DÜNYA ZORLANDI, TÜRKİYE BAŞARDI

Sesli Oku

TÜRKİYE’NİN MAKİNECİLERİ 2019’DA, DURGUNLUK SINIRI OLARAK DEĞERLENDİRİLEN YÜZDE 2,5 SINIRINDA BÜYÜME SERGİLEYEN DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ KARARLI DURUŞUNU SÜRDÜRDÜ VE MAKİNE İHRACATINDA YÜZDE 4,2’LİK BÜYÜME SAĞLADI. BU BÜYÜMEYİ, DÜNYA MAKİNE TİCARETİNİN YÜZDE 9 DARALDIĞI BİR SÜREÇTE GERÇEKLEŞTİREN TÜRKİYE’NİN MAKİNECİLERİ, 2019 YILINDA 180 MİLYAR DOLARI AŞAN TÜRKİYE’NİN TOPLAM İHRACATINA İSE SERBEST BÖLGELERDEN GERÇEKLEŞEN MAKİNE İHRACATIYLA BİRLİKTE 19 MİLYAR DOLARLIK DESTEK VERDİ.

Türk ihracatçılar, küresel ticaretteki tüm zorluklara rağmen 2019’da Cumhuriyet tarihi rekorunu tazeledi ve 180,5 milyar dolar değerinde ürün ve hizmet ihraç etti. Türkiye’nin Makinecileri ise yıla 18 milyar dolar ihracat hedefi ile başladı ve hedeflerine uygun bir seyirle yıl sonunda, bir önceki yıla göre yüzde 4,2’lik artışla 17,9 milyar dolarlık ihracat rakamına ulaştı. Serbest bölgelerden gerçekleşen makine ihracatının dâhil edilmesiyle birlikte Türkiye’nin Makinecileri’nin 2019 yılı ihracatı 19 milyar dolara yükseldi. 2019’da Türkiye’nin toplam ihracatı içindeki makine payı da yüzde 10,5 oldu.

200 ÜLKEYE 19 MİLYAR DOLARLIK MAKİNE İHRAÇ ETTİK

Makine İhracatçıları Birliği (MAİB) verilerine göre 2019 yılının tamamında makine ihracatı bir önceki yıla göre yüzde 4,2 artarak 17,9 milyar dolara yükseldi. Türkiye’nin Makinecileri’nin uzun yıllardır en güçlü pazar olan Almanya’ya gerçekleşen ihracat 2019’da yüzde 4,4 düşse de 2 milyar 329 milyon dolarla ilk sırada yer almaya devam ederken, ABD’ye ihracat ise bu dönemde yüzde 7,7 artarak 1 milyar 372 milyon dolara yükseldi. Türkiye’nin Makinecileri’nin 2019’da en çok ihracat yaptığı ilk 20 ülke sıralamasında sekiz ülkede değer bazında düşüşler görülürken, 12 ülkede ise yüzde 5 ila yüzde 80 aralığında ihracat artışı gerçekleşti. Bu dönemde Fransa’ya yüzde 15,3, Rusya’ya yüzde 19,5, Irak’a yüzde 41,4, BAE’ye yüzde 82,3 ve Umman’a yüzde 84,5 ihracat artışı yaşanması dikkat çekiciydi. Türk ihracatçılar, 2019’da yine dünyanın neredeyse her ülke ve bölgesine Türk makinesi ihraç etmeyi sürdürdü.

2020’DE DÜNYA TİCARETİ TOPARLANACAK MI?

2019 yılı, küresel ölçekte korumacı politikaların hâkim olduğu bir yıl olurken, 2019’a kadar yüzde 7 olan dünya ticareti içinde gümrük duvarlarıyla korunan mal gruplarının oranı 2019’da yüzde 10’a yükseldi. Diğer bir deyişle, dünya genelinde 450 milyar dolarlık mal ve hizmetin daha ülkeler tarafından koruma altına alındığı bir yıl yaşadık. Bunun makine sektörüne yansıması ise dünya makine ticaretinin yüzde 9 daralması olarak gerçekleşti. Diğer yandan 2019’da dünya ekonomisi, 2008 küresel krizinden bu yana en düşük büyüme performansını sergiledi. Yılın başında yüzde 3 olarak açıklanan büyüme tahminleri hedefi tutmadı ve yıl sonu küresel büyüme oranı, durgunluk sınırı olarak da gösterilen yüzde 2,5’te kaldı. 2020’ye ilişkin ilk tahminler ise dünya ekonomisinde 2019’a göre ılımlı bir toparlanma yaşanacağı yönünde ilerliyor.

2019 ekonomi gündeminin ana konuları, ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşları, Brexit belirsizliği ve AB’nin durgunluktan çıkmaktaki isteksizliği olarak şekillenirken, jeopolitik risklerin sürmesi de küresel ticaretin üzerinde önemli bir baskı oluşturmayı sürdürdü. Kesin olmayan verilere göre 2019 yılı dünya mal ticaretinde önemli bir durgunluğa sahne olurken, Dünya Ticaret Örgütü’ne göre dünya ticaret hacmi 2020’de yüzde 2,7 büyüme sergileyebilir.

Yine, gelişmiş ekonomilerin ihracatında 2019 yılında hemen hiç artış yaşanmazken, DTÖ analizlerine göre, bütün bir yıl boyunca ancak yüzde 0,4’lük bir büyüme gerçek- leşti. 2020’de ise gelişmiş ekonomilerin ihracatının yüzde 2,2, gelişmekte olan ülke- lerin de ihracatlarını yüzde 3,4 arttırmaları öngörülüyor. Bu dönemde, küresel makine ticaretine yön veren aktörler ise değişmedi: Çin, Almanya ve ABD makine ticaretinin ana aktörleri olmayı sürdürür- ken, BM İstatistik Bölümünün kesin olmayan verilerine göre, 2,27 trilyon dolarlık toplam makine ihracatı içinde 430 milyar dolarlık makine ihracatı gerçekleştiren Çin’in ardından 272 milyar dolarlık makine ihracatı gerçekleştiren Almanya geliyor. ABD ise 2019’da 213 milyar dolarlık ihracatla üçüncü sırada yer alıyor. Diğer yandan, aynı dönemde ABD, 2,34 trilyon dolarlık toplam makine ithalatında 386 milyar dolarla ilk sırada yer alırken, Çin 202 milyar dolarla ikinci, Almanya ise 166 milyar dolarla üçüncü sırada bulunuyor.

“MAKİNE SEKTÖRÜ DAHA REKABETÇİ OLACAK”

Bu kapsamda, Türk makine sektörü 2019’da en fazla ihracat gerçekleştiren üç sektörden biri olarak Türkiye ekonomisine önemli bir katkı sağlamayı sürdürürken, ihracatını yüzde 4,2 arttırmayı başaran sektörünün toplam ihracatının 17,9 milyar dolara ulaştığına dikkat çeken MAİB Yönetim Kurulu Başkanı Kutlu Karavelioğlu, “Teknolojik rekabet gücünü kaybetmek istemeyen ülkeler, yurt dışından artık daha az makine alıyor. Biz buna rağmen 300 bin ton daha fazla makine ihraç ettik ve 2019 yılında ihracat gelirimizi 719 milyon dolar artırmayı başardık” diyor. Serbest bölgelerden gerçekleşen ihracatın da dâhil edilmesiyle 180,5 milyar dolar olarak açıklanan Türkiye’nin toplam ihracatı içinde makinenin yüzde 10,5 pay aldığını da vurgulayan Karavelioğlu, “Yerli sanayi vurgusuyla Türkiye’nin makine ithalatının yüzde 17,6 gerilediği 2019’da, makine ihracatının ithalatı karşılama oranı yüzde 76,3’e yükseldi. Makine dış ticareti tüm dünyada daralıyor; sadece Türkiye değil, herkes kendi ülkesinin makinelerine yöneliyor. 2019’da küresel ölçekte 450 milyar dolarlık mal daha koruma altına alındı, bu malların büyük kısmını makineler oluşturdu. Geride bıraktığımız yıl lider ülkeler başta olmak üzere dünya toplam makine ihracatı düşerken, biz makine ihracatımızı yüzde 4’ten fazla arttırmayı başardık. Bizi bu süreçte başarılı kılan asıl unsur, Türk makinelerine dair pozitif algı ve kalite-fiyat ekseninde optimum pozisyon almamız oldu” değerlendirmesinde bulunuyor.

2019 yılında siyasi belirsizlikler, jeopolitik riskler ve teknoloji savaşları nedeniyle öngörüldüğü ölçüde büyümeyen hedef pazar ekonomilerindeki durgunluktan en fazla makine ve teçhizat yatırımlarının etkilendiğini belirten Karavelioğlu, Türk makine sektörünün borçsuz ve istikrarlı yapısıyla durumu lehine çevirmeyi başardığına da dikkat çekiyor. “2019 yılı dünyanın geri kalanın- dan pozitif ayrışan ihracat performansımız dışında, yurt içinde de önemli kazanımlar sağladığımız bir yıl oldu. Hemen bütün strateji planlarında odak sektör olarak yer aldık, Bakanlıklarımızın sorumluluğuna bir bakıma ortak olduk” diyerek devam eden Karavelioğlu, “Yatırım ortamını iyileştirmeye yönelik atılan adımların da katkısıyla, yurt içindeki sabit sermaye yatırımlarının yılın ikinci yarısında, sekiz çeyrek sonra yeniden artmasını bekliyoruz. Geride bıraktığımız zorlu süreci makinelerimizin verimliliğini arttırarak, ürünlerimizi çeşitlendirip teknoloji seviyelerini yükselterek değerlendirdik. Türkiye’nin giderek daha rekabetçi hale gelen bir makine sektörüne sahip olduğunu, 2020’de yine herkese göstereceğiz” diyor.

“İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ TİCARETİ DE ETKİLEYECEK”

Verimlilik kavramının makinelerin performansında önemli bir kriter haline geldiğini ve daha az maliyetle daha çok iş yapmanın temel bir ölçüt olduğuna dikkat çeken Karavelioğlu, çok yakın gelecekte dünya ticaretine egemen olacak gelişme- leri ise şöyle değerlendiriyor. “Makine kullanıcıları yatırım kararlarında enerji sarfiyatı, fire, atık ve sürdürülebilirlik gibi kalite kavramı içinde değerlendirilen birçok parametreyi dikkate almalı. Sanayi üretimi veya hizmetler için kullanılan makinele- rin enerji ihtiyaçlarının, yer küremize geri döndürülemez zararlar verilerek karşılandığı unutulmamalı. İklim değişikliği insanlığın en büyük sorunu olmaya devam ediyor. Endüstriyel stratejilerde bu konuya değinilmezse, ülkelerin dış ticaretten aldığı payları en çok etkileyecek unsur iklim değişikliği olacaktır. Türkiye’nin en büyük ticaret ortağı AB, karbon vergilerini hayata geçiriyor. AB ülkeleri planlı bir süreç içinde, kötü gidişe kayıtsız kalan ülkelerin mallarını ithal etmeyecek. Korumacı bir dış ticaret politikası gibi algılansa da bu yaklaşımı insanlığın temel değerlerine fevkalade uygun buluyoruz ve Türkiye’nin Makinecileri olarak, bu olguyu zamanın- da önlemler alarak yönetmek üzere kamuoyunda bir farkındalık yaratmayı amaçlıyoruz.”

ELEKTRİK MOTORLARI VE JENERATÖRLER ATAKTA

Türk makine imalat sektörlerinin 2019 yılı ihracat verileri alt sektörler bazında incelendiğinde, değer bazında en yüksek ihracatı “Soğutma makineleri ve klimalar” ürün grubunun gerçekleştirdiği görülüyor. Bu ürün grubunda 2018’de 2,28 milyar dolarlık ihracat yapılmışken, 2019’da ihracat yüzde 2,9 artışla 2,35 milyar dolara yükseldi. Yine bu ürün grubunda miktar bazında da yüzde 5,7’lik bir artış gerçekleşti ve 2018’deki 505 bin ton değerinden 535 bin ton değerine ulaşıldı. 2019 ihracatında miktar bazında en yüksek ihracatı gerçekleştiren ürün grubu ise “Elektrik motorları ve oldu. Bu ürün grubunda 2018’de 74 bin tonluk ihracat gerçekleştirilirken, 2019’da bu rakam yüzde 41,1’lik artışla 104 bin tona yük- seldi. Aynı ürün grubunun değer bazında ihracat artışı da yüzde 25,7’ye ulaştı ve 654 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirildi.

Diğer yandan ihracat kilo değerinde makine sektörü, 2019 yılında neredeyse tüm alt segmentlerinde güç kaybetti. Bu veri, 2019’un fiyat rekabetinde çok çetin bir yıl olduğunun da en büyük göstergesi olarak değerlendirilebilir. Makine sektör toplamında 2019 yılının en katma değerli ürün grubu ise 36,8 dolarlık ihracat kilo değeriyle “Türbin, turbojet, turbopropeller, hidrolik silindirler” ürün grubu olmayı sürdürdü. Ancak bu ürün grubunda 2018’de 40,5 dolar olan ihracat kilo değeri 2019’da yüzde 9 değer kaybederek 36,8 dolara geriledi. Özetle, 2019 yılında en fazla ihraç edilen makineler soğutma makineleri ve klimalar, içten yanmalı motorlar ve aksamları, yıkama ve kurutma makineleri, inşaat ve madencilik makineleri ile pompa ve kompresörler oldu. Bu dönemde oransal olarak en fazla ihracat artışı sağlayan ürünler ise elektrik motorları ve jeneratörler, yük kaldırma, taşıma, istifleme makineleri ile traktörler, tarım ve ormancılıkta kullanılan makineler olarak sıralandı.

HEDEF PAZARLARDA ETKİNLİĞİMİZ SÜRÜYOR

Geride kalan yılda Türkiye’nin Makinecileri, yurt dışı faaliyetlerindeki etkinliğini de hiç azaltmadı ve hedef pazarlarına yönelik tanıtım ve ihracatı artırıcı faaliyetlerini sürdürmeye devam etti. Bu kapsamda Türkiye’nin Makinecileri, yurt dışı tanıtım faaliyetlerinin meyvelerini 2019’da da toplamaya devam ederken, hedef pazarlarının hemen hepsinde makine ihracatını arttırmayı başardı. Bu dönemde İtalya’ya olan makine ihracatını yüzde 5,8, İspanya’ya olan makine ihracatını yüzde 6,3, ABD’ye olan makine ihracatını yüzde 7,7, Fransa’ya olan makine ihracatını yüzde 15,3 ve Rusya’ya olan makine ihracatını yüzde 19,5 arttıran sektör, Kuzey Afrika ve Orta Asya pazarlarındaki rekabetçiliğini de sürdürdü: 2019’de Mısır’a yüzde 15,7, Irak’a yüzde 41,4, BAE’ye yüzde 82,3 ve Umman’a yüzde 84,5 ihracat artışı gerçekleştirilirken, Türk makineleri, Türki Cumhuriyetlerden Özbekistan’da yüzde 23,1 ve Azerbaycan’da yüzde 12,8 oranında daha fazla tercih edildi.

DÜNYA ZORLANDI, TÜRKİYE BAŞARDI

İlişkili yazılar