Kocaeli’nin sahip olduğu güçlü sanayi yapısıyla Türkiye’nin önemli üretim merkezlerinden biri olduğunu vurgulayan...
Kocaeli’nin sahip olduğu güçlü sanayi yapısıyla Türkiye’nin önemli üretim merkezlerinden biri olduğunu vurgulayan Kocaeli Sanayi Odası (KS O) Yönetim Kurulu Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, bölgenin ağır sanayi yerine; dünya ile rekabet edebilen, ileri teknolojiye sahip ve yüksek katma değerli üretime yöneldiğini söyledi.
Kocaeli sanayisindeki lokomotif sektörleri; kimya-petrokimya, plastik, demir-çelik, makine, otomotiv ve yan sanayisi olarak sıralayan KSO Yönetim Kurulu Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, son dönemde bölgede özellikle ICT, deniz taşıtları ve yat sanayisinin geliştiğini aktardı. Kocaeli Sanayi Odasının kurulduğu günden bugüne kadar birçok önemli projeye imza attığını belirten Ayhan Zeytinoğlu, Yönetim Kurulu olarak üç yıllık stratejilerini bölgesel etki yaratmak üzerine kurguladıklarını söyledi. Kocaeli sanayisinin yapısıyla ilgili bilgi veren Ayhan Zeytinoğlu, geleceğe dönük hedef ve beklentilerini de paylaştı.
Ayhan Zeytinoğlu kimdir? Kısaca sizi tanıyabilir miyiz?
İlk ve orta öğrenimimi Gölcük’te tamamladım. 1980 yılında işletme lisansına başvurduğum Indiana Üniversitesinden 1983 yılında onur listesine girerek mezun oldum. Daha sonra But- ler Üniversitesinde uluslararası finans konusunda master çalışmalarına başlayarak 1985 yılında başarıyla tamamladım. Halen Marmara Üniversitesi Avrupa 
Topluluğu Enstitüsünde Avrupa Birliği Tarım Sübvansiyonları konusunda doktora yapıyorum. Çalışma hayatına ise 1986 yılında aile şirketimiz olan Zeytinoğlu Yem Tarım ve Endüstriyel Ürünler firmasında ilk adımı attım. Şu an firmanın genel müdürlüğü görevinin yanında aynı zamanda Arkas, Mıtsui ve Zeytinoğlu Grubunun ortağı olduğu Autoport Liman İşletmesinde Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılığı görevini de üstleniyorum. Kocaeli Sanayi Odasının kuruluşunda görev aldım. Kuruluşundan bugüne kadar sanayi odasında yönetim kurulu üyeliği yaptım. 1995 yılında başkan yardımcılığına seçildim. Ocak 2009’da yapılan genel kurul seçimlerinde ise üyelerin takdiriyle Kocaeli Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı oldum.
Kocaeli sanayisinin lokomotif sektörleri hangileridir? Bölgenizin Türkiye ekonomisine katkısını nasıl görüyorsunuz?
Kimya-petrokimya, plastik, demir-çelik, makine, taşıt araçları ve yan sanayisi Kocaeli’nin lokomotif sektörleridir. Yapılan yatırımlarla, otomotiv bölgenin gözde sektörlerinden biri oldu. Kocaeli, Türkiye araç üretiminin adet olarak yüzde 31,9’unu karşılıyor. Dünyanın önemli otomotiv firmaları bölgemizde faaliyet gösteriyor. Hyundai, Honda, Ford ve Isuzu bölgede yatırımı olan çeşitli kuruluşlar. Bu yatırımlar bölgede yan sanayinin gelişmesine ve teknoloji seviyesinin yükselmesine katkıda bulunuyor. Otomotivin yanı sıra gelişmekte olan diğer önemli sektörler de ICT, deniz taşıtları ve yat sanayisidir. Kocaeli, sahip olduğu güçlü sanayi yapısıyla en uygun üretim bölgelerinden biri. Bununla birlikte ilimiz artık, ağır sanayi yatırımı yerine; dünya ile rekabet edebilen, ileri teknolojili ve yüksek katma değerli üretimlere yönelmeye başladı. Bu nedenle deniz taşıtları ve ICT sektörleri Kocaeli’nin yükselen trendleri arasında. Kocaeli Sanayi Odası olarak, sanayimizin yüksek teknolojili ve çevreyle dost bir üretim yapısına yönelik olarak şekillenmesini destekliyoruz. Bundan sonra gelen yatırımların da bu yönde gelişmesini arzu ediyoruz. Kocaeli’de artık ağır sanayi yatırımları yerine temiz ve yüksek teknolojili sanayi yatırımları dikkat çekiyor. Kocaeli sanayinin temsilcisi olarak ileri teknolojiye sahip, yüksek katma değer sağlayacak yatırımları teşvik ediyoruz. Dünyadaki gelişmelere paralel olarak ilimizde de teknoparklardan, organize sanayi ve serbest ticaret bölgelerine taşınacak bir üretim ve ihracat gücü yaratılması hedefleniyor. Kocaeli Sanayi Odası olarak bölgemizde bulunan birçok organize sanayi sitesinin ve üç ayrı teknoparkın kurucu ortağıyız. Bölgede yedisi aktif 12 organize sanayi bölgesi, üç teknopark ve iki serbest ticaret bölgesi bulunuyor. Ayrıca bölgemizde baraj, doğalgaz, iletişim, elektrik, atık yakma tesisleri gibi alt yapı olanakları da mevcuttur. Kocaeli’deki OSB’lerin bir kısmı ihtisaslaşmıştır bu durum halihazırda bölgemizde uygulanmaya başlanan kümelenme modelinin bir başlangıcıdır. Birbirini tamamlayan, birbirinin ihtiyaçlarını tedarik eden, ortak hizmet ve mal alımlarının gerçekleştirildiği, ortak enerji üretim alanlarına sahip OSB modellerine geçiş olacağını düşünüyoruz. Öncülüğümüzde oluşturulan OSB’ler platformu iki aylık periyotlarda bir araya geliyor. Dünyada da benzer modeller var. Kocaeli’nin bu modellere en kısa sürede uyum sağlayabilecek bir potansiyele sahip olduğunu düşünüyoruz.
Kocaeli Sanayi Odasının hedefleri ve geleceğe dönük planları nelerdir?
Kocaeli Sanayi Odası kurulduğu günden bugüne kadar birçok önemli projeye imza attı. Yönetim kurulu olarak üç yıllık stratejilerimizi bölgesel etki yaratmak üzerine kurguladık. Bu hedefe yönelik çeşitli projeler geliştiriyoruz. Lojistik alt yapı projelerinin takipçisi olacağız. Derince Limanının özelleştirmesinde sanayicilerimize ihtiyaç duyacakları limancılık hizmetlerini en iyi şekilde vermek amacıyla taraf olmak istiyoruz. Ulaşım konusunda, bölgemizde bulunan limanların demiryoluna bağlanmasının, Anadolu’daki sanayileşme sürecini hızlandıracağını ve bunun sanayiciye verilen en büyük teşvik olacağını düşünüyoruz. İzmit Körfezi’nde 34 liman ve iskele bulunuyor. Bu nedenle Kocaeli’yi hem sanayi ve hem de liman kenti olarak tanımlıyoruz. Cengiz Topel Havalimanın da uluslararası havacılığa ve kargo taşımacılığına açılmasını, ilimiz ve hinterlandının ekonomik gelişimine katkı sağlayacağı için önemsiyoruz. Oda binamızı üyemiz sanayi kuruluşlarının ihtiyaçlarına en kısa sürede cevap verebilmesi ve birçok hizmeti aynı çatı altında sunabilmesi amacıyla modernize edeceğiz. İlimizde uluslararası organizasyonların da yapılabileceği çok amaçlı kullanımlara açık, ofis alanları, restoranlar, sergi salonlarını da içersinde barındıran bir expo/ fuar alanına kavuşturmak en önemli projelerimizdendi. Proje kapsamında Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Fuar Merkezinin tam işlevli bir fuar merkezine dönüştürülmesini planlandık. Eylül ayında, bu hayalimizin ilk adımı olan SANTEK Sanayi ve Teknoloji Fuarını başarıyla gerçekleştirdik. Bölgemizin ve firmalarımızın tanıtımı için bu tip organizasyonları büyük bir fırsat olarak görüyoruz. Bundan sonraki amacımız fuarımızın sürdürülebilir olmasıdır. Kocaeli Sanayi Odası olarak; çevre ile ilgili çalışmalarımız da devam ediyor. APELL ve atık borsası çalışmalarının yanı sıra, çevre konusunda sanayi kuruluşlarının bilinçlendirilmesi ve farkındalıklarının artırılmasına yönelik olarak, başarılı firmalarımızı her yıl “Şahabettin Bilgisu Çevre Ödülleri” organizasyonumuz ile ödüllendiriyoruz. Odamızın önemli projelerinden biri de “Bizimköy Engelliler Üretim Merkezi Projesi”dir. Proje kapsamında engelli bireylere yönelik, üretim ve sosyal hizmet birimleri oluşturarak mesleki sağlık ve sosyal rehabilitasyon ile istihdam ve eğitim imkanları sağlanıyor. Geçici iş ilişkisi çerçevesinde firmalarımız projemize destek oluyor. Bilindiği gibi Kocaeli sanayisinin rekabet gücünü etkileyen en önemli unsurların başında girdi maliyetlerinin yüksek olması geliyor. Enerji için ödenen yüksek ücretler üretimi daha da maliyetli hale getiriyor. Maliyetleri azaltmak için çalışmalar yapıyoruz. Bu 
kapsamda talep eden üyelerimizin toplu olarak tüketim miktarları üzerinden uygun fiyattan elektrik kullanabilmeleri amacıyla çalışmalar yürütüyoruz. Ayrıca, üyelerimize hızlı ve daha uygun şartlarda ihtiyaç duyacakları hizmetleri sağlayabilmek için çeşitli kuruluşlarla işbirliği yapıyoruz. Özellikle de KOBİ’lerimizin rekabet olanaklarının artıracak, dış pazarlarda kalıcı olmalarını sağlamak amacıyla; organizasyon, fuar, eğitim çalışmalarını KOBİ’lere yönelik programlıyoruz. Kocaeli Sanayi Odası olarak firmalarımızın devlet desteklerinden daha fazla faydalanmaları için çalışmalar yapıyor, projeler üretiyoruz. Firmalarımızı devlet destekleri ile bir araya getirecek platformlar oluşturmaya çalışıyoruz. Üç yıldır; yurt dışı heyet organizasyonlarında üyelerimizin ihracat amaçlı yurt dışı gezisi desteğinden faydalanmaları için KOSGEB ile sıkı işbirliğimizi sürdürüyoruz. Kocaeli, “Sanayi Kenti”, “Liman Kenti”, “Bilim Kenti” olmasının yanında “Turizm Kenti” olma vizyonuna da sahip. Kocaeli’de sınırları içinde yer alan Kartepe Dağ Turizm Merkezi, Batı Karadeniz Turizm Merkezi içinde yer alan Kandıra İlçesi, Gölcük Termal Turizm Merkezi yerli ve yabancı turistler için çekim merkezi olurken turizm yatırımcılarına da cazip imkanlar sunuyor. Son yıllarda yapılan otel yatırımları çevre illerdeki ziyaretçilerin ve iş dünyasının beklentilerine cevap veriyor. Günü birlik ya da hafta sonu turizmi için cazip hale gelmeye başlayan Kocaeli’nin bu açıdan gelişmesi için de elimizden geleni yapıyoruz.
Sanayi kuruluşlarının nitelikli personel ihtiyacının giderilmesi ve üniversitesanayi işbirliğinin uygulamaya geçirilmesi yönündeki çalışmalarınızdan bahseder misiniz?
2010 yılında TOBB, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı ve TOBB ETÜ Üniversitesi işbirliği ile bir meslek edindirme projesi olan BECERİ UMEM (Uzmanlaşmış Meslek Edindirme) başlatıldı. İstihdamın artırılması ve işverenlere nitelikli eleman kazandırılması amacıyla başlatılan UMEM projesini yerel düzeyde İŞKUR ve UMEM okulları olarak da adlandırdığımız üç adet endüstri meslek lisesi ve bir adet ticaret meslek lisesi işbirliğiyle yürütüyoruz. Projenin çıkış noktası, işsizlerin sanayinin ihtiyacı olan konularda meslek edinmelerinin sağlanmasıdır. Proje kapsamında bugüne kadar ülke genelinde 81 ilde 30 bin kişi meslek sahibi oldu ve çeşitli firmalarda istihdam edildi. Projenin başlangıcından bu yana 2 bin 400 kişiyi iş sahibi yaparak en fazla istihdam sağlayan şehir olduk. Ancak yapısal bir takım sebeplerden ötürü, işverenlerimizin talep ettiği sayıda kursiyer bulmakta hala zorluk çekiyoruz. Projeye işsizlerimizin ilgisi arzu edilen düzeyde değil. Üniversitelere bağlı teknoparklar ve araştırma merkezleri Kocaeli’deki akademik çalışmalara ve sanayiye zaman içinde yön verecek. Ayrıca “Bilişim Vadisi”nin Kocaeli’de kurulması planlanıyor. Muallimköy’de gerçekleştirilecek yatırımın son derece isabetli bir karar olduğunu düşünüyoruz. Kocaeli’deki üniversiteler, Türkiye’nin en büyük araştırma merkezi olan TÜBİTAK ve teknoparklar Bilişim Vadisini destekleyecek kurumlardır. Kocaeli Sanayi Odası olarak proje ortağız ve her türlü desteği vermeye hazırız. Üniversite-sanayi işbirliğini geliştirmek ve başlatılacak ortak projelere önayak olmak için Kocaeli Üniversitesi ile birlikte, “Üniversite-Sanayi İşbirliği Günleri” düzenliyoruz. Bu amaçla, kimya, otomotiv ve plastik sektörlerinde 52 firmamızı Kocaeli Üniversitesinin ilgili öğretim görevlileri ve uzman laboratuvarları ile bir araya getirdik.
Kocaeli sanayisi Türkiye’nin genel ihracatında ne kadar etkilidir?
Kocaeli, lokasyonu ve üstün lojistik imkanları nedeniyle yatırımcılar için her zaman cazip bir bölge oldu. Bu açıdan Kocaeli sanayisinin ekonomiye sağladığı katma değer bakımından ülkemiz için oldukça önemli bir şehir olduğunu söyleyebiliriz. Türkiye’nin 500 büyük sanayi firmasının 92’si Kocaeli’de faaliyet gösteriyor. Türkiye’deki toplam üretimin yüzde 13’ünü gerçekleştiren Kocaeli, İstanbul’dan sonra ikinci büyük sanayi kenti. Kocaeli Sanayi Odasına üye 350 firmanın merkezleri İstanbul’da olmasına rağmen; Kocaeli 2012 yılında kişi başına düşen vergi geliriyle (22 bin 450 TL) devletin en 
fazla kazanç sağladığı il oldu. Bölgenin dış ticaretten aldığı pay 2012 yılında yüzde 17’lere ulaşırken bu rakam her yıl artış gösteriyor. 2012 yılı verilerine göre; Kocaeli’nin ihracattaki büyüme oranı yüzde 19,6 oldu. Türkiye ortalaması ise yüzde 3’dür. Yıllık bazda ihracat artışımız Türkiye ortalamasının üzerindedir. Bu durum 2013 yılında da devam ediyor. Nitekim bu yılın ilk 10 ayındaki ihracat artışımız yüzde 12,1 oldu. Dikkate aldığımız diğer bir gösterge de bölge sanayimizin kapasite kullanım oranlarıdır. Bu noktada Kocaeli’deki durum Türkiye geneli ile paralel bir seyir izliyor. Kocaeli’deki kapasite kullanım oranı Ekim ayı içinde geçen yılın aynı dönemine göre 0,8 puan yükselerek yüzde 71,9 olarak gerçekleşti. Ancak gerek Türkiye, gerekse Kocaeli hala 2008’in gerisindedir. Gümrüklerden alınan 2012 yılı verilerine göre, Kocaeli sanayisinin ihracatı, 16,5 milyar dolar, ithalatı ise 48 milyar dolardır. Türkiye’nin dış ticaret hacminin yüzde 16,6’sı Kocaeli’den karşılanıyor. 2023 yılı ihracat hedefleri doğrultusunda, bölgesel dış ticaretimizin de en az 100- 150 milyar dolara ulaşacağını tahmin ediyoruz. Yük hacimlerinin daha da artacak olması nedeniyle mevcut alt yapımız yetersiz kalacaktır. İlimizde bu yükü taşıyacak yeni alt yapı yatırımlarına ihtiyaç duyuyoruz. Kocaeli’nin çağdaş limanlara kavuşmasıyla denizyolu taşımacılığından daha fazla yararlanabileceğini düşünüyoruz.
