DÜNYA NÜFUSUNUN ARTIŞINA PARALEL OLARAK BAŞTA PLASTİK VE PİL OLMAK ÜZERE ATIK MİKTARINDA ÇOK BÜYÜK BİR ARTIŞ GÖZLENİYOR. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER’İN KÜRESEL ATIK YÖNETİMİ GÖRÜNÜMÜ 2024 RAPORU’NDA DA KÖKLÜ BİR DEĞİŞİMİN GERÇEKLEŞMEMESİ DURUMUNDA ATIK YÖNETİMİNDE TOPLAM MALİYETLERİN 2050 YILINA KADAR İKİ KATINA ÇIKACAĞI ÖNGÖRÜSÜ DİLE GETİRİLİYOR. ÖTE YANDAN ATIKLARIN GERİ DÖNÜŞÜMÜ VE YENİDEN KULLANIMININ SAĞLANMASINA YÖNELİK İNOVASYONLARDA YAŞANAN GELİŞMELERSE UMUT VERİCİ.
Birleşmiş Milletler’in Küresel Atık Yönetimi Görünümü 2024 raporuna göre, köklü bir değişimin gerçekleşmemesi durumunda, atık yönetiminde toplam maliyetlerin 2050 yılına kadar iki katına çıkacağı öngörülüyor. Bu yüzden yeniden kullanım ve geri dönüşüm için inovasyonlar giderek daha da önem kazanıyor.
İNOVATİF YENİ BİR YÖNTEM: BİYOLÖSLEME
Geleneksel geri dönüşüm yöntemlerinin yanı sıra özellikle lityum, kobalt, demir ve manganez gibi değerli metallerin yeniden kullanıldığı inovatif pil geri dönüşüm yöntemleri hayata geçirilmeye başlandı. Mikroorganizmaların veya enzimlerin kullanılarak organik atıkların veya kirleticilerin daha basit ve genellikle zararsız maddelere dönüştürülmesi işlemi anlamına gelen biyolösleme bu yöntemler arasında yer alıyor. Bu yeni yaklaşımlar yalnızca tehlikeli kimyasalların çevreye karışmasını engellemekle kalmıyor, aynı zamanda birçok popüler teknolojide kullanılan değerli ve çoğu zaman kıt olan elementleri de geri kazandırmaya yarıyor.
ATIKLARIN ENERJİYE DÖNÜŞÜMÜ
Hidrotermal karbonizasyon gibi biyokütle dönüşüm inovasyonları da atıkların enerjiye dönüştürülmesinde kullanılıyor. Bu yöntemle ıslak biyokütle, organik atıklar ve tarım atıkları, elektrik üretimi ve toprak iyileştirmede kullanılan karbon zengini bir malzeme olan biyokarbona dönüştürülebiliyor.
PLASTİK YİYEN BAKTERİLER
Tüm bunların yanı sıra plastik 65 • NİSAN 2025 yiyen bakteriler, plastik geri dönüşümünde devrim niteliğinde bir inovasyon olarak nitelendiriliyor. Yakın dönemde bilim insanları, “kendini sindiren plastik” geliştirdiklerini açıklarken, plastik geri dönüşümünde kullanılan bu sporlar, plastik kullanım ömrü boyunca hareketsiz kalıyor ve komposttaki besin maddelerine maruz kaldığında hayata geçerek ürünü sindirmeye başlıyor. Bilindiği üzere poliüretan, telefon kılıflarından spor ayakkabılara kadar hemen her eşyada kullanılıyor. Ancak bir yandan da geri dönüştürülmesi bir hayli zor olan bu madde, genellikle çöpe gidiyor. İnovasyonun ölçeklendirilebilir hale gelmesi durumunda, dünyanın halihazırdaki plastik bağımlılığına karşı mücadelede önemli bir rol oynayabileceği düşünülüyor.
