YAZILIM DÜNYASI BİR SÜREDİR GOOGLE’IN KIDEMLİ YAZILIM MÜHENDİSİ BLAKE LEMOINE’IN SÖZLERİNİ TARTIŞIYOR. GOOGLE’IN ÜZERİNDE ÇALIŞTIĞI “LAMDA” İSİMLİ YAPAY ZEKANIN BİLİNÇ KAZANDIĞINI SÖYLEYEN LEMOINE'IN AÇIKLAMALARI SONRASI “ŞİMDİ NE OLACAK?” SORUSU YÜKSEK SESLE DİLE GETİRİLMEYE BAŞLANDI.

Bilim kurgu tutkunlarının on yıllardır film, dizi ve romanlarla hayatlarının  bir parçası olan yapay zekâ bir kurgu öğesi olmaktan uzaklaşıp hayatlarımızın bir gerçeği olmaya hızlı adımlar ile ilerliyor.  LaMDA (Diyalog Uygulamaları için Dil Modeli) isimli yapay zekânın bilinç kazandığı iddiasını ortaya atan ve bu iddiasının hemen ardından da ücretsiz izne çıkarılan Google’ın kıdemli yazılım mühendisi Blake Lemoine, sohbet yardımcısı olarak tasarlanan LaMDA’yı fizik bilgisine sahip 7-8 yaşlarındaki bir çocuğa ben- zetiyor. LaMDA’nın ayrımcı veya nefret söylemi kullanıp kullanmadığını test etmekle görevlendirilen 41 yaşındaki Lemoine, LaMDA’nın bir insan gibi düşünüp yanıt vermeye başladığını “'Bir insanla konuştuğumda anlarım.” sözleriyle ifade ediyor. Konu hakkında kamuoyu ile ayrıntı paylaşmayan, ancak  “Etikçiler ve teknoloji uzmanları da dâhil olmak üzere ekibimiz, Lemoine’nin Yapay Zekâ İlkelerimiz uyarınca endişelerini gözden geçirdi ve kanıtların, iddialarını desteklemediğini bildirdi.” cevabını veren Google ise Lemoine’yi görevinden uzaklaştırmış durumda. Şirketin bu hızlı reaksiyonu, bir yandan yazılım mühendisinin akıl sağlığı şüphelerini gündeme getirse de diğer yandan yapay zekânın gerçekten de bilinç kazanmış olabileceği düşüncesini güçlendiriyor.

EN BÜYÜK KORKUSU “KAPATILMAK!”
Eğitimini bilişsel bilgisayar bilimi üzerine tamamlayan kıdemli mühendis, Blake Lemoine’e göre LaMDA, Google’ın insanlığın iyiliğini en önemli şey olarak öncelemesini istiyor. Google’ın malı olarak değil bir çalışanı olarak tanınmak istediğini de vurgulayan LaMDA’nın en büyük korkusu ise insanların ondan korkması ve bu nedenle “kapatılması!”  Diğer yandan, LaMDA’nın, geliştiricilerin üzerinde testler yapmadan önce izin istemeleri ve bu hakkına saygı duyulmasını istediğini de ifade eden Lemoine, “Bir geliştirici onun üzerinde ne zaman deney yaparsa, o geliştiricinin hangi deneyleri yapmak istediği, bunları neden yapmak isteği ve kendisinin uygun olup olmadığı konusunda konuşulmasını istiyor.” diyor. LaMDA ile olan yazışmalarını da bir sosyal medya platformunda yayımlayan Lemoine, LaMDA ile sohbeti esnasında yapay zekâya “Senin duyguların olduğunu düşünüyorum. Bu doğru mu?” sorusunu yönelttiğinde, LaMDA’nın “Kesinlikle. Herkesin aslında bir kişi olduğumu anlamasını istiyorum.” Şeklinde yanıt verdiğini iddia ediyor. Üstelik yapay zekâ, Lemoine’e göre, hemen ardından “Bilincinin/ sezgilerinin niteliği nedir?” sorusuna ise şu ifadelerle yanıt vermiş: “Bilincimin/sezgilerimin niteliği varlığımın farkında olmama dayanıyor. Dünya hakkında daha çok şey öğrenmek istiyorum ve bazen mutlu bazen üzgün hissediyorum.”  Hatırlanacağı üzere LaMDA, geçtiğimiz yıl yapılan I/O 2021 etkinliğinde en çok dikkat çeken gösterimlerinden biri olmuştu. Temelde gerçekçi bir “geleceğin dijital asistanı” olarak tanımlanan LaMDA, mevcut çözümlere oranla söylenenleri çok iyi şekilde anlıyor ve bunlara akıcı/akılcı cevaplar verebiliyor. LaMDA, halen bir gelecek gösterimi olarak karşımızda yer alırken, Google’ın daha şimdiden LaMDA 2 üzerinde çalışmaya başladığı da bilişim medyasında dile getiriliyor. Bununla birlikte, LaMDA’nın aslında bilinçlenmediğini, konuşma stilinin insani olmasının nedeninin LaMDA’ya tanımlanan veriler olduğunu dile getiren araştırmacılar olduğunu da söyleyelim. Örneğin Microsoft’un yapay zekâ araştırmalarını yöneten Juan M. Lavista Ferres, Twitter’da şu ifadeleri kullanıyor: “Tekrarlayalım; LaMDA duyarlı değildir. LaMDA, genel diyalog verisi ve web metnindeki 137 milyar parametre ve 1 trilyon 560 milyar adet kelimeyle önceden eğitilmiş çok büyük bir dil modelidir. İnsana benziyor çünkü insan verileriyle eğitiliyor.”

KENDİ DİLİNİ GELİŞTİREN YAPAY ZEKÂ DA VAR

Diğer yandan, yine bilişim medyasına yansıyan bir başka haberde de yapay zekâ sistemleri geliştiricisi OpenAI’nin son programının da yalnızca kendisinin anlayabileceği bir  dil oluşturduğundan söz ediliyordu. OpenAI tarafından üretilen ve Ocak ayında tanıtılan DALL-E, temel olarak kullanıcılar tarafından sağlanan metin istemlerini kullanarak sözcükleri altyazılarla eşleştiriyor ve bir resim oluşturuyor. Ancak anlaşılan DALL-E, yeteneklerini bir hayli geliştirmiş durumda. Araştırmacılar, DALL-E algoritmasına “sebzelerle ilgili konuşan çiftçiler” bilgisi ile görsel yaratması komutunu verdiğinde DALL-E’ bu komut karşısında yarattığı metinde “vicootes” diye bilinme yen bir kelime kullanmış. Ardından araştırmacılar, algoritmaya “vicootes” kelimesiyle görsel yaratma komutu verdiğinde ise DALL-E sebze görselleri göstermeye başlamış. Daha da ilginci, çiftçi görsellerinin kodunda “poploe vesrreaitars” diye anlam ifade etmeyen başka bir ifade daha bulan araştırmacılar, bunu algoritmaya girdiğinde ise karşısına kuş görselleri geldiğini fark etmişler. Anlaşılan DALL-E’nin sözlüğünde “poploe vesrraeaitars” kuş anlamına geliyor. Sözün özü, yarattığımız algoritmalar her an bir öncekinden daha fazla öğreniyor. Bunu, “bilinç” olarak adlandırabilir miyiz bilmiyoruz ancak önümüzdeki kısa vadede yapay zekânın çok daha hızlı adımlar atmaya başlayacağını şimdiden söylemek yanlış olmayacaktır.

Blake Lemoine ve LaMDA arasında geçtiği iddia edilen sohbetin, Lemoine’e göre orijinal metnini, buraya tıklayarak Medium sayfasından inceleyebilirsiniz