Afrika denilince hemen aklımıza gelen açlık, sefalet, kargaşa, iç savaş gibi olumsuzlukların çoğu Senegal için geçerli değil. Çünkü yoksulluğa ve açlığa rağmen insanların mutlu bir şekilde yaşamlarını...
Afrika denilince hemen aklımıza gelen açlık, sefalet, kargaşa, iç savaş gibi olumsuzlukların çoğu Senegal için geçerli değil. Çünkü yoksulluğa ve açlığa rağmen insanların mutlu bir şekilde yaşamlarını sürdürdükleri farklı bir ülke Senegal. 200 bin kilometrekareye yakın toprağı, 14 milyonluk nüfusuyla Senegal, Afrika’nın Batı’ya bakan yüzünü temsil ediyor. Senegal, Fransızca konuşulan Batı Afrika ülkeleri arasında sınai gel
işmişlik düzeyi ile Fildişi Sahili’nden sonra ekonomik bakımdan en gelişmiş ülke. Ülke bu noktaya 1994 yılında başlatılan yapısal reformları, başarıyla uygulamasıyla geliyor.
Tarımsal üretim Senegal’in ana geçim kaynağı. Hayvancılık, balıkçılık ve ormancılık da öne çıkan sektörler arasında. Başlıca tarım ürünleri arasında; yerfıstığı, pamuk, kuşkonmaz, kiraz, domates, mısır, bezelye, fesleğen, soğan, patates, patlıcan ve çeşitli meyveler yer alıyor. Dünyanın en önemli yerfıstığı üreticilerinden biri olan Senegal’in sanayisinden en önemli payı tarıma dayalı endüstri alıyor. Tarıma dayalı endüstri içinde ise ilk sırayı yerfıstığı yağı imalatı alıyor. Tarıma dayalı bir ekonomiye sahip olan Senegal’de doğal kaynaklar oldukça sınırlı. Tarım sektörü hâlihazırda iş gücünün yüzde 70’ine istihdam sağlıyor. Bu nedenle ülke ekonomisi, iklim koşullarına, uluslararası piyasalardaki gelişmelere ve hammadde fiyatlarına karşı aşırı duyarlı bir yapıya sahip.
SENEGAL MAKİNE SEKTÖRÜNDE İTHALATÇI
Tarım sektörü istihdamın yüzde 70’ini karşılasa da, Senegal ekonomisinin gelişiminde sanayi sektörünün de önemli bir katkısı bulunuyor. Sanayiyi besleyen en önemli ana damarlardan biri olan makine sektöründe net ithalatçı olan Senegal, dünya makine ithalatında 117’nci sırada yer alıyor. 2014 rakamlarına göre dünyanın değişik noktalarından 6,6 milyar dolarlık ithalat gerçekleştiren ülkenin, toplam ithalatından makine sektörünün aldığı pay ise yüzde 8,2 oranında. 2014 yılında bir önceki yıla göre yüzde 5 düşüş yaşayan ülke, 540 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirdi. Aynı yıl Senegal’in makine ithalatında ilk sırayı 65,5 milyon dolarla 8429 GTİP kodlu “Dozerler, greyder, skreyper, ekskavatör, küreyici, yükleyici vb.” aldı.
2014 yılında Senegal’in başlıca makine tedarikçileri Fransa, Çin ve ABD olarak sıralanırken, Türkiye ise ülkenin makine ithalatı gerçekleştirdiği ülkeler arasında sekizinci sırada kendine yer buldu. 2013 yılında Türkiye’den 14 milyon dolarlık makine ithal eden ülke, 2014 yılında ise yüzde 56,7’lik artışla 22.5 milyon dolarlık makine ithalatı gerçekleştirdi.
MAKİNE SEKTÖRÜNÜN İHRACATA KATKISI YÜZDE 1,49
Makine sektörü 2014 yılında Senegal’in toplam ihracatından yüzde 1,49 pay alarak 42,5 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti. Ülkenin makine ihraç ettiği başlıca ülkeler Kamerun, Gambiya ve Moritanya olarak sıralanırken, Türkiye ise Senegal’in makine ihraç ettiği ülkeler içinde 3
0’uncu sıraya yerleşti. 2014 yılında Senegal’in makine ihracatında ilk sırayı 6,4 milyon dolar ile 8430 GTİP kodlu “Toprak, maden, cevheri taşıma, ayırma, seçme vb. iş makineleri” ürün grubu alırken onu, 4,8 milyon dolarla 8431 GTIP kodlu “Ağır iş makine ve cihazlarının aksamı, parçaları” takip etti.
TÜRKİYE’DEN SENEGAL’E GERÇEKLEŞEN MAKİNE İHRACATI ARTIYOR
TÜİK verilerine göre; 84. fasıl itibariyle Türkiye’nin Senegal’e 2015 yılında makine ihracatı 2014 yılına göre yüzde 25 artarak 12,1 milyon dolara yükseldi. Türkiye’nin Senegal’e gerçekleştirdiği makine ihracatından en fazla pay alan mal grubu ise 8418 GTİP kodlu “Buzdolapları, dondurucular ve diğer soğutucu ve dondurucu cihazlar ve ısı pompaları” oldu.
Türkiye’nin Senegal’den gerçekleştirdiği makine ithalatı ise 2015 yılında bir önceki yıla göre yüzde 49 azalarak 27 milyon dolara indi. Türkiye’nin Senegal’den yaptığı ithalatta makine sektörü, 2015 yılı verilerine göre yüzde 0,49 pay aldı. Türkiye’
nin bu ülkeden gerçekleştirdiği makine ithalatında en fazla yer tutan mal grubu ise 8481 GTİP kodlu “Borular, kazanlar, tanklar, depolar ve benzeri diğer kaplar için musluklar, valfler (vanalar) ve benzeri cihazlar” oldu.
TİCARİ İLİŞKİLER YÜKSELİŞTE
Türkiye ile Senegal arasındaki ikili ticaret son 10 yıldır istikrarlı bir şekilde artış gösterdi. Küresel ekonomik krizin ardından 2010-2012 yılları arasında Türkiye’nin Senegal’e gerçekleştirdiği ihracat yüzde 54,1, aynı dönemde Senegal’den yapılan ithalat ise yüzde 49,3 oranında artış kaydetti. 2014 yılında Türkiye- Senegal dış ticaret hacmi ise bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 36,1 oranında yükselerek 170,1 milyon dolar olarak gerçekleşti. Türkiye’nin Senegal’e yönelik ihracatı 2014 yılında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 38,8 oranında artış kayderek 165,6 milyon dolara yükseldi.
Türkiye’nin ihracatında en önemli yeri, başta demir-çelik ürünleri olmak üzere, alüminyum malzemeler, plastik ambalaj malzemeleri, hijyenik havlular, unlu mamuller, maya, şeker ve makarna gibi ürünler aldı.
TÜRKİYE-SENEGAL İŞ KONSEYİ EKONOMİK İLİŞKİLERİ DÜZENLİYOR
2015 yılında Türkiye ile Senegal arasında ikili ekonomik ilişkilerin artırılması hedefiyle kurulan Türkiye-Senegal İş Konseyi, Türkiye’nin Senegal ve Afrika kıtasıyla ekonomik ilişkilerinin artmasına yönelik başta iş forumları, işadamı heyet ziyaretleri, toplantı ve seminerler olmak üzere bir dizi faaliyet yürütüyor. Türk ve Senegalli işadamlarının daha sık bir araya gelmesi, işbirliği fırsatlarının yaratılarak somut ortaklıklara dönüşmesine katkıda bulunulması Türkiye-Senegal İş Konseyi’nin ana hedefi.
EN ÖNEMLİ TİCARET PARTNERİ FRANSA
Senegal’in başlıca ithal ürünleri; petrol yağları, ham petrol, pirinç, binek otomobilleri, buğday, ilaç, süt ve krema, petrol gazları, demir-çelik ürünleri, telefon cihazları, kamyonlar, şeker, soya yağı, iş makineleri ile bunların aksam ve parçaları, taşkömürü ve çimento olarak sıralanıyor. Senegal, tarihi ilişkileri nedeniyle en önemli ticari ortağı olan Fransa’dan her türlü ürünü ithal ederken, Nijerya’dan sadece ham petrol ithalatı gerçekleştiriyor. Hollanda, İngiltere, İspanya, Tayland, Brezilya, ABD, Hindistan, Japonya ve Fildişi Sahili Senegal’in en çok ithalat yaptığı diğer ülkeler arasında yer alıyor. Senegal’in başlıca ihraç ürünleri; petrol yağları, başta balık olmak üzere çeşitli su ürünleri, altın, çimento, fosforik asit, yerfıstığı yağı, sigara, sabun, demir-çelik, tütün ve pamuk. Bu ürünlerden petrol yağları, demir-çelik ve çimento Senegal’in en çok ithal ettiği ürünler arasında da yer alıyor. Senegal’in ihracat yaptığı başlıca ülkeler ise Mali, Hindistan, İsviçre, Fransa, Gine, Gambiya, Moritanya, İspanya, Fildişi Sahili, Gine Bissau, İtalya ve Lübnan’dır.
Senegal’de genel olarak; turizm, altyapı, enerji, su ile ilgili alanlar, balıkçılık, gıda işleme, kimya, madencilik, eğitim, bilgi teknolojisi ve telekomünikasyon işbirliği yapılabilecek alanlar olarak ortaya çıkıyor.
TEMEL SORUN, İŞSİZLİK
İhracatın çeşitlendirilmesi, cari açık, giderek artan işsizlik oranı ve yoksulluk Se - negal ekonomisinin en önemli sorunları arasında yer alıyor. Ekonomi Bakanlığı’nın kayıtlarına göre, ülkede yoksulluğun giderilmesi için yıllık en az yüzde 7 reel büyü - me kaydedilmesi gerekiyor. Yaklaşık yüzde 10 seviyelerinde bulunan işsizlik rakamları, sağlık koşulları ve eğitim seviyesinin yeter - sizliği nedeniyle her yıl artıyor. Ekonomideki yapısal sorunlar ve dünya genelinde devam eden belirsizlik sebebiyle Senegal hükümetinin orta vadede hedeflediği yıllık yüzde 7-8 oranındaki reel ekonomik büyüme oranlarına ulaşılmasının pek mümkün olmadığı belirtiliyor. Ülkenin özellikle enerji, altyapı, tarım, balıkçılık, turizm, tekstil, bilgi teknolojileri ve madencilik sektörlerinde kamu ve özel sektör yatırımlarının istenen düzeyde gerçekleşmesi durumunda, daha sürdürülebilir büyüme oranlarına erişebileceği tahmin ediliyor.
2015 YILINDA YÜZDE 5,6 ORANINDA BÜYÜME
Tarım sektörü ve ihracat Senegal ekonomisinin son iki yılda düzenli olarak büyümesinin itici gücünü oluşturuyor. Senegal ekonomisinin ihracattaki ve tarım üretimindeki artışın etkisiyle 2015 yılında yüzd
e 5,6 oranında büyüdüğü görülüyor. Fosfat ve çimento üretimi ile altyapı inşa çalışmalarında 2016 yılı için yüzde 5,3 büyüme öngörülüyor. Düşük seyreden demir fiyatları nedeniyle demir cevheri keşif ve üretim çalışmalarında önemli bir değişim beklenmezken, bankacılık, telekomünikasyon, lojistik (hava ve deniz yolu) faaliyetlerinde artış yönünde hedefler belirleniyor. 2015 yılında yüzde 0,2 olan enflasyonun 2016’da yüzde 1,2 düzeyinde gerçekleşeceği öngörülüyor. Enflasyondaki bu artışın yanı sıra sanayi sektöründeki artan ücretler ve yurt dışı işçi gelirlerindeki yüzde 1-2’lik artışın etkisiyle özel tüketimin yıllık ortalama yüzde 3,9 artacağı tahminler arasında yer alıyor.
2016 yılında bütçe açığının GSYİH’nin yüzde 4,2’sini oluşturacağından söz edilirken, kamu sübvansiyonlarının azaltılmasıyla uzun vadede bu oranın yüzde 3’e düşürülmesi hedefleniyor. Ülke ekonomisi üzerinde önemli bir risk oluşturan cari açığın ise 2016 yılında GSYİH’nin yüzde 7,7’sini (1,1 milyar dolar) oluşturacağ
ı da yine tahminler arasında yer alıyor.
EN BÜYÜK TÜKETİM PAZARI: DAKAR
Senegal’in başkenti Dakar 2,5 milyonluk nüfusuyla Afrika kıtasının hatırı sayılır kentlerinden biri. Senegal’in en büyük şehri olan Dakar, ekonomik aktivitelerin ve ülkenin en büyük tüketim pazarının da merkezi. Senegal’in şehirlerde yaşayan nüfusunun oranı yüzde 38 seviyesindeyken, sadece Dakar’da yaşayan nüfus, toplam nüfusun yaklaşık yüzde 25’ini oluşturuyor. Dakar’da geleneksel ve modern sistemlerin her ikisi de kullanılıyor. Ülkede modern anlamda faaliyet gösteren ve Fransızların sahip olduğu ithalat-ihracat firmaları söz konusu. Bu firmaların faaliyetleri ithalattan perakende satışa kadar ticaretin bütün alanlarını kapsıyor. Bu büyük firmaların yanında küçük ölçekli, ama daha rekabetçi; kumaş ve tüketim malları alanında uzmanlaşmış, toptan ve perakende dağıtım yapan ticaret yapıları da mevcut. Perakende piyasasında çok sayıda küçük ölçekli toptancı ve perakendeci bulunuyor. Daha önce yerli halk ile Fransız şirketler arasında aracı konumunda olan Lübnanlı firmaların yerini, özellikle tekstil ve elektronik alanında yavaş yavaş yerli firmaların almaya başladığı görülüyor.
Senegal’de faaliyet gösterecek firmalar; satıcı ve distribütörlük hizmetleri olan bir acenteden faydalanma ya da bağlı kuruluş veya şube açma yoluna gidiyor. Söz konusu acentelerin veya distribütörlerin ise Fransızca bilen ve Senegal piyasasına hakim olan yerel kuruluşlar olması öneriliyor.
NÜFUSUN YARISI DAKAR’DA
Toplam nüfusu 2015 yılı tahminine göre 14 milyon olan Senegal’de nüfusun yaklaşık yarısı 
Dakar bölgesi civarında yaşıyor. Çok sayıda farklı etnik grubun bulunduğu Senegal’de, Woloflar toplam nüfus içinde yüzde 39 pay ile en kalabalık etnik grup. Müslüman olan bu grup, ülkenin hemen her yerine yayılmış olmakla birlikte çoğunluğu ülkenin merkez, kuzey ve Dakar ile Saint Lois’in Atlas Okyanusu kıyılarında, genellikle çiftçilik ve tüccarlıkla geçimlerini sağlıyor.
Ülkede Fransızca’nın, koloni döneminde okullarda öğretilen şekliyle resmi dil olmasıyla birlikte herkesin kendi yerel dilini konuşması yaygın. Ülkede çok sayıda yerel dil söz konusuyken bu diller yazılıdan ziyade sözlü kullanılan diller. Bu dillerden en yaygın olarak kullanılanı Wolof dili, nüfusun yüzde 80’ine yakını tarafından konuşuluyor. Yaş ortalaması yönünden oldukça genç bir ülke olan Senegal, nüfusunun yüzde 42’si 15 yaşın altında. Yıllık ortalama yaşam beklentisi erkeklerde 59, 
kadınlarda ise 63 yıl. Toplam iş gücü sayısının 6,5 milyon olduğu Senegal’de, söz konusu rakam her yıl ortalama yüzde 3 oranında artıyor. İş gücü piyasasına her yıl katılan genç nüfusun sayısı ise 100 bin civarında. Çalışanların yüzde 44’ü dönemsel, yüzde 38’i tam zamanlı, yüzde 13’ü ise yarı zamanlı olarak istihdam ediliyor. Cinsiyete göre bakıldığında; tam zamanlı çalışan erkeklerin sayısının tam zamanlı çalışan kadınların sayısından fazla olduğunu görmek mümkün. Dönemsel ve yarı zamanlı işlerde ise kadın çalışanlar daha çok istihdam ediliyor.
UNDP’nin insani kalkınma düzeyi sıralamasında Senegal 2015 yılında, 188 ülke arasında 170. sırada yer aldı. Nüfusun yüzde 52’sinin yoksulluk sınırının altında yaşadığı ülkede, işsizlik oranı yüzde 10,4 seviyesinde. Ekonomileri hızla kalkınan Sahra Altı Afrika ülkeleri gibi Senegal’in de önünde aşması gereken hala birçok sorunu bulunuyor. Fakat baş döndürücü bir kalkınma oranına sahip olan ülke, sorunlarını ve karşısına çıkan engelleri geçmişte gerçekleştirdiği yapısal reformları uygulama yeteneği ile kısa sürede aşacak potansiyele sahip görünüyor.
