Manuel’inden tutun da otomatiğe varana dek hemen her makine odasında gördüğümüz, bilim kurgu filmlerinin vazgeçilmezi dev makinelerin, seri üretim sistemlerinin, uçakların ya da evdeki...
Manuel’inden tutun da otomatiğe varana dek hemen her makine odasında gördüğümüz, bilim kurgu filmlerinin vazgeçilmezi dev makinelerin, seri üretim sistemlerinin, uçakların ya da evdeki televizyonun yönetildiği yerler... Makinelerin klavyeleri diye adlandırabiliriz onları. Bazen baş döndüren büyüklüklerde ve karmaşıklıkta bir kontrol panelinin önündeki “iyi adamı” görürüz filmlerde ne yapacağını bilmez gibi bir hali olan. Heyecan içinde doğru tuşa basmasını ya da doğru kolu çekmesini bekleriz. Ya da reklamlardan çok sıkıldıysak kumandaya uzanır elimiz.
Peki zaman zaman ailelerin birlik ve bütünlüğünü bile tehdit eden en basit haliyle bir kumanda olarak gördüğümüz bu paneller dev üretim sistemlerini çalıştırırken nasıl ihtilaflara yol açabilir, hiç düşündünüz mü? Son üç yılda yeni özellikleri ile internet ara yüzlü, erken uyarı sistemleri ve hassas göstergeleriyle son derece gelişmiş kontrol panellerine rastlıyoruz. Dokunmatik ekranları ve hızlı veri aktarımları sayesinde makinelerden gelen verileri anında görebilmek ve böylelikle daha hızlı ve güvenilir bir şekilde işlemleri gerçekleştirmek mümkün. Devasa telefon ekranları hayal edin. Üstelik diğer yandan da bu dokunmatik ekranlar alanları kablo kalabalığından ve herbirinin işlevlerinin tek tek bilinmesi gereken buton kalabalığından kurtarıyor.
TEK NOKTADAN KONTROL
Sanayi devrimini takiben hayatımızda makinelerin önemi ve anlamı gün be gün arttı. Bugünse tepe noktada. Makinelerin önemi arttıkça ve hayatımıza daha gelişmiş makineler dahil oldukça kullanım alanları ve onları kullanmak da gittikçe karmaşıklaşıyordu. Makineyi kontrol eden buton şalter gibi aygıtların makinelerin yanı başında bulunması ise seri üretim yapılan onlarca makinenin aynı anda çalıştığı fabrikalarda her geçen gün biraz daha zorlaşıyordu. Üstelik her bir makineyi yönetmesi için ayrı ayrı insan gücü gerekiyordu. Aslında kontrol panelleri bu ihtiyaçtan doğdu. Üretimdeki emek yoğunluğunu azaltma ve tasarruf yapma ihtiyacından. Bir başka deyişle makinelerin tek bir noktadan izlenebilmesi ve kontrol edilebilmesi ihtiyacından. Zaman içinde kontrol panellerini çeşitli hız ve gerilim ölçerler, hız ayar sistemleri vb. makinelerin kullanımını daha etkin hale getiren aygıt ve donanımlar süsledi.
MAKINE ÇEŞITLILIĞIYLE ARTAN PANEL ÇEŞITLILIĞI
Bugün makine çeşitliliğinin de bir hayli artması ve makinelerin ciddi oranda kişiselleşmesiyle birlikte kontrol panellerinin çeşitliliği ve fonksiyonları da bir hayli artmış durumda. Ya da tam tersi bir bakış açısıyla makine çeşitliliğinin nedenini entegre olabilen parçalarıyla kişiye özgü kullanım olanakları sağlayan kontrol panellerine bağlamak da mümkün. Kontrol panellerini basitten gelişmişe sınıflandırırsak, karşımıza ilk olarak kontrol panellerinin vazgeçilmez aygıtı PLC’ler çıkar. Kontrol panelinde kullanılacak her buton ve işlevsel bir malzeme için PLC’lere giriş ve çıkış tanımlamak gerekir ki bu da ek bir modül veya PLC demektir. Burada yine son yıllarda karşımıza sürekli çıkan dokunmatik ekranların önemi yine görülebilir ki dokunmatik ekranlı kontrol panellerinde daha az sayıda giriş ve çıkış tanımlanabilir. Böylece hem maliyetler açısından daha düşük bütçeler hem de daha çok kişiselleştirerek makineler için maksimum kullanışlılığı sağlamak mümkün olur. Bu da şüphesiz üretim kontrollerinin daha pratik ve en az hatayla en güvenli şekilde yapılmasında önemli bir etki yaratır.
BIG DATA ÖNEM KAZANIYOR
Mikro paneller isminden de anlaşılabileceği gibi küçük yapıları olan ve sistemlere entegre etmesi kolay paneller. Küçük firmaların küçük panolar için kullanmayı tercih ettiği bu paneller, MIP haberleşme protokolüne uygun üretilir ve en fazla 6 PLC ile çalışır. Push button paneller ise kolay kablo bağlantısı, oldukça kullanışlı ekranları, birçok panoya sorunsu
z uyumlu oluşu ve kolaylıkla temizlenebilmeleri gibi özellikleriyle hayatımızda yer edindi. Buton switch gibi elemanların da kolaylıkla eklenebildiği bu paneller PLC’ler, DP sistemleri ve MPI haberleşme sistemleri ile uyumlu çalışabilir. Multi paneller de tüm haberleşme protokollerine uyumlu çalışır bu nedenle farklı sistemlerde kullanım kolaylığı sağlar ve ayrıca yüksek veri saklama kapasiteleri nedeniyle hızlı program döngülü sistemelerde de sorunsuzca kullanılabilirler. Daha çok büyük ve birbirinden farklı üretim bantlarına sahip firmalarda tercih edilen multi panelleri aynı zamanda kişiselleştirilebilmeleri de oldukça tercih edilir kılar.
Mobil panellerin kullanımıysa dağıtım şebekelerindeki büyük panel taşıma ve kullanma zorluğunu aşmaya yöneliktir. PLC’lerle haberleşebilen, farklı sistemlerle iletişim kurabilen bu panellerin dokunmatik ekranları ve tuş takımları ile kompleks bir yapı sunmaları ise avantajlarının başında gelir. Diğer yandan ise “big data” toplanmasının ve analizinin oldukça önem kazandığı günümüz şartlarında büyük veri depolama özelliği de başka bir avantajı olarak göze çarpar. Yine farklı sistemleri bir arada kullanan işletmeler için daha elverişli olduğu söylenebilir.
UZAKTAN KONTROL SISTEMLERIYLE KONTROL PANELLERI DE CEBE GIRIYOR
Uzak bir sahaya kurulan bir sistem ile verileri toplayan ve bu verileri iletilebilir kılan bir kaynakta kodlayan, bilgileri ana makine adı verilen sisteme aktaran ve yeri geldiğinde bu süreci yönetmeyi mümkün kılan cihaz ve sistemlere uzaktan kontrol sistemleri adı veriliyor. Yükselen mobilite, zaman tasarrufu ve verimlilik ihtiyacından doğan bu sistemler için temel gereksinim hızlı ve güçlü bir internet bağlantısı. Bilgisayar tabanlı bu kontrol sistemleri sanayinin yükselen trendi. Ancak henüz nitelikli mühendis ve güvenlik gibi nedenlerle yeterince yaygınlaşmasa da üretim sistemlerinde emek ihtiyacını minimize etmesi beklendiği için tüm sektörlerin iştahını kabartıyor.
