Türkiye’nin iş makineleri ihracatı 2012 yılında yüzde 5,5 artarak 1,3 milyar dolara yükseldi. 2023 hedefleri...
Türkiye’nin iş makineleri ihracatı 2012 yılında yüzde 5,5 artarak 1,3 milyar dolara yükseldi. 2023 hedefleri doğrultusunda 10 yıl içinde ihracatını 10 milyar dolara, ticaret hacmini ise 30 milyar dolara çıkarmak isteyen iş makineleri sektörü; dünyanın beşinci, Avrupa’nın ise en büyük pazarı olmayı hedefliyor.
Iş makineleri bir ülkenin alt ve üst yapısının imarında kullanılan, ülkenin ekonomik ve sosyal gelişmesine önemli katkılar sağlayan araçlardır. Dolayısıyla bir ülkenin ekonomik ve sosyal yönden kalkınmışlığını, iş makinelerinin sayısı ve niteliği ile ölçmek mümkündür. İş makineleri sektöründe söz sahibi olan ve dünyanın önemli ihracatçıları arasında bulunan Almanya, İtalya, İngiltere, Fransa, Belçika gibi gelişmiş ülkelere yönelik ihracatını artıran Türkiye iş makineleri sektörü; uluslararası pazarlardaki payını da büyütüyor. Yatırımlara yönelik faaliyet gösteren iş makineleri sektörü, Türkiye ekonomisinin yaklaşık yüzde 1,2’sini oluşturuyor. Türkiye’de 70 yılda 90 bin adede yakın iş makinesi satılırken imalat kapasitesinin ortalama ülke talebini karşılama oranı yüzde 70’tir. Kendine has özelliklerinden dolayı iş makineleri sektörü, ekonomik gelişmeleri değişimleri ilk hisseden ve bu değişimlerden en fazla etkilenen sektörlerin başında geliyor. Dünya iş makineleri pazarı 300 milyar dolara yaklaşan hacimsel büyüklüğe sahiptir.110 milyar dolarlık dünya iş makineleri imalatı içerisinde Türkiye’nin payı ise yüzde 2,3’tür. İş makineleri sektöründe yerli üreticilerin payı 2000 yılından sonra gerçekleşen yatırımlarla hızla artmaya başladı. Söz konusu yatırımlar sayesinde son dört yılda iş makineleri imalatı yıllık yüzde 60’ın üzerinde artış gösterdi. Türkiye’deki Ar-Ge yatırımları, dünyada aynı alana yönelik yatırımlarının yüzde 0,04’ünü oluşturuyor. Uzmanlar, Türkiye’nin dünya iş makineleri sektöründeki payını artırabilmesi için Ar-Ge çalışmalarına daha fazla önem vermesi gerektiği görüşünde birleşiyor.
TÜRKİYE’DE İŞ MAKİNELERİ PAZARI
Türkiye İş Makinaları Distribütörleri ve İmalatçıları Birliği’nin verilerinegöre Türkiye iş makineleri sektörü 5,5 milyar dolarlık iş hacmiyle Avrupa’nın dördüncü büyük pazarı konumundadır. Son yıllardaki gelişimine paralel olarak İtalya’yı geride bırakan sektör, Almanya, İngiltere ve Fransa’nın ardından dördüncü sıraya yerleşti. Dünya’da ise 11’inci sıraya yükselen sektör, yüzde 25’lik büyüme oranına ulaştı. 2023 ihracat hedefleri doğrultusunda 10 yıl içinde ihracatını 10 milyar dolara, ticaret hacmini ise 30 milyar dolara çıkarmayı hedefleyen iş makineleri sektörü; dünyanın beşinci, Avrupa’nın ise en büyük pazarı olmak istiyor. 100’e yakın üreticinin faaliyet gösterdiği sektörde 550 firma bulunuyor. Türkiye’nin iş makineleri ihtiyacının yüzde 70’i yabancı, yüzde 30’u yerli firmalar tarafından karşılanırken sektörde yaklaşık 14 bin kişi istihdam ediliyor. Bu sayının da 7 bin 500’ü imalat sektöründe görev alıyor. 2014 yılı içinde iş makineleri pazarının 
yüzde 18-20seviyelerinde büyüyeceği tahmin ediliyor. Türkiye dünya genelinde 5,5 milyar dolarlık iş hacmiyle, Çin ve Hindistan’dan sonra en hızlı büyüme oranı yakalayan üçüncüiş makineleri pazarıdır. Türkiye’de yedi yaş aralığında toplam 59 bin 600 adet iş makinesi bulunuyor. 2010 yılındaki 900 milyon dolarlık ihracat rakamını 2012 yılında 1,3 milyar dolara çıkarmayı başaran iş makineleri sektörü, 2002-2011’i kapsayan dokuz yıllık dönemde ihracatını dokuz kat artırdı. İthalatı ise aynı dönemde yedi kat yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranında olumlu gelişmeler yaşanmasına karşın sektör, yapısal olarak ithalata bağımlı durumda. Son dönemde birçok yabancı şirketin Türkiye’ye yatırım yapma noktasında girişimleri var. Uzmanlar bu girişimleri sektörün ihracat potansiyelinin artması açısından önemli görüyor.
İŞ MAKİNELERİ SEKTÖRÜNÜN GELİŞİMİNİ ETKİLEYEN TEMEL FAKTÖRLER
Avrupa Birliği’ne katılım sürecinde olan Türkiye’ye yabancı yatırımcıların ilgisi artıyor. Yabancı firmalarınyatırım için Türkiye’yi seçmesi ekonomiyi ciddi anlamda canlandırdı.Bu canlanma iş makineleri sektörünü de olumlu yönde etkiledi. Yatırımların artması, finansal kaynakların çeşitlenmesine ve uluslararası piyasalarda daha uygun kredi koşullarının doğmasına sebep oluyor. Finans kuruluşlarının uygun kredi sağlaması ve artan konut ihtiyacı inşaat sektörünün altın yıllarını yaşamasına 
sebep oldu. İnşaat sektörünün canlanmasıyla birlikte iş makineleri sektörü de paralel bir büyüme yaşadı.
DÜNYA GENELİNDE SEKTÖRÜN İTHALAT-İHRACAT DENGESİ
Birleşmiş Milletler (BM) İstatistik Bölümü verilerine göre, 2011 yılında 175 milyar dolar olan dünya iş makineleri ihracatı, 2012 yılında yüzde 0,2 artarak 175,3 milyar dolar olarak kaydedildi. ABD, Çin ve Almanya dünya iş makineleri ihracatında ilk üç sırada yer alıyor. İhracat listesinin ilk sırasında bulunan ABD 2011 yılında 28,7 milyar dolarlık iş makineleri ihraç ederken bu rakam, 2012 yılında yüzde 0,7 artışla 28,9 milyar dolara yükseldi. Listenin ikinci sırasındaki Çin 2012 yılında 20,3 milyar dolar değerinde iş makinesi ihraç etti. 2011 yılında Çin’in ihraç ettiği iş makinelerinin değeri 17,5 milyar dolar seviyesindeydi. Çin’in ihracatı 16,1 artış gösterdi. En fazla iş makinesi ihraç eden ilk 10 listesinin üçüncü sırasında yer alan Almanya, 2011 yılında 20,4 milyar dolar değerinde iş makinesi ihraç ederken bu rakam, 2012 yılında yüzde 4 azalarak 19,6 milyar dolar seviyesine geriledi. 2012 yılında iş makinesi ihracatını en fazla artıran ülke yüzde 16,1 ile Çin oldu. Dünya ölçeğinde iş makineleri ithalatı, 2012 yılında bir önceki yıla oranla yüzde 4,4 artış 
göstererek 175,3 milyar dolar seviyesine yükseldi. 2011 yılında bu rakam 167,9 milyar dolardı. 2012 yılı verilerine göre ABD iş makineleri ithalatını en fazla artıran ülke oldu. 2011 yılında ABD, 15,5 milyar dolarlık iş makineleri ithal ederken bu rakam, 2012 yılında yüzde 21,1 artışla 18,7 milyar dolara yükseldi. Listenin ikinci sırasındaki Kanada 2012 yılında bir önceki yıla oranla yüzde 
14 artışla, 9,4 milyar dolarlık iş makineleri ithal etti. 2011 yılında bu rakam 8,3 milyar dolar seviyesindeydi. Listenin üçüncü sırasında ise Rusya bulunuyor. 2011yılında Rusya 6,9 milyar dolarlık iş makineleri ithal ederken 2012 yılında bu rakam, yüzde 24,5 artış kaydederek 8,6 milyar dolara yükseldi. En fazla iş makineleri ithal eden ilk 10 ülke listesinde, 2012 yılında ithalatını en fazla artıran ülke 53,1 ile Avustralya oldu. 2011 yılında Avustralya 5,5 milyar dolar değerinde ürün ithal ederken burakam 2012 yılında 8,4 milyar dolarayükseldi. Türkiye 2012 yılında en fazla iş makineleri ithal eden ülkeler listesinin 20. sırasında yer aldı. 2012 yılında Türkiye’nin iş makineleri ithalatı yüzde 2,5 artışla, 2,6 milyar dolar olarak kaydedildi.
TÜRKİYE’NİN İHRACATI 1,3 MİLYAR DOLARA YÜKSELDİ
Türkiye en fazla iş makinesi ihraç eden ülkeler listesinin 24. sırasındayer alıyor. Türkiye’nin 2012 yılı ihracatı yüzde 5,5 artarak 1,3 milyar dolar olarak kaydedildi. Türkiye’nin 2012 yılında en fazla iş makineleri ihraç ettiği ülke, 126 milyon dolar rakamıyla Irak oldu. Yüzde 75,6 ihracat artışının yaşandığı söz konusu ülkeye, 2011 yılında 72 milyon dolarlık ürün gönderilmişti.Listenin ikinci sırasında yüzde 5,9 ihracat artış değeriyle Almanya bulunuyor. 2011 yılında Almanya’ya 105 milyon dolarlık iş makineleri ihraç edilirken bu 
rakam 2012 yılında 112 milyon dolar seviyesine yükseldi. Listenin üçüncü sırasında yer alan Azerbaycan’a 2012 yılında, bir önceki yıla oranla yüzde 82,4 artışla 95 milyon dolar değerinde iş makineleri ihraç edildi. 2011 yılında söz konusu ülkeye gönderilen iş makinelerinin değeri 52 milyon dolar seviyesindeydi.Türkiye’nin 2012 yılında iş makineleri ihracatını en fazla artırdığı ülke de yüzde 82,4 ile Azerbaycan oldu. Türkiye’nin iş makineleri ithalatı ise 2012 yılında, bir önceki yıla oranla yüzde 2,5 artarak 2,57 milyar dolar oldu. Türkiye 2012 yılında 411 milyon dolar ile en fazla Japonya’dan iş makineleri ithal etti. 2011 yılında Japonya’dan ithal edilen ürünlerin değeri 362 milyon dolardı. Söz konusu ülkeden gerçekleştirilen ithalattaki artış oranı, yüzde 14 olarak kaydedildi. Türkiye’nin en fazla iş makineleri ithal ettiği ilk 10 listesinin ikinci sırasında ise Almanya bulunuyor. 2011 yılında söz konusu ülkeden 392 milyon dolarlık ürün ithal edilirken bu rakam 2012 yılında, yüzde 4 artışla 409 milyon dolara yükseldi. Listenin üçüncü sırasındaki İtalya’dan 2012 yılında, bir önceki yıla göre yüzde 22 artışla, 307 milyon dolarlık iş makineleri ithal edildi. 2011 yılında İtalya’dan ithal edilen iş makinelerinin değeri 252 milyon dolardı. Türkiye’nin 
2012 yılında iş makineleri ithalatını en fazla artırdığı ülke yüzde 53 ile Çin oldu. 2011 yılında Çin’den 127 milyon dolarlık iş makineleri ithal edilirken bu rakam 2012 yılında 195 milyon dolar seviyesine yükseldi.
İHRACATIN TEMEL KALEMİ, İŞ MAKİNELERİ PARÇALARI
Türkiye 2012 yılında en fazla ağır iş makinelerinin aksam-parçaları kaleminde ürün ihraç etti. 2011 yılında söz konusu ürün grubunda 374 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilirken bu rakam, 2012 yılında yüzde 11 azalarak 331 milyon dolar olarak kaydedildi. Listenin ikinci sırasında yer alan özel amaçlı diğer motorlu taşıtlar kaleminde 2012 yılı ihracatı, yüzde 683 artışla 116 milyon dolara ulaştı. 2011 yılında söz konusu ürün grubunda 15 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilmişti. Üçüncü sıradaki toprak, taş, cevher vb. ayıran, yıkayan vb. makinelerin parçaları ürün grubunda, 2011 yılında 145 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilirken bu rakam 2012 yılında, yüzde 21 azalarak 114 milyon dolar oldu. İş makineleri sektörünün alt grupları bazında en fazla ihracat gerçekleştirilen dördüncü kalem;as ansör, skipli asansör/yürüyen merdiven aksam, parçaları oldu. 2011 yılında söz konusu ürün grubunda 75 milyon dolar değerinde ihracat gerçekleştirilirken bu rakam, 2012 yılında yüzde 26 artışla 94 milyon dolar seviyesine yükseldi. Listenin beşinci sırasındaki diğer taş, toprak,metal cevheri vb. için makine ve cihazlar kaleminde 2012 yılı ihracatı, bir 
önceki yıla oranla yüzde 26 artarak 92 milyon dolar oldu. 2011 yılında söz konusu mal grubunda gerçekleştirilen ihracat 73 milyon dolardı. 2012 yılında iş makineleri sektörü alt gruplar bazında, ihracat artışının en fazla yaşandığı kalem yüzde 683 ile özel amaçlı diğer motorlu taşıtlar oldu. Türkiye’nin 2012 yılında en fazla, kulesi 360 derece dönebilen yükleyiciler kaleminde ithalat gerçekleştirdi. Söz konusu ürün grubunda 2011 yılında 549 milyon dolar değeri ürün ithal edilirken bu rakam, 2012 yılında yüzde 21 artışla 667 milyon dolar seviyesine yükseldi.Listenin ikinci sırasında ise önden yüklemeli küreyici-yükleyiciler bulunuyor.
2012 yılında söz konusu ürün grubu ithalatı 274 milyon dolar olarak kaydedildi. İthalatta yüzde 7 oranında azalma 
yaşanan kalemde, 2011 yılında 295 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirilmişti. Üçüncü sıradaki diğer küreyici, yükleyici, ekskavatörler kaleminde 2011 yılında 199 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirilirken bu rakam, 2012 yılında yüzde 21 artarak 241 milyon dolar seviyesine yükseldi. İş makineleri sektörü alt grupları bazında en fazla ithalat gerçekleştirilen dördüncü kalem ise kendinden hareketli delme/ sondaj makineleri oldu. Bir önceki yıla oranla ithalatın yüzde 5 azaldığı ürün grubunda 2012 yılında, 114 milyon dolarlık ürün ithal edildi. 2011 yılında bu rakam 120 milyon dolardı. Delme/sondaj makinelerinin aksam, parçaları kalemi ithalat artışın en fazla yaşandığı beşinci ürün grubu oldu. 2011 yılında söz konusu ürün grubundaki ithalat 209 milyon dolarken bu rakam, 2012 yılında yüzde 48 azalarak 109 milyon dolar seviyesinde kaydedildi. 2012 yılında iş makineleri sektörü alt gruplar bazında ithalat artışının en fazla gerçekleştiği kalem, yüzde 146 ile diğer kömür/hava kesicileri ve tünel açma makineleri oldu. Söz konusu ürün grubunda 2011 yılında 29 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirilirken bu rakam 2012 yılında 70 milyon dolar oldu.
“TEMEL SORUNUMUZ HAKSIZ REKABET”
HALİL ÇELİKKOL
ELKON EMEA BÖLGESİ SATIŞ VE PAZARLAMA MÜDÜRÜ
“ELKON Beton Santralleri, İngiltere, Fransa, Hollanda, İsveç gibi Batı Avrupa ülkelerine beton santrali ihraç edebilen ilk ve tek Türk üreticidir. Ayrıca Rusya Federasyonu’na ihraç edip başarı ile kurduğumuz 650’nin üzerinde beton santrali ile firmamız Rusya’da uzun yıllardır pazar lideridir. Türkiye İhracatçılar Meclisi tarafından Türkiye’nin en büyük 9’uncu makine ihracatçısı olarak kabul edildik. Alanımızda dünyanın ilk üç firmasından biri olmayı hedefliyoruz. Pazar paylarını her geçen gün artıran Türk makinecileri dünyanın yükselen yıldızıdır. Sektörde yaşanan sorunların başında haksız rekabet geliyor. Altyapısı yetersiz ve maalesef dürüst olmayan firmaların yaptıkları başarısız işler ve tutamayacakları sözlerle, uluslararası alanda Türkiye’ye ve Türkiye’nin güvenilir markalarına verdiği zarar önlenmelidir.”
“İHRACATTA SORUN YAŞAMIYORUZ”
HARUN AYDIN
ERIELL GROUP YÖNETİM KURULU BAŞKANI
“Sektörümüzün ihracat rakamları son yıllarda artış gösterdi. Diğer sektörlere olan katkısı artık daha da anlaşılır hale gelen makine sektörünün öneminin, ilerleyen süreçte daha da artacağı kanaatindeyim. Bugün, ileri teknolojiye sahip ve makine ticaretinde söz sahibi ülkelere ihracat yapan ülkemizde de bu bilinç yerleşmiş durumdadır. Bu olumlu gelişmenin etkilerinin artarak sürmesi arzusundayım. Eriell olarak; petrol ve doğal gaz sondajı için mobil sondaj kuleleri, raylı hareketli sondaj kuleleri, dört aşamalı sondaj çözeltisi temizlemeli sirkülasyon sistemi ve deposuz sondaj sistemi, yardımcı sondaj ekipmanları, program kontrollü güç kaynağı üniteleri ve özel teknik proje siparişiyle isteğe bağlı donanıma sahip makineler üretiyoruz. Tüm bu üretim faaliyetlerimizin yanında mevcut kuyularda ikinci yön açılması işlemi ve kuyu tamiri de çalışma sahamız içerisinde bulunan faaliyetlerdir. Eriell Group olarak ürünlerimizin tamamını yurt dışına ihraç ediyoruz. Rusya, Özbekistan, Libya, Türkmenistan ve Kazakistan ihracat yaptığımız başlıca ülkeler arasında bulunuyor. İhracat konusunda firma olarak bugüne kadar herhangi bir problemle karşılaşmadık. Prosedüre uygun olarak yapılan işlerde, hiçbir firmanın sıkıntı ya da sorun yaşayacağını düşünmüyorum. 2013 yılına firma olarak oldukça hızlı ve güzel projelerle başladık. Geçen yıllara nazaran ihracat anlamında çıtamızı yükselterek müşterilerimizin taleplerine daha fazla cevap verebilen bir kuruluş olmayı başardık. Aynı zamanda petrol, doğal gaz ve jeotermal alanında ve yine kule üretiminde tek öncü kuruluş olmanın onurunu ve mutluluğunu da yaşıyoruz. Eriell Group olarak yeni yüzyılın parlayan yıldızı Türkiye için ekonomik olarak büyüme ve gelişme noktasında, elimizden geleninin en iyisini yapmaya devam edeceğiz. Ülkemize katma değer kazandıran yeni projelerle bundan sonra da, başarıdan başarıya koşan bir kuruluş olmayı hedefliyoruz.”
“TÜRK FİRMALARININ İMAJI GÜÇLENİYOR”
ALİ CANAYAKIN
ANSAN HİDROLİK GENEL MÜDÜRÜ
“Firmamız kuruluşundan kısa bir süre sonra ihracata başladı. Ansan Hidrolik olarak ihracat hedeflerimizi belirledikten sonra, çeşitli yurt dışı fuarlara ve ticari heyet gezilerine katılarak pazar araştırmaları yaptık. Suriye, Suudi Arabistan, Türkmenistan, İran ve Yunanistan’a da ihracat yapmaya başladık. Bugün itibarıyla dünyanın 13 ülkesine ürünlerimizi ihraç ediyoruz. İhracat kalemlerimizin büyük kısmını, uzmanlık alanımızı oluşturan ve elektrik arıza bakım işlerinde kullanılan elektrik izolasyonlu araçüstü sepetli platformlar oluşturuyor. Bunu yanı sıra belediyeler, temizlik firmaları ve vinç kiralama firmalarınca tercih edilen yüksek metrajlı platformlar ve yine makaslı yürüyüşlü platform modellerinin de ihracatını gerçekleştiriyoruz. Türk firmalarının itibarının yurt dışında giderek arttığını söylemek isterim. Bunun yanında özellikle Kuzey Afrika ve Orta Doğu ülkelerinde de ülkemize olan sevgi ve güven de giderek büyüyor. Tüm bu gelişmeler, bahsettiğim ülke ve bölgelerde ticaret yapmamızı kolaylaştırıyor. Avrupa ülkelerinde de ürünlerimizin kabul görüp tercih edilmesinin sebebi; Avrupa standartlarındaki kalitemiz ve makul fiyat avantajımız. İhracat yapmak bizlere aynı 
zamanda; o bölgelerdeki müşterilerinin olaylara verdiği tepkileri öğrenmemiz, çalışma prensipleri hakkında bilgi edinmemiz ve müşterilerin nasıl ikna edilebileceğimiz konusunda tecrübe de kazandırdı. Ayrıca yine müşterilerimizle yaptığımız görüşmeler; hangi ülkenin hangi ürüne daha yatkın olduğunu, bölgenin coğrafi durumunu ve insanların araç kullanımı konusunda kabiliyetlerini öğrenmemize yardımcı oldu. Tüm bu gözlem ve birikimler sonucunda, biz de bu yılın başında oluşturduğumuz yol haritasıyla atacağımız adımları netleştirdik. Araçlı ürün ihracatı söz konusu olunca farklı sıkıntılarla karşılaşıyoruz. Bu kapsamda ürünün satılacağı ülkeye uygun motor özelliklerinde araç bulmak en fazla zorlandığımız konuların başında geliyor. Uygun araç bulunsa bile, araç üreticilerinin kendi distribütörleri ile yaptıkları anlaşmalardan ötürü istediğimiz ülkeye ihraç kayıtlı ürün gönderemiyoruz. Yine araçlı ürün ihracatında, araç satıcılarının ücreti bizden araç siparişinde istemeleri ve yine müşterilerimizin de akreditifle vadeli ürün almak noktasındaki tercihleri; finansman konusunda bizi oldukça zorluyor. Kalifiye eleman bulamamanın makine üreticilerinin en büyük sorunu olduğunu düşünüyorum. Bizim gibi özel ekipmanlar üreten firmalar içinse bu zorluk bir kat daha fazla artıyor. Piyasada konusunda deneyime sahip eleman bulunmadığı durumlarda, belirlenen kriterlerin bazılarından taviz verilerek çalışma yoluna gidiliyor. Bunun dışında karayolları yönetmeliğiyle belirlenen bazı zorunluluklar kimi zaman imalatımızı, kimi zaman da müşterilerimizin isteklerini kısıtlıyor. Örneğin araçların boyutlarıyla ilgili kısıtlamalar müşterilerimizin araç seçimlerini etkilerken imalatçıları da orijinal şase üzerinde bazı oynamalar yapmaya zorluyor.”
