Havacılık tarihimizle ilgili araştırmalarıyla tanınan yazar İsmail Yavuz’un kitabı “Mustafa Kemal’in Uçakları”, İş Bankası...

Havacılık tarihimizle ilgili araştırmalarıyla tanınan yazar İsmail Yavuz’un kitabı “Mustafa Kemal’in Uçakları”, İş Bankası Kültür Yayınları’ndan çıktı.

Türkiye’de havacılık eğitimi görenler, ilk uçağın 1903’te Wright Kardeşler tarafından uçurulduğunu; Wright ve Lockheed kardeşlerin, Boeing’in, Douglas’ın, Bleriot’nun, Bristol’ün öncü havacılar arasında yer aldığını öğrenir. Vecihi Hürkuş’un 28 Ocak 1925’te motoru dışında her şeyiyle kendi ürettiği uçağıyla Gaziemir’de ilk deneme uçuşunu yaptığını, Hürkuş’un yanı sıra Nuri Demirağ’ın, Selahattin Alan’ın, Ali Yıldız’ın ve THK çalışanlarının ürettikleri uçaklarla kırdıkları rekorları az sayıdaki meraklının dışında bilen neredeyse yoktur. Mustafa Kemal’in Uçakları, TOMTAŞ’tan başlayıp TUSAŞ’a kadar uzanan Cumhuriyet tarihimizin uçak imalat tarihini kapsıyor. Kitapta, Türkiye’nin Kayseri’deki ilk uçak fabrikası ile aynı yıllarda kurulan Türk Hava Kurumu (THK) Etimesgut Uçak Fabrikası ve Gazi Uçak Motor Fabrikası gibi devlet teşebbüsleriyle ilgili bilgiler de bulacaksınız. Ayrıca ilk özel uçak teşebbüsleri; 1930’lu yıllarda Kadıköy’de Vecihi Faham Tayyare İnşaa Fabrikası, Beşiktaş’ta ve Yeşilköy’de kurulmuş olan Nuri Demirağ Uçak Fabrikaları ile toplamda Türkiye’de 1950 yılına kadar imal edilen neredeyse 400 adet çeşitli tip yapıdaki uçak kronolojik sırasıyla bu çalışmada okuyuculara sunuluyor. İsmail Yavuz bu fabrikaların niye kapatıldığı sorusuna cevap bulmaya çalışırken, unutulmuş geleneğin üzerine inşa edilen TUSAŞ’ı da bu tarihe ekliyor.

İSTİKBAL GÖKLERDEDİR SÖZÜNE GÖNÜL VERENLERİN HİKAYESİ
Kitabın ön sözünü yazan Prof. Dr. Banu Onaral Mustafa Kemal’in Uçakları ile ilgili şu görüşlerini paylaşıyor: “İsmail Yavuz, Mustafa Kemal’in Uçakları kitabında Türkiye Cumhuriyeti ile yaşıt uçak imalat tarihimizi gün ışığına çıkarıyor ve okurlarını tarihimizi sorgulamaya, araştırmaya, unutulmuş gerçeklerimizi sahiplenmeye ve paylaşmaya davet ediyor. Kurtuluş Savaşı’nın, askeri egemenlik mücadelesinden; eğitim ve sanayide bağımsızlık seferberliğine dönüşerek yıllara dek benzeri görülmedik bir ivme ile nasıl sürdüğünü pek çok ayrıntısıyla ve buruk bir tatla okuyucuya anlatıyor. Yazarın konuya olan içten  ilgisi, sevgisi ve ihtimamı duygulandırıyor, okuyanı sürüklüyor. Bu çalışma, sanayinin en üst düzey ve en zorlu işkollarından biri olan, diğer sektörlerin de itici gücü kabul edilen havacılık sanayisine genç Cumhuriyet’in 20’li ve 30’lu yıllarda, küresel atılımlarla eş zamanlı olarak nasıl cesaretle giriştiğini belgeliyor. Bu mucizeyi özveri, yetkinlik ve etkinlikle gerçekleştiren sessiz kahramanlarımızın önde gelenlerini ve kayda geçmiş olanlarını tanıtıyor. Gazi Mustafa Kemal’in 15 Mayıs 1925 günü Türk Hava Kurumu’nun (o günkü adıyla Türk Tayyare Cemiyeti) açılış konuşmasında tanımladığı, “İstikbal Göklerdedir” hedefine gönül veren sayısız sanayi neferinin inanç ve coşkuyla yılmadan nasıl harıl harıl çalıştıklarına tanık olmamızı sağlıyor. Sanayi neferleri fabrikalarımızda, dünya standartlarını yakalayan ve aşan uçaklar tasarlıyor, deniyor,sınıyor, seri imalata döküyor ve binlerce saat uçuruyor. Geliştirdikleri uçak tiplerinde birçok ilkleri ortaya koyuyor, benzeri görülmemiş yenilikler sunuyor, küresel rekabete hazırlandıklarının işaretini veriyor. Mustafa Kemal’in manevi önderliğinde üstün vasıflı uçaklar tasarlayan ve üreten mühendisler, uçuran pilotlar, kamu yöneticileri ve özel sektör girişimcileri göklerimize sahip çıkmaya hazırlanıyor. Çeyrek asır süren bu umutlu dönem İkinci Dünya Savaşı ve onu takip eden Marshall Planı ile dizginlenene dek sürüyor. 1950’de Etimesgut’ta son uçak fabrikasının da kapanmasıyla noktalanıyor. Bu tarihten sonra doğan nesiller bu dönemin bilgi ve beceri birikiminden, kazandırdığı özgüvenden yoksun kalıyor. Mustafa Kemal’in Uçakları 1980’li yıllarda havacılık sanayimizin tekrar uyanışını ve kurumsallaşmasını, insan ve fiziki altyapı yatırımlarımızı, giderek artan eğitim kapasitemizi, hava ulaşımında, özgün parça tasarımı ve yan sanayide kaydettiğimiz gelişmeleri ve son yıllarda hızlanan insanlı ve insansız hava aracı sistem tasarımı ve
prototipleme çalışmaları hakkında da güncel bilgiler içeriyor, umut kapılarımızı aralıyor.” Mustafa Kemal’in Uçakları “Türkiye Uçak İmalat Tarihi” kitabı dokuz bölümden ve çeşitli tipte 180 fotoğraftan oluşuyor.

•Seydiköy Hava Meydanı (Gaziemir) Vecihi K-VI Tayyaresi 1923-1925
•TOMTAŞ-Tayyare ve Motor Türk Anonim Şirketi 1925-1928
•Kayseri Tayyare Fabrikası 1930-1942
•Vecihi –XIV Tayyaresi ve Vecihi Faham Tayyare İnşaa Fabrikası 1932-1935
•Eskişehir Tayyare Fabrikası 1932
•Nuri Demirağ Tayyare Fabrikası 1936-1943
•Türk Hava Kurumu Etimesgut Tayyare Fabrikası 1938-1950
•Türk Hava Kurumu Uçak Motor Fabrikası 1948-1950
•ART Ankara Rüzgar Tüneli 1950
•TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. 1984