçekleştirdiği ilk üç ürün grubu sırasıyla; yazı, hesap,muhasebe, bilgi işlem, büro için diğer makine ve cihazların aksamı; otomatik bilgi işlem makineleri, üniteleri ve metal işlemeye mahsusu işleme merkezleri, istasyonlu tezgahlar oldu.Tayvan’ın 2011 yılına oranla en fazla ihraç ettiği kalem yüzde 14,2 artışla metallerin işlenmesine mahsus torna tezgahları oldu. Söz konusu ürün grubunda Tayvan’ın 2012 yılında ihracatı 900 milyon dolar kaydedildi.

MAKİNE İTHALATINDA DÜŞÜŞ VAR
Tayvan’ın genel ithalatında makine ve aksamlarının payı 2012 yılında yüzde 9,1 oldu. Tayvan’ın 84. fasılda makine ithalatı 2012 yılında bir önceki seneye göre yüzde 10,6 düşüş kaydederek 26,7 milyar dolar seviyesine geriledi. Tayvan’ın 2011 yılında makine ve aksamları ürün grubunda ithal ettiği ürünlerin değeri 29,9 milyar dolardı.Tayvan’ın makine ve aksamları ithalatında 2012 yılında ilk sırada 7,7 milyar dolarla Japonya yer aldı. Japonya’dan gerçekleştirilen ithalatta bir önceki yıla oranla yüzde 17,3 düşüş yaşandı.Listenin ikinci sırasında yer alan Çin’den yapılan ithalat 2012 yılında 5,5 milyar dolar oldu. Üçüncü sırada bulunan ABD’den yapılan ithalat ise 2011 yılında 4,7 milyar dolar seviyesinden, 2012 yılında yüzde 7,1 azalışla 4,4 milyar dolar rakamına geriledi.

2012 yılında bir önceki yıla göre Tayvan’ın en fazla ithalat gerçekleştirdiği ülke yüzde 119,9 artışla Vietnam oldu.Türkiye Tayvan’ın ithalat yaptığı ülkeler listesinde 38. sırada yer aldı. Tayvan 84. fasılda 2012 yılı itibarıyla en fazla yarı iletken disk, elektronik entegre
devresi, düz panel göstergesinin imalatında kullanılan makine ve cihazlar ürün grubunda ithalat gerçekleştirdi. Söz konusu ürün grubunda gerçekleştirilen ithalatın değeri 10,1 milyar dolar olarak kaydedildi. İkinci sırada bulunan otomatik bilgi işlem makineleri, üniteleri kaleminde Tayvan, 2012 yılında 3,08 milyar dolarlık ürün ithal etti. Yazı,hesap, muhasebe, bilgi işlem, büro
için diğer makine ve cihazların aksamı ürün grubunda 2011 yılında 1,52 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirilirken bu rakam 2012 yılında yüzde 10,9 ile 1,35 milyar dolara geriledi. Otomatik bilgi işlem makineleri, üniteleri Tayvan’ın 2012 yılında yüzde 5,2 ile en fazla ithal ettiği kalem oldu.

TÜRKİYE’DEN 5,5 MİLYON DOLARLIK MAKİNE İTHAL ETTİ
Türkiye’nin Tayvan’a gerçekleştirdiği makine ve aksamları ihracatı, 2012 yılında bir önceki yıla oranla yüzde 16,7 azalarak 5,5 milyon dolar oldu. 84. fasılda metalleri dövme, çekiçleme, kalıpta dövme, kesme, taslak çıkartma, şatafatlama, karbürleri işlemeye mahsus makineler ihracatı, 2012 yılında bir önceki yıla oranla yüzde 607,3 artış kaydederek 1,2 milyon dolar seviyesine
yükseldi. Türkiye’nin en fazla ihraç ettiği ürünler listesinin ikinci sırasında bulunan bulaşık, şişe vb. yıkama ve kurutma makineleri, şişe, kutu çuval vb doldurma, etiketleme makineleri kaleminde ise 2012 yılında Tayvan’a yapılan ihracatın değeri 752 bin dolar oldu.

Üçüncü sırada yer alan 84.69 ila 84.72 pozisyonlarındaki makine ve cihazlarda kullanılmaya elverişli aksam-parça aksesuarlar ürün grubunda Tayvan’a gönderilen ürünlerin değeri 2012 yılında 575 bin dolar olarak kaydedildi. 2012 yılında Tayvan’a en fazla ihraç edilen ilk 10 ürün arasında, 2011 yılına göre en fazla ihracat artışı yüzde 721,1 ile örgü, dikiş, trikotaj ve gipe edilmiş iplik, tül, dantela, işleme, file imali, püskül vb için makine ve cihazları kaleminde yaşandı. Söz konusu ürün grubunda 2011 yılında 36 bin dolarlık ihracat gerçekleştirilirken 2012 yılında bu rakam 303 bin dolar seviyesine yükseldi.

METAL İŞLEME MAKİNELERİNE TALEP YOĞUN
84. fasıl itibarıyla 2012 yılında Türkiye’nin Tayvan’dan en fazla ithal ettiği ürün grubu metal işlemeye mahsus işleme merkezleri, tek istasyonlu tezgahlar ve çok istasyonlu transfer tezgahları oldu. 2011 yılında 96 milyon dolar değerinde ithalat yapılan söz konusu kalemden, 2012 yılında yapılan ithalatın değeri yüzde 9 artışla 104 milyon dolar oldu. İkinci sırada yer alan metal işlemeye mahsus torna tezgahları (tornalama merkezleri dahil) ürün grubunda 2011 yılında 74 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirilirken bu rakam 2012 yılında 78 milyon dolar olarak kaydedildi.

Tayvan’dan en fazla ithal edilen makine ve aksamları listesinin üçüncü sırasında kauçuk ve plastiğin işlenmesine veya kauçuk veya plastikten eşyanın imaline mahsus diğer makineler yer alıyor. Söz konusu ürün grubunda 2011 yılında 35 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirilirken bu rakam 2012 yılında 31 milyon dolar olarak belirlendi. Tayvan’dan yapılan ithalattaki en büyük artış örgü, dikiş, trikotaj ve gipe edilmiş iplik, tül, dantela, işleme, file imali, püskül vb için makine ve cihazları kaleminde gerçekleşti. 2012 yılında Tayvan’dan gerçekleştirdiğimiz ithalatın toplam değeri yüzde 0,3 artışla 489 milyon dolar oldu.

“TAYVAN İHRACAT AĞIMIZA ÜÇ SENE ÖNCE DAHİL OLDU”
İLHAN DERCAN
ŞAHİNLER MAKİNA
İHRACAT SORUMLUSU
Firmamız 1953 yılında faaliyete başlamış oldukça köklü bir işletmedir. dikiş makineleri üretmiş daha sonra 60’lı yıllarda kayışlı ve şanzımanlı matkap, testere ve 70’li yıllarda da şahmerdan imalatına devam etmiştir. 1979 yılında Almanya’ya ilk ihracatını yapan firmamız, 1980’den sonra anonim şirket olarak yeni bir yapılanmaya gitmiş ve bu tarihten sonra da sac işleme makineleri üretimine ağırlık vermiştir. Bugün itibarıyla dünyanın 55 ülkesine ihracat yapan firmamız, ihracat ağına üç sene evvel Tayvan’ı da dahil etti. Bir fuar vesilesiyle adım attığımız Tayvan  pazarına sac işleme makineleri ihraç ediyoruz. Henüz bir bayimizin bulunmadığı Tayvan’a sipariş üzerine ihracat gerçekleştiriyoruz. İhracat süreçlerimizde bugüne kadar bir sorunla karşılaşmadık.

“TAYVAN’A MAKİNE SATMANIN GURURUNU YAŞIYORUZ”
OĞUZHAN GENÇ
ISITAN MAKİNA ULUSLARARASI
SATIŞ VE İHRACAT YETKİLİSİ
Firmamız 38 yıldır sac işleme makineleri imalatı yaparak, ürünlerini dünyanın çeşitli ülkelerine ihraç ediyor. İmalat hattımızı oluşturan başlıca ürünlerimiz silindir makineleri, kordon makineleri, kenet makineleri ve daire saç kesme makaslarıdır. Makinelerimizi ihraç ettiğimiz ülkeler arasına 2005 yılından itibaren Tayvan’ı da dahil ettik. İhracatımızla ilgili tüm prosedürler sağlıklı bir biçimde işliyor. Isıtan Makina olarak bu yıl Tayvan’ın başkenti Taipei’de düzenlenen TIMTOS Fuarı’na da katıldık. Dünyanın çeşitli ülkelerinden gelen üreticilerin buluştuğu önemli bir organizasyon olan TIMTOS genel anlamıyla başarılı geçti.

Ancak özellikle Avrupa’daki ekonomik darboğaz, işlem hacminde ve işe dönüşecek projeler noktasında belli başlı sıkıntılılar yaratıyor. Bu anlamda iki yıl öncekine kıyasla bu yılki fuar ticari başarı açısından tatmin edici değildi. Yine de tüm dünyanın Tayvan’dan makine ve takım tezgahları aldığı bir ortamda, Türkiye’den üretici bir firma olarak orada bulunmak ve Tayvan’a makine satmak oldukça gurur vericiydi.